Đổi tên luật sẽ bao quát được phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Căn cước do Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh, Trung tướng Lê Tấn Tới trình bày cho biết, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội (ĐBQH), Đoàn ĐBQH và thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành tên gọi Luật Căn cước và tên thẻ căn cước như dự thảo Luật Chính phủ trình. Một số ý kiến tán thành giữ nguyên tên Luật Căn cước công dân và tên thẻ căn cước công dân như Luật hiện hành.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với đa số ý kiến tán thành tên gọi Luật Căn cước và tên thẻ căn cước. Lý do là việc sử dụng tên gọi Luật Căn cước thể hiện rõ tính khoa học, sẽ bao quát được phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của Luật gồm cả công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch; phù hợp với bản chất và mục tiêu quản lý căn cước của Nhà nước ta; phù hợp với phương thức quản lý trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0, xây dựng Chính phủ số, xã hội số. Việc sử dụng tên gọi thẻ căn cước như dự thảo Luật là phù hợp, sẽ bao hàm được đầy đủ thông tin về căn cước của công dân.

Đại biểu Võ Mạnh Sơn – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa nhấn mạnh, việc đổi tên luật thành Luật Căn cước là phù hợp, vì đối tượng áp dụng của luật không chỉ là công dân Việt Nam, mà còn là người gốc Việt, đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch, người di cư tự do sống dọc biên giới Việt Nam với các nước láng giềng, cơ sở, tổ chức, cá nhân có liên quan, có thể là người nước ngoài không có quốc tịch Việt Nam đang sinh sống lâu dài ở Việt Nam. Việc đổi tên luật thành Luật Căn cước là tất yếu trong công tác quản lý dân cư hiện nay.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, để triển khai Đề án 06, việc mở rộng, tích hợp thêm nhiều thông tin khác của công dân và người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch trong các cơ sở dữ liệu chuyên ngành vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước là rất cần thiết. Đồng thời dự thảo Luật quy định chỉ cập nhật các trường thông tin trong thực tế quản lý đã rõ, được sử dụng thường xuyên, cần có trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Không để xảy ra tình trạng người dân bị theo dõi

Trước ý kiến đại biểu nêu băn khoăn từ phía người dân liên quan việc sử dụng thẻ căn cước gắn chíp hay mã QR có bị theo dõi không, Bộ trưởng Tô Lâm nêu rõ, Bộ Công an và bất cứ cơ quan nào cũng không được và không thể theo dõi tình hình di chuyển của công dân.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nhấn mạnh: “Bộ Công an có thể khẳng định việc này. Người dân không thể bị theo dõi và Bộ Công an cũng không được theo dõi thông qua việc sử dụng căn cước gắn chíp hay mã QR”. Đồng thời,  Bộ trưởng cũng nêu rõ, Bộ Công an có trách nhiệm bảo đảm an toàn, an ninh cho công dân sử dụng thẻ căn cước, bảo đảm không để xảy ra tình trạng bị theo dõi, hay bất kể tổ chức nào cũng không thể lợi dụng để khai thác.

Để tránh việc lạm dụng, đánh cắp thông tin cũng như bảo vệ bí mật cá nhân của công dân đại biểu Nguyễn Đại Thắng – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu cần có những quy định cụ thể hơn về phạm vi khai thác thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được phép khai thác và bảo đảm nguyên tắc phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị và giao Chính phủ quy định chi tiết thi hành nội dung này.  

Về nội dung thể hiện trên thẻ căn cước, một số ý kiến đề nghị rà soát, đánh giá thêm về việc thay đổi thông tin thể hiện trên thẻ căn cước; chỉ nên thể hiện những thông tin mang tính chất ổn định, giúp nhận diện lai lịch của một con người. Cùng với đó, cân nhắc một số thông tin như "nơi cư trú", "nơi thường trú", "nơi sinh", "nơi đăng ký khai sinh", "giới tính", "ngày, tháng, năm hết hạn sử dụng" bảo đảm thống nhất với quy định của pháp luật hiện hành; cân nhắc thông tin về cơ quan cấp thẻ căn cước, hình dạng, kích thước, màu sắc, ngôn ngữ… của thẻ căn cước bảo đảm phù hợp...

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, việc thay đổi về thông tin thể hiện trên thẻ căn cước đã được đánh giá cụ thể trong quá trình xây dựng luật, bảo đảm không trùng lặp giữa các trường thông tin, thống nhất giữa các loại giấy tờ tùy thân phổ biến hiện nay của công dân, tương thích với các quy định của pháp luật có liên quan.