Động thái “làm giá” cổ phiếu không còn vô căn, bằng những thông tin đồn thổi, mà thường dựa vào thông tin thực của DN.

Theo nhiều nguồn tin, những người nằm trong “đội lái” là các nhà đầu tư lớn, các nhân viên môi giới chứng khoán (broker), thậm chí chính lãnh đạo DN - những người nắm rõ tình hình hoạt động sản xuất - kinh doanh của DN nhất. Hiện tượng một số mã cổ phiếu tăng giá 50 - 100% chỉ trong vài ba tháng, trong khi thông tin được công khai liên quan đến DN không có yếu tố đột biến, là có dấu hiệu “làm giá”.

Lộ trình đẩy giá cổ phiếu được các bên tính toán kỹ lưỡng, kèm theo đó là việc tung thông tin để “dìm” hoặc “thổi” giá thông qua nhiều phương tiện truyền thông, trong đó có các diễn đàn mạng, trang web cá nhân…

Thực tế, để những thông tin liên quan đến DN được công bố kịp thời và công bằng là điều rất khó, bởi lợi ích cá nhân khi biết được thông tin là rất lớn. Với những thông tin có sức ảnh hưởng lớn đến giá chứng khoán, lãnh đạo DN sẽ phối hợp, bàn bạc với các broker để giao dịch cổ phiếu trước khi công bố thông tin rộng rãi ra bên ngoài.

Một trong những thông tin khiến giá cổ phiếu tăng đột biến trong thời gian ngắn là kết quả kinh doanh của DN bất ngờ “đảo ngược”. Diễn biến thị trường những tháng đầu năm cho thấy, khá nhiều cổ phiếu nhỏ tăng giá với tốc độ “phi mã”, trong đó có cả những mã nằm trong nhóm cổ phiếu bị cảnh báo do DN kinh doanh thua lỗ 7 quý liên tiếp, nhưng thông tin quý IV/2013 lãi lớn đã đảo ngược tình thế. Song không phải các nhà đầu tư đều đồng thời biết được thông tin này, khi biết được thì giá cổ phiếu đã tăng mạnh nhiều phiên liên tiếp.

Hầu hết nhà đầu tư phải chờ DN công bố kết quả kinh doanh cả năm 2013 mới hiểu lý do vì sao cổ phiếu tăng vọt.

Công ty chứng khoán (CTCK) giữ khách hàng bằng tin độc

Nhiều ý kiến cho rằng, vẫn có tình trạng thông tin về DN được cung cấp trước cho một số nhà đầu tư lớn hay bộ phận phân tích của CTCK, đặc biệt là những thông tin có ảnh hưởng lớn đến giá chứng khoán như DN chuẩn bị bán dự án thu về một khoản tiền lớn, hay DN bắt đầu có lãi và thoát khỏi diện cảnh báo, kiểm soát... Nhà đầu tư nhỏ lẻ là những người biết sau cùng thông tin dạng này.

Khi thông tin chính thức được công bố ra thị trường thì nhà đầu tư nhỏ lẻ “đua không nổi”, hoặc “chạy không kịp” cổ phiếu đó. Trong bối cảnh thị trường giao dịch sôi động kể từ đầu năm đến nay, nhiều môi giới chứng khoán, nhất là những môi giới kỳ cựu, thường xuyên tiếp xúc với lãnh đạo DN để nắm bắt thông tin về DN, từ đó tư vấn sát sao hơn cho nhà đầu tư.

Đây cũng là cách để CTCK giữ khách hàng, nhất là khách hàng “VIP”, có khối lượng giao dịch mỗi phiên rất lớn. Giao dịch của các nhà đầu tư này tác động mạnh đến biến động giá cổ phiếu, nên khi xét thấy đủ điều kiện, môi giới chứng khoán sẽ phối hợp với các khách hàng lớn, thậm chí phối hợp với cả lãnh đạo DN để “làm giá” cổ phiếu bằng những thông tin trên.

Tại buổi đối thoại trực tiếp giữa lãnh đạo Sở GDCK TP. HCM (HOSE) với báo chí ngày 8/4 vừa qua, nhà đầu tư bức xúc về tình trạng nhiều DN cung cấp thông tin sớm hơn cho bộ phận phân tích của các CTCK, trong khi nhà đầu tư đại chúng nhận được thông tin muộn hơn. Lãnh đạo HOSE cho biết, trong thời gian qua, Sở đã có công văn nhắc nhở các DN chấp hành nghiêm các quy định về công bố thông tin, nhưng không ít DN mắc lỗi vi phạm này.

Nhìn ở khía cạnh khác, CTCK tư vấn niêm yết, phát hành, tái cấu trúc… cho DN, nên nắm rõ thông tin về DN. Với chức năng của mình, các CTCK sẽ đưa ra những thông tin đó (gồm thông tin được DN cung cấp trước) vào các bản phân tích, dự báo về tiềm năng khi đầu tư vào cổ phiếu của DN để đông đảo nhà đầu tư tham khảo.

Với nhiều CTCK, việc phân tích các mã cổ phiếu dựa trên thông tin từ DN cung cấp là cách để công ty “giữ chân” khách hàng, bởi báo cáo phân tích đó có chất lượng hơn hẳn báo cáo của các công ty khác. Tuy nhiên, không thể khẳng định việc biết trước thông tin này sẽ không dẫn tới hành vi làm giá, trục lợi, bất công bằng về ích.