Top 10 "đại gia" ngành ngân hàng

Top 10 Ngân hàng thương mại Việt Nam uy tín được xây dựng và đánh giá, xếp hạng dựa trên 3 tiêu chí chính, gồm: Năng lực tài chính thể hiện trên báo cáo tài chính năm gần nhất; Uy tín truyền thông được đánh giá bằng phương pháp Media Coding - mã hóa các bài viết về ngân hàng trên các kênh truyền thông có ảnh hưởng; Khảo sát đối tượng nghiên cứu và các bên liên quan được thực hiện cập nhật đến tháng 5/2025.

Giữ đà tăng trưởng tích cực năm 2024

Ngành ngân hàng Việt Nam đã duy trì được kết quả kinh doanh bền vững trong năm 2024, ngay cả khi những dư âm về thị trường trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản vào các năm trước đó vẫn chưa tắt hẳn. Thấy rõ ở đây năng lực chống chịu của ngành đã tốt hơn đáng kể so với giai đoạn khủng hoảng tài chính hơn một thập kỷ trước đây.

Tăng trưởng tín dụng vượt mục tiêu, đạt 15,08% trong năm 2024, tương đương với 2,1 triệu tỷ đồng đã được đưa vào nền kinh tế. Mặt bằng lãi suất duy trì ổn định ở mức thấp sau những động thái quyết liệt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) từ năm 2023. Đây là yếu tố vĩ mô lý tưởng để kiểm soát lạm phát ở mức 3,63% và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt 7,09%, đưa Việt Nam trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế khu vực.

Kết quả kinh doanh của các ngân hàng thương mại (NHTM) tiếp tục phản ánh bức tranh tăng trưởng tích cực. Tổng thu nhập hoạt động của các NHTM đạt 747 nghìn tỷ đồng, tăng 13,9% so với năm trước đó và tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 14,6% giai đoạn 2020-2024. Trong đó, phần thu nhập từ lãi vẫn chiếm hầu hết trong tổng thu nhập hoạt động, dao động trong khoảng 75-78% trong 5 năm qua và tỷ lệ này vẫn có xu hướng gia tăng.

Lợi nhuận các NHTM tiếp tục ghi nhận kỷ lục hơn 260 nghìn tỷ, tăng 16,8%, trong khi mức tăng trong năm 2023 chỉ vỏn vẹn dưới 4%. Kết quả tích lũy từ lợi nhuận kinh doanh đã ghi dấu ngân hàng thứ 5 gia nhập nhóm ngân hàng có tổng tài sản trên 1 triệu tỷ đồng, và tổng lợi nhuận sau thuế của 5 ngân hàng quy mô lớn nhất thị trường chiếm khoảng 50% trong số các NHTM Việt Nam. 

5 cơ hội tăng trưởng ngành ngân hàng năm 2025

Bước sang năm 2025, ngành ngân hàng được dự báo tiếp tục duy trì tăng trưởng tích cực trong bối cảnh các chính sách của Nhà nước đang dồn mọi nguồn lực cho thúc đẩy tăng trưởng, đưa Việt Nam trở thành quốc gia công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030, tiến tới thu nhập cao vào năm 2045.

Theo đó, ngành ngân hàng sẽ có dư địa lớn để phát triển và nổi bật lên 5 cơ hội tăng trưởng của ngành theo khảo sát của Vietnam Report, bao gồm: (1) Đẩy mạnh phát triển các sản phẩm tài chính số; (2) Tăng cường đầu tư chuyển đổi số; (3) Triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam; (4) Các bộ Luật được sửa đổi; và (5) Tinh gọn bộ máy quản lý Nhà nước.

Việc phát triển các sản phẩm tài chính số được coi là cơ hội lớn nhất với trên 90% các ngân hàng/chuyên gia tham gia khảo sát nhận định. Các ngân hàng đã và đang tích cực triển khai dịch vụ ngân hàng số, ví điện tử, thanh toán không tiền mặt, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ khách hàng… và các sản phẩm tài chính như sinh lời tự động, cho vay ngang hàng (P2P Lending); cũng như, hàng loạt các tiện ích khác nhờ Open API (nền tảng mở cho phép bên thứ ba truy cập vào dịch vụ và dữ liệu ngân hàng để tạo ra các dịch vụ tài chính mới).

Nhờ đó, các ngân hàng ngày càng tiếp cận được tập khách hàng đa dạng hơn, tận dụng được lượng lớn nguồn vốn rẻ từ lượng tiền gửi không kỳ hạn (CASA) rất lớn của nhóm khách hàng cá nhân. Không chỉ dừng lại ở sản phẩm tài chính số, chuyển đổi số ngành ngân hàng đã được triển khai rộng rãi, trở thành chiến lược tổng thể, bao gồm tự động hóa quy trình, tối ưu vận hành và khai thác dữ liệu khách hàng hiệu quả.

Cơ hội tiếp theo cho ngành ngân hàng đến từ triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Cụ thể, NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng năm 2025 ở mức khoảng 16%, nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% và gấp rút hoàn thành kế hoạch 5 năm 2021-2025. Theo NHNN, đến hết quý I/2025, tăng trưởng tín dụng đạt 3,93%, gấp 2,5 lần so với mức 1,42% cùng kỳ năm trước. Qua đó, dư nợ tín dụng toàn hệ thống được kỳ vọng tăng bình quân 4,39% trong quý II và tăng 16,4% trong năm 2025.

Đảm bảo tăng trưởng tín dụng là cơ sở để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng cả năm; đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của ngành ngân hàng như một “đầu tàu” dẫn dắt nền kinh tế mở ra kỷ nguyên vươn mình và đón nhận làn sóng cơ hội mới: nhu cầu vốn của doanh nghiệp gia tăng, thị trường tiêu dùng mở rộng, và hoạt động đầu tư sôi động hơn. Đây cũng là cơ hội để các ngân hàng phát triển các sản phẩm, dịch vụ tài chính mới, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường và đóng góp tích cực vào quá trình phục hồi và phát triển chung của đất nước.

Liên quan đến quy định pháp luật, các bộ luật được sửa đổi, hoàn thiện nhằm đồng bộ hóa khung pháp lý, tạo thuận lợi cho hoạt động của các tổ chức tín dụng (TCTD) cũng được đánh giá sẽ tạo thuận lợi cho ngành ngân hàng tăng trưởng mạnh mẽ.

Đáng chú ý, Luật Các TCTD (sửa đổi) chính thức có hiệu lực từ 01/7/2024, tập trung tháo gỡ khó khăn trong xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm và tái cơ cấu TCTD yếu kém. Luật quy định rõ về xử lý kiểm soát đặc biệt, can thiệp sớm, góp phần nâng cao an toàn hệ thống và củng cố niềm tin thị trường. Vào cuối năm 2024 và đầu năm 2025, NHNN đã hoàn thành chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng yếu kém cho các NHTM lớn.

Bên cạnh những thách thức khi đảm nhận trọng trách tái cơ cấu các ngân hàng này, các ngân hàng nhận chuyển giao cũng được nhận hỗ trợ phục hồi từ NHNN, bao gồm các khoản vay ưu đãi, cũng như ưu tiên tăng trưởng tín dụng để mở rộng hoạt động. Ngoài ra, các ngân hàng nhận chuyển giao có cơ hội mở rộng mạng lưới, thu hút nhà đầu tư khi tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài được nâng lên 49%, thay vì mức trần 30% như trước đây.

Sự chặt chẽ trong hệ thống luật pháp và thành công của quá trình chuyển giao bắt buộc sẽ là động lực quan trọng giúp các ngân hàng nhận chuyển giao và các NHTM nói chung tăng trưởng bền vững, lành mạnh và vững chắc hơn trong giai đoạn tới.

Cuối cùng, tinh gọn bộ máy quản lý Nhà nước đề cập đến việc hợp nhất bộ ngành và sáp nhập tỉnh, thành, cũng như cắt giảm những cơ quan trùng lặp chức năng nhiệm vụ và tiến tới xem xét tinh gọn cấp huyện, được kỳ vọng sẽ là bước ngoặt lớn và mang lại cơ hội đáng kể cho ngành ngân hàng.

Tổng hòa những cơ hội cùng nhận định về sự phát triển ổn định, các NHTM đã có kết quả kinh doanh tốt trong quý I/2025. Xét trong nhóm 27 NHTM đại chúng, tổng thu nhập hoạt động trên 165 nghìn tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế trên 66 nghìn tỷ đồng, tương ứng với mức tăng lần lượt 9,3% và 15,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Điểm sáng của toàn hệ thống khi không ghi nhận ngân hàng lợi nhuận âm, trong khi tại thời điểm cuối năm 2024, con số này là 1 ngân hàng. Năm 2025 hứa hẹn sẽ tiếp tục là một năm tích cực cho ngành ngân hàng Việt Nam, khi các “cơn bão” lớn đã lùi lại phía sau, và nền tảng tăng trưởng đang được tái thiết vững chắc.

Tuy nhiên, nền kinh tế toàn cầu vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố bất định: Căng thẳng địa chính trị gia tăng; Rủi ro thương mại leo thang, đặc biệt là những lo ngại về mức thuế đối ứng từ Hoa Kỳ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, có thể tác động gián tiếp đến nhu cầu tín dụng trong nước và ảnh hưởng tới kết quả kinh doanh của ngành ngân hàng.

Trong bối cảnh đó, một trong những thách thức quan trọng nhất vẫn là khả năng kiểm soát rủi ro tín dụng. Nợ xấu - vốn từng là điểm nghẽn lớn của hệ thống ngân hàng - đã đi qua thời kỳ khó khăn nhất, song bài toán duy trì chất lượng tài sản tốt và củng cố bộ đệm dự phòng vẫn cần được đặt lên hàng đầu, nhằm đảm bảo sự ổn định và sức chống chịu của toàn hệ thống trong thời gian tới.