Bộ Thông tin và Truyền thông đang dự thảo Nghị định quy định về chữ ký điện tử và dịch vụ tin cậy. Theo đó, mỗi giao dịch ngân hàng như gửi tiền, vay tiền, mua bán ngoại tệ trực tuyến đều phải có chữ ký điện tử và phải mất phí để duy trì chữ ký số.

Theo khảo sát trên thị trường, hiện có 10 đơn vị được cấp phép cung cấp chữ ký số, chi phí mua chữ ký số theo gói cả năm trung bình là 800 nghìn đồng, còn mua chữ ký số theo giao dịch là 2.500 đồng một lần ký.

Theo phản hồi của các ngân hàng, việc sử dụng chữ ký điện tử hiện có nhiều bất cập, chưa thích hợp để áp dụng ngay. Bởi, khi sử dụng chữ ký số để nhúng vào các hệ thống ngân hàng lõi thì sẽ gây ra sự không tương thích về mặt hệ thống và không an toàn về bảo mật. Bên cạnh đó, chi phí phải trả khi sử dụng chữ ký số gây thiệt hại không ít cho khách hàng, người dân và doanh nghiệp.

Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) vừa có Công văn số 332/HHNH-PLNV gửi Bộ Thông tin và Truyền thông góp ý Dự thảo Nghị định quy định về chữ ký điện tử và dịch vụ tin cậy, khẳng định quan điểm nhất quán tại 3 văn bản góp ý gần đây, tiếp tục kiến nghị điều chỉnh Điều 9, Dự thảo Nghị định.

Theo lý giải của VNBA, quy định về chữ ký điện tử và dịch vụ tin cậy tại dự thảo là chưa phù hợp với quy định của Luật Giao dịch điện tử 2023 (luật không cấm). Điều này sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của các tổ chức tín dụng cũng như làm tăng chi phí cho người dân và doanh nghiệp khi thực hiện giao dịch điện tử với các tổ chức tín dụng.

VNBA cho rằng, khách hàng (doanh nghiệp và cá nhân) phải thanh toán các khoản phí để được cấp, duy trì hiệu lực của chữ ký số với số tiền vô cùng lớn. Hiện nay, có khoảng 80% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng và nhiều ngân hàng đã có trên 95% số lượng giao dịch được xử lý trên kênh số, nếu theo quy định của dự thảo Nghị định, thì các loại nghiệp vụ chủ yếu của tổ chức tín dụng như nhận tiết kiệm, nhận tiền gửi, cấp tín dụng, giao dịch ngoại tệ… đều yêu cầu có chữ ký điện tử khi giao kết giao dịch.

Theo báo cáo của 1 trong 4 ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước, tính đến ngày 27/6, số lượng khách hàng giao dịch trên kênh số ước tính khoảng 12 triệu khách hàng, với số lượng giao dịch 6,507 triệu giao dịch/ngày (cả năm khoảng 2,3 tỷ giao dịch, bình quân 500 giao dịch/giây).

Như vậy, khi dự thảo Nghị định có hiệu lực, với chi phí khảo sát trên thị trường từ 550.000 đến 1,8 triệu đồng/năm thì hàng năm khách hàng của ngân hàng này phải chi trả dịch vụ CA Provider lên đến từ 6.600-21.600 tỷ đồng chưa kể các chi phí phát sinh liên quan đến đầu tư hạ tầng, phát triển, vận hành hệ thống nội bộ cho ngân hàng và trang cấp chứng thư số cho cán bộ trong nội bộ.

Bên cạnh đó, chữ ký số ở thời điểm hiện tại vẫn không đáp ứng tính kịp thời trong việc cung cấp chứng từ, chứng cứ chứng minh khi phát sinh khiếu nại, tranh chấp với khách hàng.

Trong khi đó, hoạt động giao dịch của ngân hàng phụ thuộc hoàn toàn vào một hoặc một vài tổ chức thứ ba về cung cấp chữ ký số công cộng gây rủi ro rất lớn cho ngành Ngân hàng. Tính ứng dụng của quy định về chữ ký điện tử chuyên dùng không khả thi về mặt thực tiễn nếu phạm vi sử dụng bị hạn chế.

Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VNBA, Hiệp hội hoàn toàn đồng tình và ủng hộ hướng tới một xã hội văn minh, mỗi người dân nên có một chữ ký số sử dụng cho các giao dịch công ích cũng như kinh doanh. Tuy nhiên, cần phải xem xét trong bối cảnh thực tiễn từ cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ, mức thích ứng dần của người dân, không làm xáo trộn hoạt động sản xuất, kinh doanh cũng như làm tăng chi phí đột biến cho người dân và doanh nghiệp…

Chính vì vậy, Luật Giao dịch điện tử đã mở ra hướng tạo điều kiện cho người dân được quyền lựa chọn các hình thức, trong đó có chữ ký điện tử chuyên dùng bảo đảm an toàn.

“Khi người dân có mức thu nhập cao hơn, nhận thức và thấy rằng cần thiết phải có 1 chữ ký số cho riêng mình thì tự họ sẽ lựa chọn và quyết định, các quy định dưới luật không nên áp đặt để tăng chi phí cho người dân và doanh nghiệp”, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho biết.