Trong 5 tháng đầu năm 2018, số doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đăng ký thành lập mới tiếp tục tăng 41,1% so cùng kỳ năm 2017, đạt 2,6 nghìn và chiếm 5% tổng số doanh nghiệp thành lập mới trên cả nước.

Riêng TP. Hồ Chí Minh, có 3.385 doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh bất động sản, chiếm 20,5% trong gần 16.500 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, Lĩnh vực bất động sản xếp thứ ba trong thu hút dòng vốn FDI.

Năm 2018, thị trường bất động sản Việt Nam cân đối hơn, nhưng cạnh tranh cũng gay gắt hơn 2017; tiếp tục có xung lực phát triển khá tốt nhờ tăng tổng cầu từ năm trước và một số cơ hội mới bộc lộ gắn với sự triển khai nhiều quy hoạch, dự án lớn. Hàng loạt cơ sở hạ tầng tạo kết nối thuận tiện giữa các đô thị vệ tinh, ngoại vi với khu trung tâm trong quá trình tái cơ cấu ở các địa phương; Sự đổi mới cơ chế về cổ phần hóa DNNN và giải quyết nợ xấu gắn với giải chấp các bất động sản theo cơ chế thị trường… Tuy nhiên, những dấu hiệu cảnh báo về sốt ảo và dư nợ bất động sản tích tụ đang tăng dần.

Nguồn cung đất nền hạn chế

Theo Báo cáo của Hiệp hội Bất động sản tại tại hội nghị thường vụ lần thứ IV diễn ra ngày 10 – 11/6/2018 tại Quảng Ninh, trong nửa đầu năm 2018, nguồn cung bất động sản tại một số vùng phát triển nóng và nội thành các thành phố lớn có dấu hiệu chững lại. Tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, do nguồn cung hạn chế nên lượng giao dịch đất nền không được ghi nhận nhiều, giao dịch trên thị trường chủ yếu thuộc loại hình chung cư, một số ít là biệt thự, liền kề và nhà phố.

Tính đến hết tháng 5/2018, tại Hà Nội, lượng giao dịch sản phẩm chung cư phân khúc bình dân vẫn chiếm tỷ trọng chủ yếu. Mức giá bán căn hộ bình dân và trung cấp tăng khoảng 1 – 3%; giá bán căn hộ cao cấp tăng khoảng 0,5%. Nhà ở liền kề đang được quan tâm nên thanh khoản tốt, biên độ tăng giá mạnh khoảng 5 – 10% so với cuối năm 2017.

Ở TP. Hồ Chí Minh, lượng giao dịch sản phẩm chung cư trung và cao cấp chiếm tỷ trọng lớn. Do sự khan hiếm về sản phẩm đất nền và nhà liền thổ nên lượng giao dịch giảm 38% so với quý cuối năm 2017, mức giá của loại hình này tiếp tục tăng cao.

Tại những tỉnh/ thành phố tiếp giáp Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh như Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Thái Nguyên, Đồng Nai, Biên Hòa... giao dịch cũng khá sôi động nhờ thu hút được sự đầu tư từ nhiều tập đoàn lớn tập trung phát triển các khu đô thị mới với loại hình sản phẩm chủ yếu là đất nền, liền kề, shophouse, biệt thự, và chung cư.

Đặc biệt, trên thị trường đã có hiện tượng các môi giới và các nhà đầu tư nhỏ lẻ đầu cơ, tung tin đồn đẩy giá đất lên cao nhằm trục lợi, nhất là tại một số khu vực dự kiến trở thành đặc khu hành chính – kinh tế.

Giảm giá cục bộ ở phân khúc cao cấp

Trong giai đoạn 2018 - 2020, thị trường sẽ có xu hướng phát triển mạnh hơn các sản phẩm bất động sản xanh, đồng bộ về tiện ích. Phân khúc căn hộ cao cấp có xu hướng chững lại và có sự cạnh tranh cao nhất, chịu áp lực dư cung và giảm giá cục bộ, dù loại hình condotel và offictel có thể sôi động trở lại nếu được cải thiện về cơ sở pháp lý.

Phân khúc nhà giá rẻ còn nhiều triển vọng do vẫn thiếu cung phù hợp với cầu xã hội thực tế và nhu cầu tiêu thụ tùy thuộc chất lượng sản phẩm và khuyến mãi. Những nhà phố thấp tầng và đất nền các vùng quy hoạch mới, với kết nối hạ tầng tốt, vẫn có sức thu hút mạnh nhất…

Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải liên tục tái cấu trúc để tạo dựng được những dự án không chỉ có chất lượng cao, thiết kế đẹp mà còn phải là các dự án thân thiện với môi trường, an toàn và đầy đủ tiện ích... nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của khách hàng.

Theo Hiệp hội bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA), thị trường bất động sản tại TP. Hồ Chí Minh trong  5 tháng đầu năm 2018 đã có những biểu hiện sụt giảm so với cùng kỳ năm 2017. Tổng số căn nhà đưa ra thị trường là 9.174 căn (gồm có 8.690 căn hộ chung cư và 484 căn nhà thấp tầng), giảm 44,5% so với 16.506 căn cùng kỳ năm 2017. Trong đó, phân khúc căn hộ cao cấp có 3.828 căn, giảm 25,9% so với 5.164 căn cùng kỳ năm 2017. Phân khúc căn hộ trung cấp có 3.465 căn, giảm 32,6% so với 5.136 căn cùng kỳ năm 2017.

Tỷ lệ căn hộ trung cấp chiếm 37,7% thị trường, cao hơn so với cùng kỳ năm 2017 (chiếm 31,1%); Phân khúc căn hộ bình dân có 1.881 căn, giảm mạnh đến 69,7% so với 6.206 căn cùng kỳ năm 2017. Tỷ lệ căn hộ bình dân chỉ chiếm 20,5%, giảm gần một nửa so với cùng kỳ năm 2017 (chiếm 37,6%). Cơn sốt ảo giá đất nền phân lô, tách thửa hợp pháp, kể cả phân lô đất nông nghiệp trái phép lên đến đỉnh điểm vào tháng 5/2018, với tâm điểm là tại quận 9, nhưng hiện nay đã được kiểm soát và hạ nhiệt.

Những căn hộ có 1 - 2 phòng ngủ, giá bán trên dưới 01 tỷ đồng/căn vẫn có tính thanh khoản cao nhất. Tranh chấp tại các chung cư tiếp tục diễn biến ngày càng gay gắt, phức tạp, cần được kiểm soát và xử lý hiệu quả, kịp thời. Những tháng cuối năm, bên cạnh phân khúc nhà ở cao cấp sẽ có nhiều sản phẩm mới vừa túi tiền được tung ra, dù hơi xa khu trung tâm thành phố, nhưng có mạng lưới giao thông đang được đầu tư đồng bộ và thu hút khách hàng.

Dòng vốn đổ vào thị tường tiếp tục tăng

Dòng vốn đổ vào thị trường bất động sản đang và sẽ tiếp tục tăng và đa dạng hóa. Dự báo trong năm 2018 - 2020, mỗi năm sẽ có khoảng 3 tỷ USD vốn FDI đầu tư vào bất động sản. Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều văn bản cảnh báo các ngân hàng về việc rót vốn vào lĩnh vực bất động sản, đặc biệt ở những khu vực mà giá đất bị đẩy lên bất thường.

Theo đó, ngân hàng ngoài khảo sát kỹ giá đất, giảm tỉ lệ cho vay xuống mức thấp (khoảng 50%, thậm chí 30% so với giá thị trường), cần thận trọng khi nhận thế chấp bằng bất động sản hình thành từ vốn vay với những khu vực mà giá đất bị đẩy cao bất thường.

Sau khi nới lòng, hiện nhiều ngân hàng đang siết cho vay đầu tư ở những khu vực đang trải qua đợt sốt đất mạnh. Một số ngân hàng cổ phần áp dụng mức lãi suất cho vay mua đất, mua nhà, xây sửa nhà khá cao, có ngân hàng lên đến 12%/năm nếu khách hàng vay trung hạn.

Trường hợp vay dài hạn, lãi suất thời điểm giải ngân lên đến 12,5%/năm. So với trước, lãi suất cho vay mua, xây, sửa nhà tại các ngân hàng cổ phần đã tăng khoảng 2%/năm. Bên cạnh đó, do giá nhà đất vừa qua tăng khá nóng, nên các ngân hàng cũng thẩm định lại giá và chỉ cho vay tối đa 70% giá trị.

Tóm lại, năm 2018, thị trường bất động sản vẫn tăng trưởng, song nhà đầu tư cần cẩn trọng để an toàn và hiệu quả hơn. Kiểm soát rủi ro trên thị trường bất động sản cần đến từ hai phía: cơ quan nhà nước và chính bản thân các nhà đầu tư.

Một mặt, cơ quan quản lý cần chủ động sử dụng kịp thời, hiệu quả công cụ về thuế; tín dụng; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, chủ trương đầu tư dự án; kiểm soát tình trạng tạo ra thông tin sai lệch về bất động sản và quy hoạch vì lợi ích nhóm và cá nhân; tăng trách nhiệm giải trình và cũng cấp thông tin và minh bạch thông tin thị trường cho doanh nghiệp, người dân về kế hoạch, quy hoạch phát triển nhà ở, hạ tầng, đô thị, quy hoạch; linh hoạt áp dụng việc tạm dừng tách thửa và giao dịch đất đai trên địa bàn; tổ chức đấu giá công khai các dự án đất công chuyển đổi mục đích sử dụng; tăng cường quản lý, xử lý nghiêm những đối tượng lợi dụng giấy tờ nhà đất photocopy người dân không hoàn trả để buôn bán bất hợp pháp.

Mặt khác, các nhà đầu tư cần hết sức tỉnh táo, tự tìm hiểu thông tin chính thống và cần thông qua chính quyền địa phương trong tiếp cận thông tin, tránh bị nhiễu và bị tự trở thành nạn nhân của các môi giới không chuyên đưa thông tin, quy hoạch không chính xác, chào bán và thổi phổng giá cao, tạo nhu cầu ảo…

Nhìn chung, bất động sản vẫn là kênh đầu tư hấp dẫn hơn gửi tiết kiệm, đầu tư chứng khoán, vàng và ngoại tệ, nhưng rất cần thận trọng và lựa chọn đúng sản phẩm để bảo đảm an toàn và hiệu quả.