Bài 5: Hướng dẫn Luật số 68/2025/QH15 - Chìa khoá để doanh nghiệp nhà nước bứt tốc
Các Nghị định hướng dẫn Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật số 68/2025/QH15) do Bộ Tài chính xây dựng sẽ góp phần khơi thông các nguồn lực hiện có trong doanh nghiệp có vốn nhà nước.
Tạo hành lang pháp lý mới…
Nhấn mạnh đây là hành lang pháp lý mới, tạo tiền đề thúc đẩy tăng trưởng cho doanh nghiệp nhà nước, tại Hội nghị Đánh giá công tác 6 tháng đầu năm 2025 và phương hướng, nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025 của các doanh nghiệp do Bộ Tài chính làm cơ quan đại diện chủ sở hữu diễn ra vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho rằng, một điểm nhấn rất quan trọng trong hoạt động của doanh nghiệp nhà nước là từ ngày 1/8/2025, các doanh nghiệp nhà nước sẽ thực hiện theo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật số 68/2025/QH15).
Theo Luật mới, rất nhiều thẩm quyền đã được giao hoàn toàn cho lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty. Điều này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ triệt để những vướng mắc tồn tại suốt một thời gian dài khi triển khai Luật 69/2014/QH13.
Được kỳ vọng là cú hích lớn cho khu vực doanh nghiệp nhà nước, Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật số 68/2025/QH15) thể hiện định hướng đổi mới mạnh mẽ trong quản lý doanh nghiệp nhà nước, với nguyên tắc trao quyền chủ động, giảm can thiệp hành chính, phân định rõ vai trò Nhà nước với vai trò của thị trường.
Vì vậy, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đề nghị các đơn vị liên quan, khẩn trương rà soát, đề xuất hoàn thiện khung pháp lý về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển.
Trong đó, giao Cục Phát triển Doanh nghiệp Nhà nước khẩn trương tham mưu hoàn thiện các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; đồng thời tiếp tục rà soát, tháo gỡ các vướng mắc về chính sách trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, thúc đẩy tăng trưởng khu vực doanh nghiệp nhà nước. Đồng thời, phối hợp với Bộ Nội vụ tham mưu xây dựng cơ chế tiền lương cho người quản lý doanh nghiệp nhà nước, bảo đảm phù hợp với cơ chế quản trị tiên tiến, khuyến khích đổi mới, sáng tạo, nâng cao hiệu quả hoạt động.
Trước đó, để triển khai thực hiện Luật số 68/2025/QH15, Bộ Tài chính đã báo cáo Lãnh đạo Chính phủ danh mục văn bản quy định chi tiết thi hành Luật gồm 5 Nghị định của Chính phủ, trong đó có 3 Nghị định do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo và 2 Nghị định do Bộ Nội vụ chủ trì soạn thảo.
Để kịp thời ban hành các Nghị định của Chính phủ có hiệu lực đồng thời cùng với hiệu lực của Luật, Lãnh đạo Chính phủ đã cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn trong việc xây dựng, ban hành các Nghị định quy định chi tiết Luật.
… khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp Nhà nước
Thực hiện quy trình soạn thảo theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, theo chức năng, nhiệm vụ được giao, Bộ Tài chính đã chủ trì đối với 3 dự thảo Nghị định quy định chi tiết Luật số 68/2025/QH15, gồm: Dự thảo Nghị định quy định một số nội dung về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Dự thảo Nghị định quy định về giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại, báo cáo và công khai thông tin trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Dự thảo Nghị định về cơ cấu lại vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp.
Theo Bộ Tài chính, các dự thảo Nghị định được xây dựng trên cơ sở kế thừa các quy định còn phù hợp tại các Nghị định hiện hành, có rà soát, điều chỉnh, bổ sung các nội dung phù hợp với tinh thần Luật số 68/2025/QH15 và thực tiễn khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước trong thời gian vừa qua.
Luật số 68/2025/QH15 đã mở rộng phạm vi điều chỉnh, không chỉ áp dụng cho doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn mà còn với các tổ chức tín dụng Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội…
Quy định mới khẳng định rõ Nhà nước thực hiện quyền, trách nhiệm sở hữu theo cơ chế thị trường, minh bạch, hiệu quả, tách bạch quản lý nhà nước và quản trị doanh nghiệp. Trong đó, nguyên tắc căn bản của Luật là trao quyền cho chủ sở hữu nhà nước thực hiện quyền đối với phần vốn góp như những nhà đầu tư thông thường khác, trao nhiều quyền tự chủ cho doanh nghiệp.
Theo đó, dự thảo Nghị định quy định một số nội dung về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã quy định cụ thể các nội dung về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ từ trên 50% đến dưới 100% vốn điều lệ.
Dự thảo Nghị định quy định về giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại, báo cáo và công khai thông tin trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp có nhiều quy định mới, góp phần khắc phục những hạn chế trong công tác giám sát, kiểm tra, đánh giá xếp loại doanh nghiệp.
Dự thảo Nghị định về cơ cấu lại vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp thể chế hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về đổi mới, cơ cấu lại và phát triển doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước; khắc phục những tồn tại, hạn chế, điểm nghẽn thời gian vừa qua.
Bộ Tài chính kỳ vọng, những nội dung đổi mới của Luật và các Nghị định quy định chi tiết sẽ góp phần khơi thông các nguồn lực hiện có trong doanh nghiệp có vốn nhà nước, tạo khuôn khổ pháp lý đầy đủ cho hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, xứng đáng là một lực lượng vật chất quan trọng của kinh tế nhà nước, tiếp tục dẫn dắt và tạo động lực phát triển cho nền kinh tế và các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.
