Ngành Hải quan - Một năm thành công và ấn tượng

Đức Minh

(TCTC Online) Với một năm đầy khó khăn, thử thách như năm 2009, ngành Hải quan vẫn đạt được kết quả đáng tự hào. Toàn Ngành đã đạt được kết quả hoạt động rất toàn diện, nhiều điểm, nhiều mặt rất xuất sắc, đóng góp tích cực vào sự nghiệp chung của toàn Đảng, toàn dân, đặc biệt là góp phần lớn ngăn chặn đà suy giảm kinh tế, tăng thu ngân sách, ổn định kinh tế vĩ mô, giúp Chính phủ thực hiện các biện pháp kích cầu nền kinh tế, tăng cường an sinh xã hội, ổn định chính trị.

        Thu ngân sách vượt chỉ tiêu

            Năm 2009 đã chứng kiến việc thu ngân sách vượt chỉ tiêu của Tổng cục Hải quan khi tính đến 11 tháng năm 2009, tổng thu của ngành đã đạt hơn 122.000 tỷ đồng, bằng 100,9% dự toán năm, tăng 3,6% so với cùng kỳ 2008. Trong đó, số thu thuế xuất nhập khẩu và tiêu thụ đặc biệt đạt hơn 65.000 tỷ đồng, số thu thuế giá trị gia tăng đạt hơn 57.000 tỷ đồng, thu khác 120 tỷ đồng. Dự kiến số thu cả năm 2009 ước đạt khoảng 132.000 tỷ đồng, tăng 8,9% so với dự toán năm và tăng 5,2% so với cùng kỳ 2008, vượt chỉ tiêu thu ngân sách Nhà nước giao.

         Đối với Hải quan địa phương, năm 2009, số lượng các DN bị cưỡng chế thuế xuất nhập khẩu đã giảm mạnh so với năm 2008. Công tác kiểm tra sau thông quan cũng đã được thực hiện nhanh chóng và nghiêm túc, hạn chế được việc gian lận, trốn thuế của một số DN. Về công tác thu hồi nợ đọng thuế, tính đến cuối tháng 11/2009, toàn ngành đã thu hồi khoảng 700 tỷ đồng tiền nợ thuế, chiếm 2,7% trên ước tổng số thu của ngành.

Đạt được những kết quả trên có phần đóng góp nổi bật của ngành trong việc hướng dẫn, đề xuất mới về cải tiến, đẩy nhanh một số thủ tục hải quan, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu theo Nghị quyết số 30/2008/NQ-CP của Chính phủ. Điều này cũng đã giúp ngành tăng thu cho ngân sách Nhà nước, đồng thời DN có điều kiện thuận lợi hơn trong hoạt động sản xuất- kinh doanh.

Tổng cục Hải quan cho biết, năm 2010, ngành sẽ phấn đấu thu đạt 142.000 tỷ đồng, vượt 8% so với chỉ tiêu mà Quốc hội đề ra; đồng thời tăng cường công tác thu hồi nợ đọng, giảm nợ cũ, thu hồi nợ thuế trên 1.000 tỷ đồng. Để thực hiện được mục tiêu trên, ngành sẽ mở rộng triển khai thí điểm công tác phối hợp nhờ thu qua các ngân hàng thương mại, phù hợp với tiến trình hiện đại hóa của ngành; triển khai đồng bộ các biện pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại, cải cách thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho DN trong hoạt động xuất nhập khẩu. Đồng thời xây dựng cơ chế quản lý nợ thuế kết hợp với tập trung xử lý nợ đọng thuế, phân loại nợ thuế theo các tiêu thức khác nhau để quản lý chặt chẽ.

Cải cách, hiện đại hóa mạnh mẽ

Trong năm 2009, ngành Hải quan đã thực hiện mạnh mẽ đề án 30 (cải cách hành chính của Chính phủ), đẩy mạnh hiện đại hóa hoạt động hải quan, đặc biệt là triển khai thủ tục hải quan điện tử. Ngành Hải quan bắt đầu thực hiện công cuộc hiện đại hóa có bài bản, theo mục tiêu kế hoạch kể từ năm 2006, nhưng nhìn lại quá trình cải cách cho thấy năm 2009 là một năm tăng tốc trong toàn hệ thống từ Tổng cục cho đến các Cục Hải quan tỉnh, thành phố. Điểm nổi bất của ngành Hải quan đạt được trong năm 2009 cần đề cập tới là công cuộc cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa hoạt động hải quan đã tiến thêm một bước quan trọng.

Thứ nhất, ngành đã tham mưu với Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 103/2009/QĐ-TTg ngày 12/8/2009 về thí điểm thủ tục hải quan điện tử (TTHQĐT) theo đó triển khai mở rộng từ 02 đơn vị (Hải quan TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng) thành 10 đơn vị Cục Hải quan tỉnh/thành phố. Triển khai giai đoạn 1 dự án hiện đại hoá thu nộp thuế giữa các cơ quan Thuế, Kho bạc, Hải quan, Tài chính tại một số Cục Hải quan địa phương; Thí điểm kết nối hệ thống thông tin với một số ngân hàng thương mại như: Vietinbank, BIDV... để triển khai thu thuế, phí, lệ phí XNK bằng phương thức điện tử.

Thứ hai, nâng cao và mở rộng mức độ tự động hóa ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác nghiệp vụ hải quan. Kết quả đến tháng 10/2009 tỷ lệ tờ khai thực hiện bằng hình thức khai hải quan từ xa đạt 81% vượt 1% chỉ tiêu đặt ra cho cả năm 2009.

Thứ ba, nâng cấp hệ thống quản lý rủi ro và thu thập, xử lý thông tin nghiệp vụ hải quan. Triển khai Đề án nâng cấp hệ thống quản lý rủi ro (QLRR) áp dụng trong lĩnh vực nghiệp vụ hải quan giai đoạn 2007-2010 phục vụ tốt cho việc vận hành QLRR đồng bộ trong toàn Ngành; Giảm tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hoá xuống còn 17%, đạt chỉ tiêu đề ra tại Chỉ thị số 02/CT-BTC nêu trên.

Thứ tư, nhằm tạo thuận lợi cho cộng đồng DN, trong năm 2009, ngành Hải quan đã tiến hành ra soát các điểm còn bất cập chữa phù hợp về thủ tục hải quan, quản lý thuế, trình Bộ Tài chính sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quan trọng trong điều hành xuất nhập khẩu, giá hàng hóa.

Về cải cách thủ tục hành chính thực hiện Đề án 30 (đơn giản hóa thủ tục hành chính trên các lĩnh vực quản lý Nhà nước giai đoạn 2007-2010 của Chính phủ), đến nay, ngành Hải quan đã công bố ban hành bộ thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan bao gồm 239 thủ tục. Thực hiện giai đoạn 2 của Đề án 30, Tổng cục Hải quan đã tổ chức hướng dẫn các đơn vị toàn ngành rà soát và đề xuất phương án đơn giản hóa ít nhất 30% các thủ tục hiện hành.

Theo lãnh đạo Tổng cục Hải quan, năm 2010, ngành sẽ quan tâm hơn nữa đến việc hoàn thiện hoạt động TTHQĐT. Tuy nhiên mục tiêu quan trọng và lớn nhất trong năm 2010 của ngành là phấn đấu thu đạt 142.000 tỷ đồng, vượt 8% so với chỉ tiêu mà Quốc hội đề ra; đồng thời tăng cường công tác thu hồi nợ đọng, giảm nợ cũ, thu hồi nợ thuế trên 1.000 tỷ đồng. Để đạt được mục tiêu đó, ngành Hải quan sẽ mở rộng triển khai thí điểm công tác phối hợp nhờ thu qua các ngân hàng thương mại có năng lực, phù hợp với tiến trình hiện đại hóa của ngành. Ngành cũng sẽ triển khai đồng bộ các biện pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại, cải cách thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho DN trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Động lực từ những phong trào thi đua

Xác định thi đua là đòn bẩy tạo động lực quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, trên cơ sở phương hướng, nhiệm vụ chính trị của ngành Hải quan năm 2009, Tổng cục Hải quan đã phát động 8 nội dung thi đua và quán triệt thực hiện nghiêm túc ngay từ đầu năm. Ngay từ đầu năm, 100% đơn vị đã tổ chức cho tập thể, cá nhân trong toàn đơn vị đăng ký, ký kết giao ước thi đua với các tiêu chí cụ thể bám sát mục tiêu chính trị của Ngành và của đơn vị mình. Xác định nội dung, mục tiêu thi đua Tổng cục đã phát động, tất cả các đơn vị thuộc và trực thuộc Tổng cục Hải quan đã chủ động đề ra chương trình, kế hoạch thi đua cụ thể phù hợp với đặc thù công tác riêng của từng đơn vị. Ngoài những phong trào thi đua chung do Tổng cục phát động, các đơn vị đã chủ động phát động các phong trào thi đua riêng gắn với nhiệm vụ chuyên môn của từng đơn vị để đưa ra chủ đề hành động của mỗi phong trào. Tại các cục hải quan tỉnh, thành phố tiêu biểu có các phong trào thi đua sau: phong trào“Người cán bộ thuế giỏi” (Cục Hải quan Đồng Nai), phong trào“Thông thoáng  thủ tục- Nghiệp vụ tinh thông- Nụ cười thân thiện”, phong trào “Lao động giỏi, lao động sáng tạo” (Cục Hải quan Quảng Ninh), phong trào “Phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ mừng Đảng, mừng Xuân, lập công dâng Bác” (Cục Hải quan Thanh Hóa), phong trào thi đua “Phát huy truyền thống đơn vị Anh hùng Lao động phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị: thu thuế vượt chỉ tiêu được giao trong bối cảnh khủng hoảng xuy thoái kinh tế” (Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh), phong trào “Phát huy truyền thống tốt đẹp của Hải quan Thủ đô, quyết tâm thực hiện phương châm hành động Thuận lợi-Tận tụy-Chính xác”, phong trào “Thống nhất nhận thức, tập trung trí tuệ, nguồn lực, thực hiện cải cách và hiện đại hoá, phấn đấu thu đạt và vượt chỉ tiêu, kế hoạch được giao” (Cục Hải quan Hà Nội), phong trào “Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả giải quyết công việc” (Cục Hải quan Cần Thơ)…

Tại cơ quan Tổng cục, các đơn vị cũng phát động được nhiều phong trào có nội dung ý nghĩa cao như phong trào “Thực hiện Quy ước về văn hoá, văn minh nơi công sở”  (Cục Kiểm tra sau thông quan), phong trào“Nỗ lực trong công tác chuyên môn-Đoàn kết, xây dựng lối sống văn minh, giữ gìn công sở sạch đẹp” (Văn phòng Tổng cục Hải quan), phong trào “Xây dựng cơ quan văn hoá và ngày làm việc 8 giờ có chất lượng, hiệu quả” (các Trung tâm PTPL hàng hoá XNK), phong trào “Tăng cường kỷ cương, kỷ luật-Đẩy nhanh hiệu quả công việc” (Ban Quản lý dự án HĐH Hải quan)…

Gắn các ngày lễ lớn trong năm của đất nước, của địa phương hoặc hưởng ứng các cuộc vận động, sinh hoạt văn hoá, thể dục, thể thao của các tổ chức Đảng, đoàn thể, nhiều phong trào thi đua được phát động sâu rộng. Tiêu biểu là phong trào “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, hưởng ứng, tham gia viết bài dự thi‘‘Tìm hiểu về Công đoàn Việt Nam, 80 năm - Một chặng đường lịch sử’’;  “Tuổi trẻ với Nghị quyết Hội nghị T.Ư bảy, khoá X về: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá’’… 

Bám sát 3 nhóm nhiệm vụ trọng tâm năm 2010 của Ngành, ngành Hải quan tiếp tục tổ chức phát động có hiệu quả phong trào thi đua bằng nhiều hình thức hướng tới kỷ niệm các ngày lễ lớn, đặc biệt là 65 năm thành lập ngành Hải quan, Đại hội thi đua yêu nước ngành Hải quan lần thứ IV. Toàn ngành phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu thu thuế XNK 142.000 tỷ đồng do Nhà nước giao. Tăng cường công tác thu hồi nợ đọng, giảm nợ cũ, thu hồi nợ thuế trên 1.000 tỷ đồng; Đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính về hải quan theo Đề án 30, hướng tới đơn giản hoá, tạo thuận lợi cho người dân và DN; Đẩy mạnh công tác triển khai thí điểm mở rộng thủ tục hải quan điện tử, tăng số lượng các DN tham gia, số lượng tờ khai làm thủ tục hải quan điện tử...