Kinh tế Mỹ giảm tốc chứ không suy thoái
Dự báo của nhiều nhà kinh tế về một cuộc suy thoái của kinh tế Mỹ vào năm 2023 đã không thành hiện thực. Thậm chí, từ góc độ thuần túy dựa trên dữ liệu, lịch sử, có thể coi năm 2023 là một năm tốt, vì tỷ lệ thất nghiệp thấp và lạm phát giảm nhanh chiếm ưu thế.
Hiện tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ ở mức 3,7%, tăng không nhiều so với mức 3,5% của một năm trước. Trong khi đó, lạm phát hàng năm đã giảm xuống còn 3,1%, chưa bằng một nửa so với mức tăng 7,1% được thấy vào tháng 11/2022.
Kết quả là niềm tin của người tiêu dùng đã tăng lên. Trong cuộc khảo sát gần đây nhất của Conference Board, cảm xúc tích cực về kinh tế của người tiêu dùng đã tăng vọt lên mức cao nhất kể từ tháng 7/2023.
Tuy nhiên dù tỷ lệ thất nghiệp tăng, song lạm phát vẫn chưa thể giảm xuống dưới 3%, thậm chí nó đã tăng trở lại trong phạm vi 3% đó trong 6 tháng liên tiếp. Về niềm tin của người tiêu dùng, nó vẫn thấp hơn nhiều so với mức cao sau đại dịch được ghi nhận vào mùa xuân năm 2021.
Mặc dù vậy, dù vẫn có một số nhà kinh tế lo ngại về nguy cơ suy thoái, song số đó là rất ít; còn phần đông giới chuyên gia đều cho rằng, nhiều khả năng kinh tế Mỹ sẽ “hạ cánh mềm”, một kịch bản thường được hiểu là sự kết hợp giữa lạm phát nhẹ hơn cùng với tốc độ tăng trưởng việc làm chậm và ổn định.
“Có nhiều hy vọng về một cuộc hạ cánh mềm vào năm 2024”, Greg McBride - Nhà phân tích tài chính trưởng của Bankrate cho biết. Theo đó lạm phát được dự báo sẽ tiếp tục giảm tốc trong năm nay, trong khi tỷ lệ thất nghiệp được dự báo sẽ tiếp tục tăng.
Gus Faucher - Phó chủ tịch cấp cao kiêm Nhà kinh tế trưởng tại Tập đoàn dịch vụ tài chính PNC cho biết, tỷ lệ thất nghiệp có thể tăng lên khoảng 4% khi người tiêu dùng giảm chi tiêu do tăng trưởng việc làm chậm lại.
Nhưng suy thoái có thể sẽ không xảy ra trừ khi có một cú sốc tiêu cực đối với nền kinh tế toàn cầu, như xung đột rộng hơn ở Trung Đông. “Nó (một cuộc suy thoái) bây giờ ít có khả năng xảy ra hơn so với 3 hoặc 6 tháng trước”, Faucher nói thêm.
McBride của Bankrate cũng cho biết, tăng trưởng kinh tế Mỹ đã chậm lại do lãi suất cao, điều mà người tiêu dùng sẽ tiếp tục gặp phải vào năm 2024.
Để kiềm chế lạm phát, kể từ tháng 3/2022 đến nay, Fed đã tăng lãi suất tổng cộng 525 điểm cơ bản, đưa lãi suất cho vay qua đêm lên 5,25% -5,5%. Mặc dù cơ quan này đã tạm dừng tăng lãi suất tại hai cuộc họp liên tiếp gần đây và cho biết chu kỳ tăng lãi suất có thể đã kết thúc, song cũng báo hiệu rằng không sớm giảm lãi suất.
“Lãi suất đi lên bằng thang máy, nhưng đi xuống bằng thang bộ”, McBride nói. Mặc dù một số quan chức Fed đã bắt đầu phát tín hiệu rằng họ sẽ sẵn sàng cắt giảm lãi suất vào năm tới, song theo McBride, lãi suất sẽ giảm “với tốc độ rất khiêm tốn” và “chúng ta sẽ ở trong môi trường lãi suất cao trong một thời gian”.
Tuy nhiên các chuyên gia cho biết, nhiều người tiêu dùng đã vượt qua được môi trường lãi suất cao nhờ khoản tiết kiệm đã tích lũy trong thời kỳ đại dịch và điều đó sẽ tiếp tục trong năm nay.
Thậm chí trong một báo cáo được công bố mới đây, các nhà kinh tế của Bank of America cho biết, “sự giàu có ròng” đã tăng lên đối với nhiều người Mỹ nhờ giá nhà cao hơn và một năm khởi sắc của thị trường chứng khoán. Điều đó sẽ tiếp tục hỗ trợ cho chi tiêu tiêu dùng.
Tất nhiên, kịch bản tươi sáng này không áp dụng cho tất cả người Mỹ. Các nhà kinh tế của Bank of America lưu ý rằng, khi nói đến cách phân bổ tiền tiết kiệm và khả năng chi trả nhà ở kể từ sau đại dịch, nhiều hộ gia đình vẫn chưa khá giả.
Cũng chung quan điểm như vậy, McBride của Bankrate ước tính rằng, khoảng 60% người Mỹ hiện đang sống bằng tiền lương. Tuy nhiên về tổng thể, các nhà kinh tế của Bank of America vẫn tin tưởng chi tiêu tiêu dùng chỉ giảm tốc nhẹ.