Ngân hàng, bất động sản thi nhau phát hành trái phiếu

Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), khối lượng Trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành thành công năm 2018, đạt 224.000 tỷ đồng, tăng tới 94,5% so với năm trước. Dư nợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2018 là 474.500 tỷ đồng, tăng 53% so với cùng ký 2017, và đạt 8,6% GDP 2018.

Dựa trên khảo sát mẫu kết quả phát hành TPDN của các DN niêm yết, các nhà phân tích của công ty Chứng khoán Rồng Việt VDSC cho biết, ngân hàng, dịch vụ tài chính và bất động sản chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu phát hành thành công. Ngoại trừ khối ngân hàng, thời gian đáo hạn TPDN tại hầu hết các ngành nghề chủ yếu dưới 3 năm.

Về khối ngân hàng, các nhà băng đẩy mạnh phát hành TPDN nhằm tăng quy mô vốn cấp 2 và bổ sung nguồn vốn dài hạn, lãi suất phát hành thành công dao động quanh 7,5%/năm. Tuy nhiên, vẫn có sự khác biệt giữa khối NHTMCP tư nhân và nhà nước. NHTMCP Nhà nước có xu hướng phát hành TPDN kỳ hạn dài, trên 5 năm, trong khi nhóm còn lại đang tập trung huy động TPDN kỳ hạn 3 năm.

Bên cạnh đó, các công ty chứng khoán và đầu tư, đại diện cho nhóm dịch vụ tài chính, rất tích cực phát hành TPDN trong năm qua với quy mô huy động 500 - 1.2000 tỷ đồng và thời hạn chủ yếu từ 2 - 3 năm. Lợi tức TPDN phát hành của nhóm này trong khoảng 8% - 10,5%/năm.

Ông lớn còn lại phải kể đến những cái tên trong ngành Bất động sản như Vingroup (và các công ty thành viên), Novaland, Đất Xanh,... Chủ trương hạn chế dòng vốn tín dụng vào khu vực bất động sản, đặc biệt các DN phát triển bất động sản, đang đòi hỏi bản thân các doanh nghiệp cần chủ động hơn trên thị trường tài chính.

Mục đích sử dụng vốn chủ yếu hướng tới phát triển các dự án bất động sản với thời hạn khoảng 2 năm. Về biến động lãi suất, lợi tức TPDH thông thường của Vingroup ghi nhận trong năm 2018 ở mức 10%/năm, thấp hơn so với mức trung bình 10,3%/năm trong năm 2017.

Lợi tức trái phiếu giảm mạnh, thấp hơn lãi suất ngân hàng

VDSC cho biết, ghi nhận trong thời gian qua cho thấy mặt bằng lợi tức TPDN đã giảm khá mạnh và đang ổn định trong khoảng 8%-10%/năm đối với trái phiếu thông thường. Do đó, mặt bằng lợi tức TPDN cơ bản tạo được sự chênh lệch đáng kể với lãi suất huy động và cho vay tại hệ thống ngân hàng.

Theo công bố từ NHNN, lãi suất huy động kỳ hạn trên 12 tháng trong khoảng 6,6%-7,3%/năm còn lãi suất cho vay sản xuất kinh doanh thông thường ở mức 9%-11%/năm.

Trên thị trường, ngoài khối ngân hàng có thể phát hành TPDN với lợi tức quanh 7,5%/năm, sự tham gia ngày càng nhiều của các định chế tổ chức quốc tế lớn đóng vai trò bảo lãnh phát hành. Các trường hợp điển hình phải kể đến như MWG, CII, MSN,... với lợi tức phát hành dưới 7%.

Công ty tài chính quốc tế (IFC) đã từng đề xuất chương trình hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam phát hành trái phiếu nội tệ ra thị trường quốc tế, với tên gọi trái phiếu Bông Sen. Điều này sẽ giúp đa dạng hóa nguồn vốn cho khối doanh nghiệp trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng được định hướng ổn định quanh 14%/năm.

Tuy nhiên, sự thiếu vắng tổ chức đánh giá tín nhiệm tiếp tục là điểm nghẽn của các doanh nghiệp Việt Nam khi tiếp cận thị trường vốn thế giới. Do đó, trong trường hợp triển khai, VDSC cho rằng các doanh nghiệp lớn, niêm yết trên thị trường chứng khoán và công khai, minh bạch thông tin sẽ có cơ hội tiếp cận dòng vốn này dễ dàng hơn.