Gia tăng công cụ hỗ trợ cho hải quan

Theo Tổng cục Hải quan, những quy định mới của Luật Hải quan 2014 sẽ là tiền đề, cơ sở pháp lý để lực lượng kiểm soát Hải quan thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao trên mặt trận đấu tranh chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Thực quyền của cơ quan hải quan theo Luật Hải quan 2014 cũng được nâng lên. Theo đó, cơ quan hải quan có quyền chủ động chủ trì phối hợp với các cơ quan nhà nước hữu quan kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật đối với hàng hóa đang chịu sự giám sát hải quan đang vận chuyển trên các tuyến đường (Khoản 3, Điều 88).

Luật quy định cụ thể việc cơ quan hải quan có quyền sử dụng cờ hiệu, đèn hiệu, pháo hiệu, còi, loa; sử dụng vũ khí và công cụ hỗ trợ theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (Khoản 5 Điều 89).

Bên cạnh đó, Luật Hải quan 2014 cũng quy định rõ cơ quan hải quan có thẩm quyền chủ động tuần tra, kiểm soát nhằm ngăn ngừa các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trên các vùng biển theo quy định của Luật Biển Việt Nam và pháp luật liên quan để phòng chống buôn lậu và đảm bảo an ninh kinh tế và chủ quyền quốc gia (Khoản 4, Điều 88).

Đồng thời, lần đầu tiên, thẩm quyền sử dụng các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan và quyền trang bị, sử dụng các phương tiện kỹ thuật hỗ trợ của cơ quan hải quan được quy định cụ thể trong Luật Hải quan 2014 (Khoản 2, Khoản 5, Điều 89 và Điều 92).

Quy định (Điều 90), cơ quan hải quan có thẩm quyền dừng phương tiện vận tải, tạm giữ người, áp giải người vi phạm trong trường hợp có căn cứ cho rằng có hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Đây là biện pháp, trường hợp chưa được quy định tại Luật Xử lý vi phạm hành chính…, nhằm bảo đảm phù hợp với đặc thù của hoạt động chống buôn lậu, phạm vi địa bàn ở vùng cửa khẩu giáp biên giới, sân bay, trên biển…

Trước đây, các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan và các phương tiện kỹ thuật hỗ trợ mà lực lượng kiểm soát hải quan được phép sử dụng để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới chỉ được quy định tại các văn bản dưới luật.

Luật Hải quan 2014 quy định cụ thể việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý hải quan; tăng cường công tác bảo vệ an ninh quốc gia và an ninh kinh tế, phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới, gian lận thương mại.

Mở rộng địa bàn hoạt động

Đặc biệt, Luật Hải quan 2014 dành riêng Chương V, quy định về công tác phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; chuẩn hóa lại tên gọi của cảng biển, cảng thủy nội địa cho phù hợp với pháp luật có liên quan (Bộ luật Hàng hải, Luật Giao thông đường thủy).

So với trước đây, Luật Hải quan 2014 có nhiều ưu điểm về hoạt động đấu tranh chống buôn lậu.

Cụ thể, ngoài việc kế thừa các quy định tại Luật Hải quan 2001 và 2005, Luật Hải quan 2014 còn bổ sung một số điểm mới rất quan trọng. Theo đó thẩm quyền của cơ quan hải quan trong công tác phòng, chống buôn lậu được mở rộng và tăng cường đảm bảo tương ứng với nhiệm vụ và trách nhiệm.

Điểm nổi bật là Luật Hải quan 2014 mở rộng quyền truy đuổi của cơ quan hải quan ra ngoài phạm vi địa bàn hoạt động hải quan. Cụ thể, tại Điều 88 Luật Hải quan đã bổ sung các quy định, khi có căn cứ xác định hàng hóa buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, phương tiện vận tải chở hàng hóa buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới đang di chuyển từ địa bàn hoạt động hải quan ra ngoài địa bàn hoạt động hải quan thì cơ quan hải quan có quyền tiếp tục truy đuổi, thông báo cho cơ quan công an, bộ đội biên phòng, cảnh sát biển, quản lý thị trường trên địa bàn để phối hợp, đồng thời áp dụng các biện pháp ngăn chặn, xử lý theo quy định của pháp luật.

Luật Hải quan 2014, bổ sung thêm thẩm quyền tạm dừng phương tiện vận tải cho cơ quan hải quan. Trường hợp có căn cứ cho rằng có hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, chi cục trưởng chi cục hải quan, đội trưởng đội kiểm soát hải quan, đội trưởng đội kiểm soát chống buôn lậu, hải đội trưởng hải đội kiểm soát trên biển có thẩm quyền dừng phương tiện vận tải, tạm giữ người, áp giải người vi phạm. Trình tự, thủ tục tạm giữ người, áp giải người vi phạm theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính (Khoản 1, Điều 90)…