Thông điệp Liên bang Mỹ 2015:
Nhắc khéo phe Cộng hòa
(Tài chính) Với thông điệp liên bang mang đậm chất đối nội đặt trong tương quan lực lượng tại Quốc hội lưỡng viện nghiêng hẳn về phe Cộng hòa, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có lời nhắc khéo về sự cương quyết của Nhà Trắng trong quyết sách liên quan tới các vấn đề trong nước.
Trong 5 năm qua, các doanh nghiệp Mỹ đã tạo ra được hơn 11 triệu việc làm mới, bằng tổng số việc làm mới của châu Âu, Nhật Bản và các nước công nghiệp phát triển cộng lại, khiến tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ giảm xuống mức 5,4% như trước cuộc đại suy thoái 2007 - 2009. Theo Tổng thống Obama, sự trỗi dậy của Mỹ là sự thật và giờ đây nhiệm vụ bây giờ là giúp mọi người dân Mỹ cảm nhận được sự chấn hưng của nền kinh tế.
Để làm được điều đó, Tổng thống Obama đã đề xuất nâng thuế thu nhập từ 23,8 lên 28% đối với nhóm thiểu số giàu có nhất nước Mỹ, có thu nhập từ 500.000 USD/năm trở lên và các tập đoàn công ty tài chính, nhằm có thêm tiền thực thi một loạt biện pháp cải thiện cuộc sống của tầng lớp trung lưu. Ông còn nhắc lại đề xuất miễn học phí hai năm cho sinh viên các trường cao đẳng cộng đồng, cho rằng biện pháp này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho các gia đình có thu nhập thấp mà còn tạo điều kiện cho nhiều người Mỹ được đào tạo thêm kiến thức giúp nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu.
Tổng thống Obama kêu gọi các nhà lập pháp của đảng Cộng hòa cùng Nhà Trắng tìm kiếm sự đồng thuận trong việc thay đổi bộ luật thuế, luật an ninh mạng, nỗ lực tinh giản Chính phủ, cắt giảm ngân sách và cải cách chế độ nhập cư cũng như trong các biện pháp thúc đẩy kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh hơn nữa. Ông chủ Nhà Trắng còn hối thúc Quốc hội sớm thông qua dự luật trả lương bình đẳng giữa lao động nam và lao động nữ, đồng thời một lần nữa cảnh báo sẽ phủ quyết nếu Quốc hội thông qua dự luật thay đổi chương trình cải cách bảo hiểm y tế, thường gọi là ObamaCare.
Một mặt, Tổng thống Obama hối thúc Quốc hội ủng hộ các hiệp định thương mại tự do với nước ngoài nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ, mặt khác tăng cường an ninh mạng, hối thúc các công ty công nghệ tư nhân chia sẻ thông tin nhiều hơn với Chính phủ, trong khi vẫn bảo đảm quyền riêng tư của công dân. Obama đã đề xuất thực thi chương trình nghỉ phép được hưởng lương có tổng kinh phí 2 tỷ USD nhằm khuyến khích các bang xây dựng chương trình phúc lợi mới để trả lương tạm thời và chăm sóc y tế cho các lao động buộc phải nghỉ việc 7 ngày/năm vì gia đình có người bệnh nặng hoặc mới sinh con.
Trong thông điệp liên bang năm nay, Tổng thống Obama khá kiệm lời khi đề cập tới đối ngoại. Ông một lần nữa khẳng định chính sách bao vây cấm vận nửa thế kỷ qua đã lỗi thời, hối thúc Quốc hội trong năm 2015 này bỏ phiếu chấm dứt các biện pháp bao vây phong tỏa để bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Cuba. Cùng với đó, Tổng thống Mỹ đã hối thúc Quốc hội ủng hộ cuộc chiến chống nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Iraq và Syria; phản đối và dọa sẽ dùng quyền phủ quyết nếu Quốc hội áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế trong lúc đang tiến hành đàm phán về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran. Ông Obama tuyên bố sẽ tiếp tục cùng các đồng minh gây áp lực nhằm cô lập nước Nga trong vấn đề Ukraine.
Trước một Quốc hội do đảng Cộng hòa nắm quyền chi phối, trong bản Thông điệp Liên bang 2015, ông Obama cũng nhiều lần hối thúc các nhà lập pháp của đảng Cộng hòa gạt sang một bên những đấu đá chính trị để hình thành một đội hình nhằm thông qua những dự luật quan trọng, ngay cả khi hai bên tiếp tục bất đồng quan điểm về hàng loạt vấn đề gây tranh cãi, cả trong đối nội và đối ngoại.
Kể từ khi Quốc hội khóa mới nhóm họp đầu tháng 1 tới nay, đã có một loạt bước đi theo hướng ngăn chặn các chủ trương chính sách của Tổng thống Obama, trong đó có dự luật xây dựng tuyến đường ống dẫn dầu Keystone XL từ Canada xuyên qua lãnh thổ nước Mỹ tới tận các bang phía Nam mà Nhà Trắng nhiều lần đe dọa sẽ dùng quyền phủ quyết.
Phe Cộng hòa đã thông qua ngân sách tài khóa 2015, nhưng không cho phép Bộ An ninh Nội địa sử dụng tiền vào việc thực thi sắc lệnh hành chính của Tổng thống Obama không trục xuất khoảng 5 triệu người nhập cư bất hợp pháp đang sinh sống trên lãnh thổ Mỹ. Phe Cộng hòa cũng dọa sẽ tìm mọi cách thay thế chương trình ObamaCare. Đáp lại, ông chủ Nhà Trắng đã không dưới một lần cảnh báo sẽ dùng quyền phủ quyết, quyền hạn cao nhất của Tổng thống theo quy định của Hiến pháp Mỹ, trong các trường hợp bất khả kháng và điều này có thể đẩy thế bế tắc tại nghị trường lên những nấc thang nghiêm trọng hơn.
Xét tổng thể, với nội dung trên, Tổng thống Obama đã khôn khéo nhắc nhở Cộng hòa về những ưu tiên trong nghị sự đối nội của chính quyền và phe diều hâu đảng Con Voi cần có những sự nhượng bộ nhất định trong các vấn đề của riêng nước Mỹ.
