Tồn kho tăng cao

Những năm trước vào thời điểm này khách hàng đi mua ô tô phải đợi cả tháng hoặc chi thêm tiền mới có xe. Nhưng năm nay, do nguồn xe nhập khẩu lẫn lắp ráp còn tồn kho nhiều, trong khi sức mua yếu nên dù giảm giá khách hàng vẫn chỉ lác đác.

“Cả tháng nay em chưa bán được chiếc nào. Anh có khách hàng giới thiệu cho tụi em được đủ doanh số, có chiết khấu hoa hồng”, cậu em làm tại phòng kinh doanh một cửa hàng ô tô trên đường Nguyễn Oanh (quận Gò Vấp) mời chào. Quả vậy, ghi nhận thực tế tại các tuyến đường chuyên kinh doanh ô tô như Cộng Hòa (quận Tân Bình), Trần Hưng Đạo, An Dương Vương (quận 5), không khí mua bán khá ảm đạm, trong khi ô tô được chất cứng như nêm phía trong cửa hàng lẫn bên ngoài sảnh sân.

“Có lẽ do nguồn cung dồi dào nên người tiêu dùng còn đợi các hãng giảm giá thêm, chưa vội xuống tiền mua”, ông Nguyễn Văn Công, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu ô tô Thành Công (quận Bình Tân), nhận định.

Theo tính toán sơ bộ của Bộ Công thương, sản lượng ô tô cả nhập khẩu và sản xuất trong nước đều tăng mạnh trong 11 tháng năm 2019, vượt con số 400.000 chiếc, tăng cao nhất là xe nhập khẩu nguyên chiếc. Trong khi đó, mức tiêu thụ trong nước bình quân chưa tới 300.000 chiếc (năm 2018, tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 288.683 xe, gồm cả ô tô du lịch, xe thương mại và xe chuyên dụng).

Trước sức ép tồn kho quá lớn, các hãng xe phải đua nhau giảm giá để kích cầu. Thị trường đang chứng kiến sự giảm giá của khá nhiều mẫu xe, với mức giảm dao động 20 - 40 triệu đồng/xe, như trường hợp của các mẫu xe Fortuner và Innova của Toyota hay Mazda CX5 của Trường Hải. Bên cạnh đó còn có các mẫu xe của Audi, Subaru, Chevrolet, được giảm giá mạnh từ 80 triệu đồng đến gần 300 triệu đồng/xe, cá biệt có chiếc giảm đến 500 triệu đồng.

Theo đánh giá của giới chuyên môn, đây là mức giảm cao nhất trong năm đối với các mẫu xe có trên thị trường. Tuy nhiên, theo nhiều khách mua xe, các mẫu xe giảm giá hiện nay chủ yếu tập trung vào xe phân khúc cao cấp, xe tiền tỷ. Những người có tiền để mua xe nhỏ, giá rẻ khó có thể tiếp cận các mẫu xe giảm giá nói trên. Ngược lại, các loại xe phân khúc dưới 800 triệu đồng chỉ giảm khoảng 30 triệu đồng/xe hoặc được các hãng tặng thêm phụ kiện. 

Nên hài hòa lợi ích

Theo dự báo, nếu tính chung cả năm 2019, lượng ô tô nhập khẩu sẽ đạt gần 150.000 chiếc, xe sản xuất lắp ráp trong nước đạt 330.000 chiếc các loại. Bước sang năm 2020, nguồn cung sẽ dồi dào hơn. Nguyên nhân là nếu Nghị định 116 đang được sửa đổi theo hướng bỏ kiểm tra chất lượng ô tô theo lô, thay bằng kiểm tra theo mẫu (dự kiến áp dụng từ đầu năm 2020) thì việc nhập khẩu ô tô sẽ thông thoáng hơn.

Hiện tại phải mất 45 ngày một lô xe nhập về mới xong thủ tục, thì với quy định mới giảm chỉ còn 7 ngày. Xe nhập khẩu nguyên chiếc sẽ về nước nhanh hơn và nhiều hơn. Với sản xuất lắp ráp trong nước, công suất sẽ tiếp tục tăng lên. Công ty Ô tô Trường Hải vừa hoàn tất mở rộng, nâng công suất nhà máy KIA từ 20.000 xe lên 50.000 xe/năm. Còn TC Motor đang đầu tư một nhà máy sản xuất lắp ráp ô tô mới, công suất 100.000 xe/năm, hoàn thành vào năm 2020.

Ford Việt Nam cũng cho biết, đầu năm 2020 sẽ mở rộng nhà máy tại Hải Dương, nâng công suất lên gấp đôi hiện nay và mỗi năm sẽ cho ra một sản phẩm mới lắp ráp tại đây. Riêng VinFast sau một thời gian đi vào hoạt động đã tăng công suất, cho ra thị trường những sản phẩm mới vào đầu năm 2020.

Theo dự báo, nhu cầu ô tô sẽ tăng trên 20% trong năm 2020. Tuy nhiên, giá xe sẽ không tăng, ngược lại vẫn có thể giảm. Bởi hiện các hãng ô tô trong nước đang chờ những chính sách ưu đãi lớn sẽ ban hành trong năm 2020, như miễn thuế tiêu thụ đặc biệt cho phần linh kiện sản xuất trong nước, thuế thu nhập doanh nghiệp...

Nếu các chính sách này được ban hành, ô tô sản xuất lắp ráp trong nước sẽ giảm giá. Xe nhập khẩu cũng sẽ phải có chính sách giá tốt để “đấu” lại. Trên thực tế, không phải năm nay mà một vài năm trước, đối với những dòng xe giảm giá mạnh, khuyến mãi vẫn chủ yếu tập trung vào các dòng xe giá cao, xe ế khách. Việc giảm giá của các hãng đối với các mẫu xe này vẫn không giúp doanh số tăng lên, thậm chí còn tác động ngược cho năm sau. 

Do vậy, nên chăng các hãng cần cân nhắc giảm mạnh các dòng xe bình dân để những người có mức thu nhập trung bình cũng có thể sở hữu “xế hộp” như một phương tiện thông thường khác. Thay vì các hãng chỉ chăm chăm vào bù đắp doanh số và lợi nhuận như lâu nay.