Báo cáo Triển vọng Kinh tế Toàn cầu mới nhất của Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố đáng giá, ngay cả khi nền kinh tế toàn cầu ổn định trong hai năm tới, các nền kinh tế đang phát triển dự kiến sẽ đạt được tiến bộ chậm hơn trong việc bắt kịp mức thu nhập của các nền kinh tế tiên tiến.

Nền kinh tế toàn cầu được dự báo sẽ tăng trưởng 2,7% trong cả năm 2025 và 2026, cùng tốc độ như năm 2024, khi lạm phát và lãi suất giảm dần.

Tăng trưởng ở các nền kinh tế đang phát triển cũng dự kiến sẽ ổn định ở mức khoảng 4% trong hai năm tới. Tuy nhiên, đây sẽ là một hiệu suất yếu hơn so với trước đại dịch- và không đủ để thúc đẩy tiến bộ cần thiết để xóa đói giảm nghèo và đạt được các mục tiêu phát triển rộng lớn hơn.

Phân tích của WB là đánh giá có hệ thống đầu tiên về hoạt động của các nền kinh tế đang phát triển trong quý đầu tiên của thế kỷ 21.

Báo cáo cũng cho thấy, trong thập kỷ đầu tiên, các nền kinh tế đang phát triển tăng trưởng nhanh nhất kể từ những năm 1970.

Tuy nhiên, tiến bộ đã giảm dần sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008-2009. Hội nhập kinh tế toàn cầu bị chùn bước: tính theo tỷ trọng GDP, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các nền kinh tế đang phát triển chỉ bằng khoảng một nửa so với đầu những năm 2000.

Các hạn chế thương mại toàn cầu mới vào năm 2024 gấp năm lần mức trung bình của năm 2010-19. Kết quả là, tăng trưởng kinh tế nói chung đã giảm — từ 5,9% trong những năm 2000 xuống 5,1% trong những năm 2010 xuống còn 3,5% vào những năm 2020.

Kể từ năm 2014, ngoại trừ Trung Quốc và Ấn Độ, tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người ở các nền kinh tế đang phát triển thấp hơn nửa điểm phần trăm so với các nền kinh tế giàu có, làm nới rộng khoảng cách giàu nghèo.

25 năm tới sẽ là một giai đoạn khó khăn hơn đối với các nền kinh tế đang phát triển so với 25 năm qua. Hầu hết các lực lượng từng hỗ trợ sự trỗi dậy của họ đã tiêu tan. Thay vào đó là những cơn gió ngược khó khăn: gánh nặng nợ cao, đầu tư yếu và tăng trưởng năng suất, và chi phí biến đổi khí hậu ngày càng tăng. Trong những năm tới, các nền kinh tế đang phát triển sẽ cần một kịch bản mới nhấn mạnh các cải cách trong nước để đẩy nhanh đầu tư tư nhân, làm sâu sắc hơn quan hệ thương mại và thúc đẩy việc sử dụng vốn, nhân tài và năng lượng hiệu quả hơn

Đối mặt với "những cơn gió ngược"

Báo cáo cũng lưu ý, trong hai năm tới, các nền kinh tế đang phát triển có thể phải đối mặt với những cơn gió ngược nghiêm trọng.

Sự không chắc chắn về chính sách toàn cầu cao có thể làm suy yếu niềm tin của nhà đầu tư và hạn chế dòng tài chính. Căng thẳng thương mại gia tăng có thể làm giảm tăng trưởng toàn cầu. Lạm phát dai dẳng có thể trì hoãn việc cắt giảm lãi suất dự kiến.

Tuy nhiên, nền kinh tế toàn cầu cũng có thể hoạt động tốt hơn dự kiến - đặc biệt nếu các động cơ lớn nhất, Mỹ và Trung Quốc, xoay sở để đạt được sức mạnh. Tại Trung Quốc, các biện pháp kích thích bổ sung có thể thúc đẩy nhu cầu. Tại Hoa Kỳ, chi tiêu hộ gia đình mạnh mẽ có thể dẫn đến tăng trưởng mạnh hơn dự kiến, với tác động có lợi cho các nền kinh tế đang phát triển.

Báo cáo lập luận rằng các nền kinh tế đang phát triển có nhiều lựa chọn để cải thiện triển vọng tăng trưởng của họ, bất chấp những cơn gió ngược. Với các chính sách phù hợp, các nền kinh tế này thậm chí có thể biến một số thách thức thành cơ hội đáng kể. Giải quyết nhu cầu cơ sở hạ tầng, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi khí hậu và cải thiện nguồn nhân lực có thể cải thiện triển vọng tăng trưởng đồng thời giúp đạt được các mục tiêu phát triển và khí hậu. Trong khi đó, tất cả các quốc gia nên làm việc cùng nhau để tăng cường quản trị thương mại toàn cầu, với sự hỗ trợ của các thể chế đa phương.

Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương tăng trưởng cao thứ hai trên thế giới

Về triển vọng khu vực, WB nhận định Nam Á là khu vực có tăng trưởng cao nhất, dự kiến sẽ tăng lên 6,2% vào năm 2025 và duy trì ở mức đó vào năm 2026. Trong đó, Bhutan là quốc gia có tăng trưởng cao nhất, dự kiến 7,2% năm 2025 và 6,6% năm 2026.

Tiếp đến là khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, tăng trưởng dự kiến sẽ giảm xuống còn 4,6% vào năm 2025 và 4,1% vào năm 2026.

Khu vực Châu Phi cận Sahara, tăng trưởng dự kiến sẽ vững chắc lên 4,1% vào năm 2025 và 4,3% vào năm 2026; Khu vực Trung Đông và Bắc Phi, tăng trưởng dự kiến sẽ tăng lên 3,4% vào năm 2025 và 4,1% vào năm 2026.

Trong khi đó, khu vực Châu Âu và Trung Á, tăng trưởng dự kiến sẽ giảm xuống 2,5% vào năm 2025 trước khi tăng lên 2,7% vào năm 2026; Khu vực Châu Mỹ Latinh và Caribe, tăng trưởng được dự báo sẽ tăng lên 2,5% vào năm 2025 và lên 2,6% vào năm 2026.

Ở những nơi khác của EAP, tăng trưởng ước tính đạt 4,8% vào năm 2024 từ 4,3% vào năm 2023, được hỗ trợ bởi sự phục hồi của thương mại hàng hóa toàn cầu, du lịch trong nước tiếp tục phục hồi và nhu cầu trong nước tăng mạnh. Con số này cao hơn một chút so với dự báo của tháng 6, một phần phản ánh động lực kinh tế mạnh hơn dự kiến.

Theo dự báo của WB, trong các quốc gia Đông Á và Thái Bình Dương, Việt Nam có mức dự báo tăng trưởng gần như cao nhất với mức 6,6% năm 2025 và 6,3% năm 2026.

Mức tăng trưởng này chỉ thua Palau- một quốc gia chỉ có hơn 18 nghìn dân trong năm 2025 (11%) nhờ trợ lực từ mức tăng trưởng 12% của năm 2024. Tuy nhiên, WB dự báo năm 2026, tăng trưởng của quốc gia này chỉ còn 3,5%.

Các quốc gia trong EAP có mức tăng trưởng trên 6% còn có Phillippines (6,1% năm 2025 và 6,1% năm 2026) và Mongolia (6,5% năm 2025 và 6,1% năm 2026).