Khung pháp lý mới và toàn diện hơn

Những năm gần đây, giới chức đất nước gấu trúc ngày càng lo lắng về việc phải có các quy định tốt và hiệu quả hơn cho lĩnh vực thương mại điện tử. Trong đó bao gồm nhu cầu giải quyết các vấn đề liên quan đến hàng giả, hành vi lừa đảo người tiêu dùng, quyền riêng tư, sở hữu trí tuệ, trốn thuế… bên cạnh khả năng thúc đẩy cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng. Chính vì thế, bắt đầu từ đầu năm 2019, Luật Thương mại điện tử mới của Trung Quốc chính thức có hiệu lực.

Luật mới được xây dựng dựa trên những cải cách hệ thống pháp luật trước đây của quốc gia đông dân nhất thế giới. Một đặc điểm quan trọng của nó là yêu cầu các doanh nghiệp trực tuyến phải đăng ký kinh doanh và có tất cả giấy phép cần thiết để điều chỉnh các hoạt động cụ thể, chẳng hạn như bán thuốc trị liệu. Có thể nói, khuôn khổ của luật lần này khá toàn diện, bao gồm nhiều chương riêng về hợp đồng điện tử và thanh toán điện tử; bảo đảm cho các giao dịch thương mại điện tử; bảo vệ dữ liệu và thúc đẩy bảo vệ người tiêu dùng; cạnh tranh công bằng và các cơ chế giải quyết tranh chấp; thương mại xuyên biên giới và khá nhiều quy định về hình phạt dân sự lẫn hình sự.

Các nhà khai thác thương mại điện tử cũng phải đáp ứng các nghĩa vụ thuế của mình và hiện được yêu cầu phát hành hóa đơn thuế (fapiao). Giờ đây, pháp luật cũng tăng cường bảo vệ sở hữu trí tuệ và giải quyết vấn đề sản xuất và bán hàng giả. Ví dụ, luật mới quy tội cho cả những người làm hàng giả, lẫn các nhà khai thác thương mại điện tử vì không “thực hiện các biện pháp cần thiết” để ngăn chặn người bán vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Cụ thể, các nhà khai thác có thể bị phạt tới 2 triệu nhân dân tệ (khoảng 292.000 USD) trong các trường hợp vi phạm nghiêm trọng.

Các nhà khai thác nền tảng cũng bị cấm áp đặt những hạn chế, điều kiện hoặc lệ phí vô lý đối với thương nhân. Ngoài ra, họ phải lưu giữ hồ sơ giao dịch, cũng như thông tin về các sản phẩm và dịch vụ được cung cấp, trong ít nhất ba năm.

Đặt lợi ích người tiêu dùng lên hàng đầu

Luật mới tiếp tục thúc đẩy bảo vệ người tiêu dùng và cạnh tranh bằng cách yêu cầu nhà khai thác thương mại điện tử phải khai thông tin sản phẩm/dịch vụ chính xác. Các nền tảng thương mại điện tử cũng sẽ phải thiết lập hệ thống để đăng bình luận của người tiêu dùng cũng như đưa ra các biện pháp bảo đảm thông tin chính xác khác. Ví dụ, cấm quảng cáo gây hiểu lầm, đánh giá giả mạo hay các nỗ lực khác thao túng thị trường.

Văn bản luật còn tăng cường chế độ bảo vệ quyền riêng tư bằng cách đặt ra các hạn chế đối với việc lạm dụng hồ sơ người tiêu dùng, chẳng hạn như buộc họ “từ chối” các dịch vụ cụ thể.

Có thể nói, người tiêu dùng được bảo vệ rất kỹ khi mà các thương nhân trên mạng phải cung cấp thêm nhiều thông tin minh bạch trong khi bị giám sát nhiều hơn để tránh các hành vi gian lận. Bằng cách hạn chế bán hàng giả trên mạng sẽ khiến người tiêu dùng có niềm tin vào hệ thống. Các nhà sản xuất và thiết kế sản phẩm hợp pháp cũng sẽ được khuyến khích tham gia môi trường kinh doanh trực tuyến ở Trung Quốc bởi ở đây họ sẽ được bảo vệ chống lại việc làm giả thiết kế lẫn hành vi đánh cắp tài sản trí tuệ của mình.

Để đạt được tất cả các mục tiêu của luật mới, các nhà cung cấp nền tảng thương mại điện tử cần tích cực điều chỉnh thông tin, nội dung và hành vi trên nền tảng của họ. Trong khi đó, các doanh nghiệp sẽ phải tham gia phát triển, đào tạo và triển khai tốt chương trình tuân thủ để bảo đảm hệ thống của mình tuân thủ quy định mới. Một điều đáng quan tâm là tác động của luật mới đối với các doanh nghiệp nhỏ, vốn có ít nguồn lực hơn trong thực hiện phát triển trang web, đào tạo cũng như khả năng điều chỉnh mô hình kinh doanh để tuân thủ quy định mới. Bản thân luật mới cũng tạo ra chi phí gia nhập thị trường thương mại điện tử cao hơn, khiến cho một số nhà kinh doanh nhỏ lẻ khó lòng tham gia.

Các cơ quan chính phủ sẽ phải thực hiện các quy tắc và thủ tục hành chính chi tiết trong quá trình thực thi luật. Trong khi đó, các nhóm lợi ích người tiêu dùng, cơ quan tiêu chuẩn, tổ chức công nghiệp, nhóm hành động công dân… sẽ phải vận dụng luật nhuyền nhuyễn để bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn.

Trong nhiều thế kỷ, luật pháp luôn phải vận lộn để theo kịp những tiến bộ công nghệ vốn phát triển quá nhanh. Thế giới thương mại điện tử thời đại ngày nay chắc chắn sẽ yêu cầu hệ thống luật pháp, quy định, tiêu chuẩn và bộ máy hành chính phải liên tục được sửa đổi để thích nghi với thực tế mới. Vì vậy, trong bối cảnh lĩnh vực thương mại điện tử sẽ chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong giao dịch thương mại của Trung Quốc, luật mới sẽ giúp nâng cao tiêu chuẩn ứng xử thương mại trong không gian mạng. Qua đó, bảo đảm con đường phát triển liên tục của thị trường thương mại điện tử lớn nhất thế giới này.