Thời gian vừa qua, trên các phương tiện thông tin đại chúng có phản ánh về việc tại cuộc họp với các Bộ, Ngành ngày 28/10/2019, Tổng cục Hải quan có nêu vụ việc liên quan đến việc cơ quan hải quan phối hợp cùng các Bộ ngành liên quan, cơ quan hải quan và bảo vệ biên giới Mỹ trong việc giám sát chặt chẽ lô hàng nguyên liệu nhôm trị giá 4,3 tỷ USD của một Công ty tại Bà Rịa - Vũng Tàu để ngăn chặn nguy cơ gian lận xuất xứ khi xuất khẩu sang Mỹ.

Về việc này, Tổng cục Hải quan cho biết, Công ty TNHH Nhôm Toàn Cầu có địa chỉ trụ sở chính: Khu công nghiệp Mỹ Xuân B1 – Conac (Phường Mỹ Xuân, Thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu). Công ty TNHH Nhôm Toàn Cầu là doanh nghiệp chế xuất, do đó, hàng hóa xuất nhập khẩu của Công ty thuộc đối tượng không chịu thuế theo quy định tại Điều 2 Luật Thuế Xuất nhập khẩu số 107/2015/QH13 ngày 06/04/2016, Nghị định số 134/2016/NĐ-CP ngày 01/9/2016.

Theo quy định của Luật Hải quan, hàng hóa nhập khẩu của doanh nghiệp chế xuất chịu sự giám sát hải quan từ khi nhập khẩu, trong suốt quá trình sản xuất cho đến khi xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài. Sau khi hoàn thành thủ tục hải quan, nguyên liệu nhôm nhập khẩu của Công ty TNHH Nhôm Toàn Cầu  được đưa về nhà máy sản xuất để sản xuất một phần, một phần được đưa đi gửi tại bãi thuê ngoài theo quy định tại Điều 47 Nghị định số 118/2015/NĐ-CP của Chính phủ, Điều 80 Thông tư số 38/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính gồm: Công ty Cảng Dịch vụ Dầu khí tổng hợp Phú Mỹ (bãi Công ty PTSC, bãi TH Thị Vải), Công ty TNHH dịch vụ kho vận PTL, Công ty cổ phần Thành Chí.

Từ năm 2015 đến 30/9/2019, tổng lượng nhôm nguyên liệu nhập khẩu là hơn 2,44 triệu tấn, xuất khẩu 400.000 tấn. Tính trung bình hàng năm công ty nhập khẩu 488.000 tấn/năm, trong khi đó xuất khẩu chỉ 80.000 tấn/năm (bằng 16,3% lượng nhập khẩu hàng năm, bằng 40% năng lực so với công suất thiết kế). Riêng hoạt động nhập khẩu đã giảm hẳn trong năm 2019, tính đến ngày 30/9/2019, lượng nhập khẩu là hơn 64.435 tấn, tương đối phù với lượng sản phẩm xuất khẩu trung bình hằng năm.

Hiện nay, Công ty đang lưu giữ hơn 1,8 triệu tấn nhôm tại các kho thuê ngoài và hơn 200.000 tấn nhôm ở nhà máy, trị giá khoảng 4,3 tỷ USD. Nhôm nguyên liệu công ty nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc, Mexico, Mỹ, Australia, Nga, Mexico, Malaysia, Indonesia. Nhôm thành phẩm công ty xuất đi nhiều nước khác nhau như Canada, Ai Cập, Ấn Độ, Malaysia, Indonesia, Singapore, Mỹ…

Tổng cục Hải quan khẳng định, công tác giám sát hàng hóa thuê tại kho bãi ngoài của Công ty được Chi cục giám sát chặt chẽ bằng hình thức camera giám sát tại cổng ra vào và toàn bộ khu vực bãi, bãi thuê có tường rào cứng ngăn cách với khu vực bên ngoài, có cán bộ công chức tuần tra, giám sát thường xuyên.

Trước đó, tại cuộc họp liên ngành với các cơ quan chức năng ngày 28/10, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn - Ủy viên Ban Chỉ đạo 389 quốc gia cho biết, Tổng cục Hải quan đã kịp thời phát hiện và ngăn chặn vụ việc có nguy cơ gian lận xuất xứ lớn nhất từ trước đến nay. Đó là vụ việc có dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam đối với mặt hàng nhôm tại Bà Rịa - Vũng Tàu.

Theo điều tra, vụ việc do một tập đoàn có công nghệ, dây chuyền, nhưng lại nhập khẩu nhôm thỏi, nhôm thanh, nhôm bán thành phẩm nhằm đưa ra các sản phẩm để xuất khẩu đi Mỹ và một số nước khác, bởi do chênh lệch thuế suất. Được biết, nếu nhôm của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ chỉ phải chịu thuế khoảng 15%, nhưng nhôm của Trung Quốc xuất khẩu vào Mỹ phải chịu thuế lên đến 374%.

Thời gian qua, trước tình trạng doanh nghiệp lợi dụng chính sách thuế để nhập khẩu hàng tỷ USD mặt hàng nhôm và được hưởng lợi thuế cao, Tổng cục Hải quan đã chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Công Thương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và các cơ quan khác kiểm tra, xác định và ngăn chặn kịp thời. Ngoài ra, cơ quan này cũng đã phối hợp với Hải quan Mỹ xác minh về vụ việc nêu trên. Các đặc vụ của Bộ An ninh nội địa Mỹ đã đến Việt Nam để phối hợp điều tra.