Các tổ chức quốc tế và khu vực hoạt động trong lĩnh vực chống rửa tiền và chống tài trợ cho khủng bố

Hải An

(Tài chính) Chống rửa tiền và chống tài trợ cho khủng bố đã và đang trở thành những mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia và các tổ chức quốc tế. Bài viết giới thiệu một số tổ chức quốc tế và khu vực về chống rửa tiền và chống tài trợ cho khủng bố.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Lực lượng đặc nhiệm tài chính quốc tế FATF (Financial Action Task Force):

FATF là cơ quan liên chính phủ được thành lập vào tháng 7/1989 tại Hội nghị thượng đỉnh G7 tổ chức tại Paris. Đây là lực lượng quốc tế quan trọng nhất về chống rửa tiền và tài trợ khủng bố. Hiện tại, FATF có 36 quốc gia thành viên và 5 tổ chức khu vực là thành viên liên kết.

FATF tập hợp các chuyên gia lập pháp, tài chính và thi hành pháp luật để đạt được các cuộc cải cách của các quốc gia về lập pháp và quản lý công tác chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố. FATF cũng hợp tác với một số cơ quan, tổ chức quốc tế với vai trò là quan sát viên của FATF.

Tháng 4/1990, FATF đưa ra 40 khuyến nghị nhằm chống lại sự lạm dụng hệ thống tài chính để rửa tiền buôn lậu ma túy. Các khuyến nghị này được thiết lập như một khuôn khổ toàn diện về chống rửa tiền để áp dụng phổ biến trên toàn thế giới. Các khuyến nghị đưa ra các nguyên tắc chung, cho phép các nước có thể áp dụng linh hoạt tuỳ theo hoàn cảnh cụ thể và phù hợp với hiến pháp của mỗi nước. Mặc dù không có hiệu lực bắt buộc, nhưng các khuyến nghị đã được cộng đồng quốc tế và các tổ chức liên quan thông qua một cách rộng rãi như một tiêu chuẩn cho công tác phòng, chống rửa tiền. Các nước sẽ phải thực thi đầy đủ các khuyến nghị này nếu muốn được cộng đồng thế giới coi là đang tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về chống rửa tiền. Năm 1996 và 2003, 40 khuyến nghị này đã được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với những diễn biến mới trong lĩnh vực rửa tiền và để phản ánh sự phát triển của những mô hình chống rửa tiền tốt nhất trên thế giới.

Từ tháng 10/2001, FATF đã mở rộng sứ mệnh của mình vượt ra khỏi phạm vi chống rửa tiền để thực hiện thêm nhiệm vụ về chống tài trợ khủng bố trên toàn thế giới với việc thông qua 8 khuyến nghị đặc biệt đầu tiên về chống tài trợ khủng bố. Tháng 10/2004, FATF thông qua khuyến nghị đặc biệt thứ 9 liên quan đến người chuyển phát nhanh tiền mặt. Giống như 40 khuyến nghị về chống rửa tiền, 9 khuyến nghị đặc biệt này không đơn giản chỉ là những đề nghị mà là mệnh lệnh hành động đối với mỗi nước, không chỉ các nước thành viên của FATF, nếu nước đó muốn được coi là nước tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về chống tài trợ khủng bố.

Năm 2008, chức năng, nhiệm vụ của FATF đã được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình và xu hướng phát triển mới của hoạt động rửa tiền và tài trợ khủng bố. Theo đó, 4 chức năng chủ yếu của FATF là: (1) Theo dõi tiến độ thực hiện các biện pháp chống rửa tiền của các thành viên; (2) Tổng kết và báo cáo về xu hướng, thủ đoạn rửa tiền và các biện pháp chống rửa tiền; (3) Thúc đẩy việc chấp thuận và thực hiện đầy đủ các khuyến nghị và tiêu chuẩn của FATF về chống rửa tiền trên toàn cầu; (4) Thu hút các tổ chức có liên quan và các thành viên trên khắp thế giới tham gia chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố.

Các tổ chức khu vực FSRBs (FATF - Style Regional Bodies)

Bên cạnh FATF còn có một số lực lượng quốc tế khác đóng vai trò hết sức quan trọng trong cuộc chiến chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố. Những nhóm này được tổ chức theo vùng địa lý hoặc theo những mục đích đặc biệt của tổ chức.

Được xây dựng theo mô hình FATF thu nhỏ và cũng giống như FATF, mục tiêu của FSRBs là chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố. FSRBs có 3 chức năng chính là: (1) Thúc đẩy việc thực hiện và tuân thủ 40 khuyến nghị về chống rửa tiền và 9 khuyến nghị đặc biệt về chống tài trợ khủng bố của FATF; (2) Thực hiện việc đánh giá chéo giữa các nước thành viên để xác định và giúp các nước thành viên khắc phục những điểm yếu trong chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố; (3) Cung cấp cho các nước thành viên thông tin về các xu hướng, thủ đoạn và những diễn biến khác của hoạt động rửa tiền trong các Báo cáo về thủ đoạn rửa tiền hàng năm.

FSRBs là các tổ chức mang tính tự nguyện và hợp tác. Tư cách thành viên được mở cho tất cả những quốc gia hoặc các nước và vùng lãnh thổ trong một khu vực địa lý cam kết sẵn sàng tuân thủ các quy tắc và mục đích của tổ chức. Một số thành viên của FATF cũng là thành viên của FSRBs. Những FSRBs hiện đang được FATF thừa nhận bao gồm:

- Nhóm Châu Á/Thái Bình Dương về chống rửa tiền (APG)

- Lực lượng đặc nhiệm tài chính khu vực Caribe (CFATF)

- Hội đồng Ủy Ban Châu Âu lựa chọn các chuyên gia đánh giá các biện pháp chống rửa tiền (MONEYVAL)

- Nhóm chống rửa tiền khu vực Đông và Nam Phi (ESAAMLG)

- Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền khu vực Nam Mỹ (GAFISUD).

Từ tháng 5/2007, Việt Nam đã trở thành thành viên của APG và cam kết thực thi đầy đủ 40 khuyến nghị về chống rửa tiền và 9 khuyến nghị về chống tài trợ khủng bố của FATF.