Có thể nói ít có dự án hạ tầng giao thông theo hình thức PPP (hợp tác công tư) nào lại gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn như dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong năm 2020 dự án này phải hoàn thành, đây được xem là thách thức không nhỏ với chủ đầu tư khi nguồn vốn tín dụng chưa được “khơi thông.”

Ông Mai Mạnh Hồng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần BOT Trung Lương-Mỹ Thuận cho biết, Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam (Vietinbank) đại diện cho các ngân hàng tài trợ vốn cho dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận vừa có báo cáo gửi Ngân hàng Nhà nước qua đó đã xác định: Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) không tiếp tục tham gia đồng tài trợ cho dự án.

“VPBank yêu cầu vốn tự có của nhà đầu tư phải đáp ứng 3.800 tỷ đồng, tăng hơn 1.013 tỷ đồng so với mức 2.787 tỷ đồng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Nhà đầu tư đã trao đổi có thể đáp ứng đến mức 3.400 tỷ đồng nhưng ngân hàng vẫn chưa thống nhất. Ngoài ra, VPBank xác định còn thiếu 882 tỷ đồng mới đủ vốn thu xếp cho dự án,” ông Hồng cho hay.

Cũng theo ông Mai Mạnh Hồng, với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ phải thông xe cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận trong năm 2020, trong khi chỉ còn hơn 1 năm, khối lượng công việc còn lại rất nhiều, đặc biệt dự án còn mất thời gian xử lý nền đất yếu. Tuy nhiên, các đơn vị thi công đã lên kế hoạch cho từng tháng, thậm chí mỗi ngày phải làm được khối lượng việc ra sao mới kịp. Hiện chỉ chờ nguồn vốn ngân sách và nguồn vốn tín dụng được giải ngân thì các mũi thi công sẽ đồng loạt triển khai.

Thực hiện chỉ đạo của Thường trực Chính phủ liên tiếp tại Thông báo số 99/TB-VPCP ngày 18/3/2019 và số 272/TB-VPCP ngày 2/8/2019 về các giải pháp tháo gỡ các khó khăn của dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận, nhà đầu tư đã chủ động làm việc với Hội đồng nghiệm thu Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Thuế để rà soát các tồn tại trước đây của dự án và tham vấn ý kiến để khắc phục, điều chỉnh…

Theo báo cáo của chủ đầu tư dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận, đến nay nhà đầu tư đã huy động góp vốn chủ sở hữu và đưa vào dự án 2.500 tỷ đồng, ứng trước chi phí giải phóng mặt bằng cho tỉnh Tiền Giang để triển khai. Khối lượng toàn dự án đến thời điểm này đạt khoảng 25% khối lượng. Trong đó, chỉ trong 3 tháng từ khi được khởi động lại đã tăng hơn 10% so với khối lượng thực hiện trong 10 năm trước đó.

Chủ đầu tư và nhà thầu thi công cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận trong buổi làm việc với Ủy ban Nhân dân tỉnh Tiền Giang mới đây đã thống nhất nếu dự án không được khơi thông nguồn vốn, không còn cách nào khác, buộc phải tạm dừng thực hiện dự án.

Cụ thể, ông Lưu Xuân Thủy, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần BOT Trung Lương-Mỹ Thuận cho rằng, những vướng mắc về nguồn vốn tín dụng đã vượt ra khỏi khả năng của doanh nghiệp dự án và sức chịu đựng của các nhà thầu.

Bởi theo ông Thủy, sau hơn 3 tháng tái khởi động dự án, các nhà thầu nỗ lực hết sức nhưng đang khó khăn rất lớn. Đó là việc xác định được nguồn vốn cho dự án từ ngân sách Nhà nước bao giờ được Quốc hội thông qua, vốn tín dụng từ các ngân hàng còn đang soi xét chưa định rõ việc thẩm định cho vay.

Ông Mai Mạnh Hồng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần BOT Trung Lương-Mỹ Thuận nhấn mạnh, trong thời gian tới, nếu dự án không được xác định nguồn vốn thì khả năng nhà đầu tư sẽ đề nghị tỉnh Tiền Giang báo cáo Chính phủ và Quốc hội xác lập thời gian thông tuyến không thể là năm 2020.

Về nguồn vốn ngân sách nhà nước, mới đây Chính phủ đã có các tờ trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua 2.186 tỷ đồng hỗ trợ dự án sử dụng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2018, nhưng đến nay chưa có ý kiến chấp thuận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nên chưa thể xác định được kế hoạch bố trí vốn, thời gian giải ngân vốn, làm cơ sở đảm bảo phương án tài chính của dự án, phương án vay vốn.

Ông Mai Mạnh Hồng cho biết thêm: “Ngày 15/8/2019 Bộ Tài chính thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình Uỷ ban thường vụ Quốc hội phương án phân bổ nguồn vốn cho dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận. Dự kiến nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ họp và quyết định tại kỳ họp tháng 9/2019.”

Thời gian đã cận kề tháng 9, để triển khai thành công dự án, các chuyên gia giao thông nhận định, việc khơi thông nguồn vốn từ ngân sách nhà nước đến tín dụng rất quan trọng, có tính chất then chốt nhằm xác định khả năng thực hiện dự án thông được tuyến trong năm 2020, hoàn thành đưa vào sử dụng cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận trong năm 2021 không phụ thuộc vào năng lực của nhà đầu tư hiện nay.

Liên quan đến dự án này, ngày 27/8, tại buổi làm việc với lãnh đạo chủ chốt tỉnh Tiền Giang, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ cũng cho ý kiến giải quyết những vấn đề mà địa phương kiến nghị trên các lĩnh vực cũng như khó khăn tại dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận.

Đối với khó khăn về vốn ở dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận, Chính phủ cam kết hoàn thành thủ tục pháp lý để sớm giải ngân nguồn vốn hỗ trợ 2.186 tỷ đồng; đồng thời yêu cầu các ngân hàng thương mại nhanh chóng vào cuộc, cùng với Ủy ban Nhân dân tỉnh Tiền Giang, nhà đầu tư… thương thảo, tháo gỡ ách tắc tiến tới ký hợp đồng tín dụng và giải ngân cho dự án. Bộ Giao thông Vận tải phối hợp cùng các bộ, ngành Trung ương và địa phương chung tay xử lý vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho dự án.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận dài hơn 51km, đi qua 5 huyện của tỉnh Tiền Giang. Đây là dự án trọng điểm giảm tải cho Quốc lộ 1A. Cao tốc là một trong những tuyến đường huyết mạch, kết nối vùng Tây Nam Bộ với Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam.

Dự án cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận khởi công tháng 11/2009, với tổng vốn hơn 14.000 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành năm 2013. Tuy nhiên, sau 10 năm thi công, dự án vẫn chưa hoàn thành.