Những tín hiệu sáng từ khu vực sản xuất
Số lượng doanh nghiệp giải thể ngừng hoạt động vẫn còn tăng nhưng một số tín hiệu tốt hơn đã bắt đầu hiện rõ.
Nỗi ám ảnh mang tên “phá sản”, “giải thể”
Báo cáo “Tình hình doanh nghiệp 4 tháng đầu năm 2012” của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) cho thấy: 4 tháng đầu năm 2012, đã có xấp xỉ 25 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, giảm 10,5% về số lượng doanh nghiệp so với cùng kì năm 2011. Ngoài ra, có tổng cộng 17.735 doanh nghiệp đã thực hiện việc giải thể và dừng hoạt động.
Ngoài những khó khăn nội tại của nền kinh tế như lãi suất cao, đầu ra thu hẹp… Bộ KH&ĐT cũng đã chỉ ra những vấn đề yếu kém nội tại của doanh nghiệp.
Nhiều doanh nghiệp hiện nay không đủ khả năng hấp thụ vốn. Doanh nghiệp bị nợ xấu nên không thể vay thêm được nữa hoặc không có phương án kinh doanh hiệu quả nên không thể vay thêm được nữa hoặc không có phương án kinh doanh hiệu quả nên không tiếp cận được nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng. Khả năng tiếp cận vốn hạn chế đặc biệt gây khó khăn trong các doanh nghiệp trong các lĩnh vực như xây dựng, vận tải kho bãi, khai khoáng và thương mại.
Bên cạnh đó, năng lực quản lí doanh nghiệp còn hạn chế, thiếu khả năng chủ động tiếp cận, mở rộng thị trường, kết nối kinh doanh với các doanh nghiệp trong và ngoài nước dẫn đến tình trạng hoạt động kinh doanh mang tính thụ động, không ứng phó kịp thời trước những thay đổi về môi trường kinh doanh.
“Lóe lên” tín hiệu khả quan
Tuy nhiên, khi phân tích chi tiết tình hình doanh nghiệp các tháng đầu năm, báo cáo của Bộ KH&ĐT đã ghi nhận được những điểm sáng nhất định trong tháng 3 và tháng 4. Chẳng hạn trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, Bộ này nhận định đã có chuyển biến và có chiều hướng cải thiện khá rõ nét so với hai tháng đầu năm. Cụ thể, so với cùng kì năm trước, tốc độ tăng trưởng công nghiệp hai tháng đầu năm chỉ tăng 3,9%, trong đó công nghiệp chế biến tăng 2,4% thì sang tháng 4-2012 chỉ số sản xuất công nghiệp đã tăng 7,5%, trong đó công nghiệp chế biến tăng tới 9,3%.
Mặc dù vậy, Bộ KH&ĐT vẫn nhấn mạnh rằng mức tăng này còn thấp hơn nhiều so với cùng kì các năm trước. Nhưng so với hai tháng đầu năm thì đây thực sự là một tín hiệu khả quan.
Ngoài ra, đến cuối tháng 4, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông-lâm-thủy sản đã có dấu hiệu khởi sắc trở lại. Khối lượng xuất khẩu phần lớn các mặt hàng đều có sự tăng trưởng khá ở các thị trường.
Đơn cử như mặt hàng gạo, trích dẫn dự báo của Hiệp hội Lương thực Việt Nam, báo cáo của Bộ KH&ĐT nêu rõ: Xuất khẩu gạo thời gian tới sẽ thuận lợi hơn khi hợp đồng xuất khẩu đăng kí tính đến ngày 19-4 đạt hơn 4,2 triệu tấn, tăng 24% so với cùng kì năm trước. Riêng trong tháng 3, số lượng hợp đồng đăng kí đạt 1,83 triệu tấn, tăng 278% so với tháng 2 và tăng 67% so với cùng kì năm trước.
Hay như đối với lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, việc tiến hành tái cơ cấu hệ thống ngân hàng thương mại và cụ thể hóa các biện pháp xử lí nợ xấu đã đạt được những kết quả bước đầu: độ an toàn, hiệu quả và tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng được cải thiện.
Việc công bố định kì một số chỉ số quan trọng của ngành ngân hàng thể hiện nỗ lực minh bạch hóa hoạt động của ngành ngân hàng của Ngân hàng Nhà nước. Bên cạnh đó, xu hướng hợp nhất và sáp nhập tiếp tục diễn ra mạnh mẽ, không chỉ tại các ngân hàng yếu kém. Các ngân hàng hoạt động tốt trong hệ thống cũng đang tìm kiếm cơ hội sáp nhập nhằm nâng cao quy mô, khả năng cạnh tranh và sức mạnh thương hiệu.
Cuối cùng, trong số các giải pháp đề xuất lên Chính phủ, Bộ KH&ĐT cho rằng ổn định vĩ mô cần được xem là giải pháp vừa cấp bách, vừa cơ bản để đảm bảo môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi cho sự phát triển bền vững của cộng đồng doanh nghiệp. Cụ thể, cần tiếp tục lộ trình giảm lãi suất, tăng khả năng tiếp cận vốn đối với doanh nghiệp. Đồng thời các chính sách lãi suất và lượng tiền cung ứng cần linh hoạt để góp phần kiểm soát lạm phát năm 2012 trong khoảng 8-9%.
