Xây dựng Trung tâm Công nghệ Y sinh hiện đại nhất Đông Nam Á tại Lâm Đồng
Những cam kết tại hội thảo “Hợp tác công nghệ y sinh Việt Nam- Cuba” vừa được UBND tỉnh Lâm Đồng phối hợp với Viện Kinh tế Xanh tổ chức cho thấy, Lâm Đồng sẽ trở thành trung tâm nghiên cứu, phát triển và sản xuất sản phẩm công nghệ sinh học hàng đầu khu vực Đông Nam Á.
Hình thành khu công nghệ cao y sinh
Theo TS. Lê Thành, Viện trưởng Viện Kinh tế Xanh, mục tiêu tổng thể của dự án là xây dựng Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam- Cuba tại Lâm Đồng trở thành trung tâm nghiên cứu, phát triển và sản xuất sản phẩm công nghệ sinh học hàng đầu khu vực Đông Nam Á, đồng thời cụ thể hóa các Nghị quyết của Đảng vào thực tiễn thông qua mô hình doanh nghiệp tư nhân dẫn dắt.
“Ngay sau Hội thảo, Viện Kinh tế Xanh sẽ họp lại với lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng để chọn lựa các việc ưu tiên. Hiện đã có hơn 6 nhà đầu tư, các doanh nghiệp, quỹ đầu tư trong và ngoài nước sẵn sàng đầu tư vào lĩnh vực hợp tác công nghệ y sinh Việt Nam- Cuba. Không những chúng ta dùng công nghệ của Cuba mà chúng ta có công nghệ nông nghiệp chuyển giao cho Cuba, đưa Cuba trở thành vùng phát triển nông nghiệp công nghệ cao cung cấp cho thế giới”, TS. Lê Thành cho biết.
Trung tâm Hợp tác y sinh Việt Nam- Cuba tại Lâm Đồng kỳ vọng sẽ là điểm đến của các nhà đầu tư, nhà khoa học, không gian du lịch về sức khỏe, là cái nôi phát triển nguồn nhân lực y sinh cho cả nước.
Trong đó, có các sản phẩm nổi tiếng của Cuba như sản phẩm hỗ trợ bệnh nhân ung thư từ nọc bọ cạp xanh, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, phân bón vi sinh, mỹ phẩm thiên nhiên. Nghiên cứu các loại vắc xin dành cho động vật, gia súc, gia cầm, thủy hải sản, chế phẩm bảo quản thực phẩm sinh học…
Trong báo cáo đề xuất dự án hợp tác thành lập Trung tâm công nghệ y sinh Việt Nam- Cuba và định hướng hình thành Khu công nghệ cao y sinh tại Lâm Đồng.
TS. Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Kinh tế Xanh cho biết, Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam- Cuba định hướng mục tiêu đạt tỷ lệ chi cho nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới (R&D)/GRDP là 3,5% trong 5 năm đầu; tạo ra 100 bằng sáng chế và công nghệ nguồn; mô hình doanh nghiệp tư nhân dẫn dắt đầu tư nghiên cứu với cơ chế khấu trừ thuế 500% chi phí R&D; xuất khẩu sản phẩm công nghệ y sinh sang ít nhất 50 quốc gia…
Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam- Cuba sẽ tạo không gian thể chế cho việc thí điểm 100 chính sách đổi mới trong 10 năm; cho phép doanh nghiệp công nghệ nước ngoài góp vốn bằng sáng chế; thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm phối hợp công- tư; triển khai cơ chế cấp thẻ xanh “green card” cho chuyên gia công nghệ cao; quyền tự chủ tối đa trong định giá, sở hữu trí tuệ và quản trị doanh nghiệp.
Mô hình điển hình kinh tế tư nhân dẫn dắt
Theo TS. Nguyễn Ngọc Bảo, Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam- Cuba là điển hình của mô hình phát triển do khu vực tư nhân dẫn dắt, với các nội dung cụ thể: Cơ cấu vốn 100% tư nhân, không sử dụng ngân sách nhà nước; thành lập 500 doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ sinh học đến năm 2035; quyền tự chủ về sở hữu, điều hành và phân phối lợi nhuận.
Ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác toàn diện giữa Viện Kinh tế Xanh và Trung tâm Kỹ thuật gen- Công nghệ sinh học CIGB
Theo đó, giai đoạn 2025-2027, khởi động và xây dựng nền tảng, hoàn thành việc xây dựng Trung tâm với đầy đủ các phòng thí nghiệm hiện đại, đào tạo được 500 nhân lực chất lượng cao và bắt đầu sản xuất thí nghiệm các sản phẩm đầu tiên. Đặc biệt, giai đoạn này sẽ tập trung vào việc xây dựng khung pháp lý và triển khai 10 dự án thí điểm chính sách đầu tiên.
Trong giai đoạn này, doanh nghiệp sẽ đầu tư khoảng 500 triệu USD, trong đó 200 triệu USD cho việc chuyển giao công nghệ từ Cuba, 150 triệu USD cho xây dựng cơ sở vật chất và 150 triệu USD cho vốn lưu động và đào tạo nhân lực. Kết quả dự kiến là doanh thu đạt 150 triệu USD từ sản xuất thí nghiệm và các hợp đồng gia công đầu tiên.
Giai đoạn 2027-2030, phát triển và mở rộng, chuyển giao thành công 8 công nghệ cốt lõi từ Cuba, xây dựng hoàn thành các nhà máy sản xuất quy mô trung bình, đạt kim ngạch xuất khẩu 1,2 tỷ USD hàng năm và mở rộng thị trường sang 25 quốc gia trong khu vực. Về mặt chính sách, giai đoạn này sẽ hoàn thiện và chuẩn hóa 30 chính sách đã được thí điểm thành công.
Đầu tư trong giai đoạn này sẽ là 800 triệu USD, tập trung vào việc xây dựng các nhà máy sản xuất thương mại và nâng cấp công nghệ. Doanh nghiệp dự kiến sẽ đạt được tỷ suất lợi nhuận trước thuế là 45% và bắt đầu có dòng tiền dương mạnh để tái đầu tư.
Giai đoạn 2030-2035, trở thành trung tâm khu vực, đạt kim ngạch xuất khẩu 5 tỷ USD hàng năm, xuất khẩu sang 50 quốc gia, trở thành nhà cung cấp chính sách hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ sinh học cho khu vực ASEAN và các nước đang phát triển. Đây cũng là giai đoạn chuẩn bị cho việc niêm yết công ty tại các sàn giao dịch quốc tế như sàn giao dịch điện tử NASDAQ hoặc NYSE với định giá dự kiến 15- 20 tỷ USD.
Đến năm 2035, Trung tâm sẽ đạt kim ngạch xuất khẩu 5 tỷ USD hàng năm, tạo việc làm cho 75.000 lao động chất lượng cao, đóng góp 8,5% vào tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Trung tâm sẽ trở thành nguồn cung cấp cơ sở thực tiễn đóng góp vào việc xây dựng chính sách với ít nhất 50 chính sách được thí điểm thành công dựa trên kinh nghiệm thực tiễn từ Lâm Đồng.
Dự án sẽ được triển khai trên toàn bộ địa bàn tỉnh Lâm Đồng mới sau sáp nhập, với Trung tâm chính tại Đà Lạt và các cơ sở vệ tinh tại các khu vực có thế mạnh riêng. Khu vực Đà Lạt sẽ tập trung vào nghiên cứu phát triển và sản xuất các sản phẩm từ thảo dược cao nguyên.
Khu vực Đắk Nông sẽ phát triển công nghệ sinh học nông nghiệp và chế biến cây công nghiệp. Khu vực Bình Thuận sẽ tập trung vào sinh học biển và logistics xuất khẩu.
Dự án bao gồm toàn bộ chuỗi giá trị công nghệ sinh học từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng và thương mại hóa. Các lĩnh vực ưu tiên gồm: Dược phẩm và vắc xin, thực phẩm chức năng từ tài nguyên bản địa, công nghệ sinh học nông nghiệp, công nghệ môi trường và năng lượng sinh học…
