Chuyên gia nghiên cứu của Bộ Công thương cho rằng, sự ra đời của AEC đánh dấu sự hình thành một thị trường thống nhất của 10 quốc gia ASEAN. Để có thể tận dụng tiềm năng và khai thác thị trường ASEAN hiệu quả, trước hết, các doanh nghiệp cần thay đổi tầm nhìn, tư duy kinh doanh và không chỉ thu hẹp phạm vi trong từng địa phương, trong nước; cần phải mở rộng hơn. Khi đó, sản phẩm sẽ phải thỏa mãn được nhu cầu của nhiều người tiêu dùng trong khu vực và trên toàn thế giới. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần linh hoạt, nhạy bén hơn; sớm nhận diện và nắm bắt những lợi ích tiềm năng từ AEC để thúc đẩy khả năng, tăng quy mô của doanh nghiệp - không chỉ đối với khối thị trường ASEAN mà còn với các thị trường khác, nhất là các thị trường ASEAN đã ký Hiệp định Thương mại tự do như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia và New Zealand. Theo Bộ Công thương, khi AEC hình thành, các doanh nghiệp Việt Nam có thể kinh doanh hàng hóa tại các nước ASEAN gần như bán hàng trong nước. Các thủ tục xuất, nhập khẩu sẽ đơn giản hơn cùng với việc cải cách thủ tục, tiến tới hệ thống hải quan một cửa hay cho phép tự chứng nhận xuất xứ sẽ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp thông quan hàng hóa dễ dàng hơn sang các thị trường ASEAN. Ngoài ra, Nhà nước cần ban hành các chính sách khuyến khích hình thành chuỗi cung ứng nguyên vật liệu, tăng cường việc cộng gộp xuất xứ ASEAN; tích cực phát triển công nghiệp phụ trợ.

Đồng thời, cần đưa ra các kế hoạch, định hướng tổ chức sản xuất trong nước theo hướng: tận dụng nguồn nguyên liệu ASEAN và tăng cường xuất khẩu sang các nước ASEAN để cộng đồng doanh nghiệp Việt không còn bị động, không bị đặt trong tình thế, như một chuyên gia đã từng ví ra biển lớn bằng một đoàn thuyền thúng.