Nâng cao chất lượng Báo cáo tài chính Nhà nước
Kinh nghiệm, thực trạng và khó khăn; mục tiêu và các giải pháp tổ chức thực hiện hiệu quả trong lập Báo cáo tài chính nhà nước; phạm vi, quy trình tổng hợp Báo cáo tài chính Chính phủ, hoàn thiện, nâng cao chất lượng Báo cáo tài chính Chính phủ… là những nội dung được chia sẻ tại Phiên thảo luận 4 trong Chương trình Hội thảo Đối thoại chính sách Tài chính năm 2025.
Trong Chương trình Hội thảo Đối thoại chính sách Tài chính năm 2025 giữa Bộ Tài chính Việt Nam và Bộ Ngân khố New Zealand diễn ra ngày 7/8/2025, bà Nguyễn Thị Hiền - Phó Trưởng ban Ban Kế toán Nhà nước (Kho bạc Nhà nước, Bộ Tài chính Việt Nam) chia sẻ thực trang công tác lập Báo cáo Tài chính Nhà nước (TCNN) tại Việt Nam; những khung pháp lý để thực hiện báo cáo TCNN; phạm vi, phương pháp tổng hợp; quy trình tiếp nhân, tổng hợp báo cáo TCNN và kết quả đạt được trong giai đoạn vừa qua.
Theo đó, từ năm 2018 đến 2023, Bộ Tài chính đã hoàn thành lập 6 bộ Báo cáo TCNN và được các cấp có thẩm quyền ghi nhận. Báo cáo TCNN đã về cơ bản đã phản ánh bức tranh tài chính nhà nước. Các nội dung thuyết minh được cải thiện từng năm, phân tích, thuyết minh theo cơ cấu; biến động giữa các năm... Đồng thời, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đơn vị trong việc gửi Báo cáo cung cấp thông tin tài chính để lập Báo cáo TCNN; từng bước hoàn thiện các quy định pháp lý hướng dẫn lập Báo cáo TCNN và hệ thống thông tin hỗ trợ lập Báo cáo TCNN.
Trong 3 ngày (6 - 8/8/2025), Bộ Tài chính Việt Nam phối hợp với Bộ Ngân khố New Zealand tổ chức Hội thảo Đối thoại Chính sách Việt Nam - New Zealand. Tại các phiên Đối thoại, các chuyên gia đến từ Bộ Tài chính Việt Nam và Bộ Ngân khố New Zealand cùng trao đổi, thảo luận về các nội dung trọng tâm như: chính sách tài khóa vĩ mô, cải cách thuế, quy trình lập ngân sách Nhà nước, quy trình tổng hợp trong báo cáo tài chính.
Theo bà Hiền, Báo cáo TCNN được xây dựng trên cơ sở ý chí quyết tâm của Lãnh đạo các cấp, sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ của tất cả các đơn vị tại Trung ương và địa phương. Với các quy định pháp lý đầy đủ, có chế tài chặt chẽ; chất lượng nguồn nhân lực ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, việc lập Báo cáo vẫn còn một số tồn tại, chưa phân tích, thuyết minh số liệu báo cáo gắn với tình hình kinh tế - xã hội, các chính sách đã được ban hành; thời hạn lập Báo cáo TCNN còn dài, chưa đảm bảo tính kịp thời.
Để khắc phục tồn tại, Kho bạc Nhà nước cũng đã xây dựng Lộ trình hoàn thiện công tác lập Báo cáo tài chính nhà nước. Theo đó, giai đoạn 2026 - 2028 đặt mục tiêu cải thiện tính đầy đủ, tin cậy, trung thực, kịp thời của Báo cáo TCNN; giai đoạn 2028 - 2029 là cải thiện chất lượng phân tích, thuyết minh Báo cáo TCNN và giai đoạn 2029 - 2030 là đẩy mạnh khai thác, sử dụng thông tin tài chính Nhà nước.
Bà Hiền cho biết, để thực hiện được mục tiêu trên, cần một số giải pháp về cơ chế, chính sách như: Ban hành chuẩn mực kế toán công Việt Nam; Sửa Luật Kế toán và các văn bản hướng dẫn liên quan; Tiếp tục sửa đổi, thay thế Thông tư hướng dẫn Chế độ kế toán khu vực nhà nước; Thay thế Nghị định, Thông tư hướng dẫn lập Báo cáo TCNN; Ngoài ra, còn phải triển khai một số giải pháp về công nghệ thông tin, đào tạo, truyền thông…
Chia sẻ kinh nghiệm lập Báo cáo Tài chính Chính phủ của New Zealand, bà Hannah Singleton - Kế toán trưởng (Cục Báo cáo Tài chính, Bộ Ngân khố New Zealand) cho biết, tại New Zealand, Báo cáo tài chính của Chính phủ được Bộ Ngân khố New Zealand công bố hàng tháng và hàng năm. Báo cáo cung cấp thông tin về Chính phủ tài sản và trách nhiệm pháp lý, doanh thu và chi phí, và dòng tiền.
Mục đích của Báo cáo tài chính là cung cấp thông tin hữu ích cho mục đích giải trình và đưa ra quyết định, đặc biệt là quyết định phân bổ nguồn lực và quản trị. Trong đó, Văn phòng Kiểm toán có trách nhiệm kiểm toán báo cáo tài chính, khoản phân bổ kiểm toán và có thể xem xét các vấn đề về hiệu quả và hiệu suất, việc tuân thủ các nghĩa vụ, hành vi hoặc thiếu sót dẫn đến lãng phí, thiếu thận trọng về tài chính.
Các cơ quan Chính phủ chuẩn bị báo cáo tài chính, quản lý và báo cáo các khoản phân bổ, quản lý hoạt động của riêng mình một cách hiệu quả và hiệu suất, tuân thủ các nghĩa vụ và tránh các hành vi hoặc thiếu sót dẫn đến lãng phí, hành vi hoặc thiếu sót không phù hợp hoặc thiếu thận trọng về mặt tài chính. Kho bạc có nhiệm vụ chuẩn bị Báo cáo tài chính hợp nhất của Chính phủ (FSG), sử dụng hệ thống CFISnet để thu thập dữ liệu tài chính cần thiết từ các cơ quan Chính phủ, thiết lập Chính sách Kế toán của Hoàng gia (theo GAAP) trong Hướng dẫn của Kho bạc và có vai trò lãnh đạo khu vực công.
Bà Hannah Singleton chia sẻ: “Chúng tôi áp dụng một số quy trình để đảm bảo dữ liệu chúng tôi nhận được từ các Cơ quan Báo cáo Chính phủ được chuẩn bị một cách nhất quán. Điều này có nghĩa là Báo cáo Tài chính Hợp nhất (FSG) phản ánh việc xử lý giao dịch một cách nhất quán”.
Bế mạc Chương trình Đối thoại, ông Trần Văn Sơn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) cảm ơn các đơn vị đã trình bày và trao đổi những nội dung hết sức quan trọng và ý nghĩa. Ông Trần Văn Sơn đề nghị phía New Zealand báo cáo Bộ Ngân khố New Zealand các nội dung đã trao đổi và các nhu cầu hợp tác giữa hai bên trong thời gian tới. Triển khai MOU đã ký kết, ông Trần Văn Sơn cũng đề xuất chương trình đối thoại năm 2026 sẽ tổ chức tại New Zealand và hy vọng hai bên sẽ có những trao đổi sâu hơn về các nội dung NSNN, chính sách thuế, kho bạc và một số nội dung liên quan khác.
