Để thực hiện quyết tâm này, ngày 06/3/2014, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 15/2014/NQ-CP với các giải pháp thúc đẩy cổ phần hóa. Nhằm pháp quy hóa Nghị quyết số 15/NQ-CP, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 51/2014/QĐ-TTg ngày 15/9/2014 về một số nội dung về thoái vốn, bán cổ phần và đăng ký giao dịch niêm yết trên thị trường chứng khoán của DNNN. Quyết định sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/11/2014.

Hướng đi mới cho thoái vốn

Quyết định số 51/2014/QĐ-TTg là một bước tiến lớn của cơ quan quản lý khi lần đầu cho phép DNNN được thoái vốn dưới mệnh giá và giá trị sổ sách. Đây được xem là một trong những điểm nghẽn trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước hiện nay. Theo đó, việc thoái vốn dưới mệnh giá/giá trị sổ sách kế toán phải dựa trên nguyên tắc hạn chế tối đa tổn thất đầu tư và bảo toàn vốn nhà nước ở mức cao nhất, đồng thời doanh nghiệp phải trích lập bổ sung cho đủ dự phòng tổn thất các khoản đầu tư tài chính.

Đồng thời, Quyết định cũng quy định mức điều chỉnh giảm giá bán tối đa để các doanh nghiệp chủ động trong quá trình thoái vốn. Cụ thể, đối với cổ phiếu đã niêm yết có thị giá dưới mệnh giá thì bán theo biên độ quy định trên sàn. Nếu sau 3 tháng không bán hết thì giảm giá bán tối đa 10% so với bình quân giá giao dịch thành công của 15 ngày trước đó để bán thỏa thuận.

Đối với công ty chưa niêm yết được định giá thấp hơn mệnh giá thì tổ chức bán cổ phần công khai. Nếu không thành công, doanh nghiệp có thể bán thỏa thuận với giá không thấp hơn giá đấu thành công thấp nhất (trường hợp giá khởi điểm bán đấu giá lần đầu không thành công). Còn nếu nhà đầu tư bỏ cọc hoàn toàn thì giá thỏa thuận không thấp hơn giá đấu thấp nhất. Thời gian hoàn tất việc bán thỏa thuận tối đa là 60 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn nộp tiền mua cổ phần của cuộc đấu giá lần đầu. Trong trường hợp thỏa thuận không thành công thì mức giả khởi điểm để bán lần 2 giảm tối đa không quá 10% so với giá khởi điểm lần đầu.

Bên cạnh đó, Quyết định cũng đưa ra quy định về việc thoái vốn tại các công ty đầu tư tài chính, các ngân hàng thương mại của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, theo đó, có thể giao các ngân hàng thương mại nhà nước mua lại hoặc chuyển Ngân hàng Nhà nước Việt Nam làm đại diện chủ sở hữu.

Quyết định cũng đưa ra phương án xử lý đối với cổ phần không bán được/không bán hết. Theo đó, Tổng Công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) sẽ thực hiện mua cổ phần với giá bằng mệnh giá trong trường hợp không bán được cổ phần trong lần đầu đấu giá cổ phần. Đối với số cổ phần không bán được hết thì SCIC mua cổ phần tại giá đấu thành công thấp nhất (mua ngay sau khi bán đấu giá) hoặc tại giá thỏa thuận thành công thấp nhất (trường hợp bán thỏa thuận không hết). 

Gắn CPH với đăng ký giao dịch, niêm yết trên TTCK

Trong thời gian qua, việc các doanh nghiệp không đưa cổ phiếu vào giao dịch tập trung ngay sau khi cổ phần hóa đã khiến cho nhà đầu tư không mấy mặn mà với các phiên đấu giá cổ phần hóa. Với quy định mới trong QĐ số 51/2014/QĐ-TTg, các doanh nghiệp cổ phần hóa sau ngày 1/11/2014 phải có kế hoạch tham gia giao dịch tập trung trên thị trường đăng ký giao dịch (UPCoM)/niêm yết trong vòng 90 ngày/01 năm kể từ ngày có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Đối với các doanh nghiệp cổ phần hóa trước thời điểm Quyết định này có hiệu lực thì phải có kế hoạch tham gia giao dịch tập trung trong vòng 01 năm kể từ ngày 1/11/2014.

Để phổ biến tinh thần của Quyết định 51/2014/QĐ-TTg đến các DNNN, ngày 9/10, Bộ Tài chính: UBCKNN, Cục Tài chính doanh nghiệp và Sở GDCK Hà Nội đồng tổ chức Hội nghị phổ biến một số chính sách mới về thoái vốn, bán cổ phần, đăng ký giao dịch và niêm yết trên thị trường chứng khoán. Tại đây, ngoài việc cập nhật quy định mới, các doanh nghiệp sẽ có cơ hội chia sẻ những vướng mắc, khó khăn và đóng góp ý kiến để để hoàn thiện thêm cơ chế chính sách về cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước và tham gia thị trường chứng khoán. Sở GDCK Hà Nội, đơn vị vận hành thị trường chứng khoán đã rất khẩn trương vào cuộc – chuẩn bị từ hệ thống, con người để phục vụ các cuộc đấu giá, hỗ trợ doanh nghiệp sau đấu giá có thể tham gia trực tiếp trên thị trường đăng ký giao dịch (UPCoM) và thị trường cổ phiếu niêm yết với thời gian nhanh nhất.

Tất cả những hành động đang diễn ra thể hiện sự quyết tâm của cơ quan quản lý, đơn vị vận hành thị trường triển khai chủ trương của Chính phủ kế hoạch 2014-2015 và kế hoạch tái cơ cấu hệ thống DNNN.

Phát biểu tại Hội nghị phổ biến một số chính sách mới về thoái vốn, bán cổ phần và đăng ký giao dịch, niêm yết trên TTCK, ông Đặng Quyết Tiến – Phó cục trưởng Cục Tài chính Doanh nghiệp, Bộ Tài chính cho biết, trong thời gian qua, Chính phủ cũng như Bộ Tài chính, phối hợp với rất nhiều đơn vị đã tập trung hoàn thiện hệ thống thể chế để thúc đẩy vấn đề sắp xếp, đổi mới và tái cơ cấu các doanh nghiệp Nhà nước. Các nghị định 71, nghị định 61, nghị định 59, nghị định 189 liên quan đến vấn đề giám sát quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cũng như thúc đẩy cổ phần hóa, thực ra vẫn còn những vấn đề vướng mắc.

Chính vì thế, năm 2014, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 15 về một số giải pháp để thúc đẩy, đẩy nhanh tiến độ thoái vốn, thúc đẩy cổ phần hóa, sắp xếp đổi mới DNNN. Đây là một Nghị quyết mang tính điều hành. Do là một Nghị quyết điều hành trong kinh tế, nên được thể hiện bằng một quyết định, quyết định 51/2014, quyết định này giúp đề ra những giải pháp mang tính đột phá, tất nhiên giải pháp này cũng có những cái vượt qua khuôn khổ pháp lý hiện hành, để đảm bảo cho những tập đoàn, tổng công ty nhà nước có thể thực hiện được việc thoái vốn. Thoái vốn ở đây là sắp xếp lại, cơ cấu lại, loại bỏ những ngành nghề, lĩnh vực không đúng ngành nghề kinh doanh của DNNN.