Cân đối an toàn quỹ bảo hiểm xã hội
Trước nhiều ý kiến cho rằng việc đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu vừa được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đưa ra trong dự thảo Đề án cải cách bảo hiểm xã hội (BHXH) có liên quan tới dự báo vỡ quỹ BHXH vào năm 2025, BHXH Việt Nam khẳng định, đề xuất nâng tuổi nghỉ hưu không phải do lo vỡ quỹ lương hưu.
Quỹ bảo hiểm luôn được quản lý bảo đảm
Theo Đề án cải cách BHXH do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội soạn thảo đưa ra 2 phương án tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động thay vì để nam nghỉ hưu ở tuổi 60 và nữ nghỉ hưu ở tuổi 55 như hiện nay.
Cụ thể, Đề án trình Trung ương đặt ra lộ trình để nâng tuổi nghỉ hưu của người lao động theo 2 phương án: Phương án 1, nâng tuổi nghỉ hưu của lao động nữ lên 60 và nam lên 62, nhưng lộ trình mỗi năm chỉ nâng thêm 3 tháng. Phương án 2 là lao động nữ nghỉ hưu ở tuổi 60, nhưng độ tuổi nghỉ hưu của lao động nam được nâng lên 65, lộ trình mỗi năm chỉ điều chỉnh nâng thêm 4 tháng.
Theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh, dự thảo Đề án cải cách BHXH hiện do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chủ trì xây dựng trình Chính phủ, Trung ương. Về phía BHXH Việt Nam, cơ quan tổ chức thực hiện, Phó Tổng Giám đốc Đào Việt Ánh khẳng định không có chuyện đến năm 2025 sẽ mất cân đối thu - chi quỹ BHXH. Đây là dự báo được Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tính toán và đưa ra trên cơ sở chính sách BHXH của giai đoạn trước, trước khi có Luật BHXH sửa đổi (năm 2014).
Hiện nay, với các quy định tại Luật BHXH sửa đổi hướng tới việc mở rộng đối tượng tham gia, thay đổi cách tính các chế độ BHXH… do đó những số liệu mà ILO dự báo trước đó sẽ hoàn toàn không chính xác. Dự kiến thời gian bảo đảm cân đối thu - chi của quỹ BHXH sẽ kéo dài hơn rất nhiều. Không có chuyện quỹ BHXH mất cân đối vào năm 2025 như dự báo - ông Đào Việt Ánh nói.
Đại diện BHXH Việt Nam cũng cho biết, BHXH Việt Nam cũng là một trong số các cơ quan tham gia xây dựng Đề án cải cách BHXH. Việc đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, trong quá trình xây dựng Đề án, các cơ quan tham gia đều phải cân nhắc trên rất nhiều yếu tố như về kinh tế, hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực, năng suất lao động, cơ cấu nguồn nhân lực, bình đẳng giới và cả vấn đề cân đối quỹ BHXH, chứ không chỉ xem xét vấn đề này dựa trên yếu tố cân đối quỹ BHXH.
Cấp thiết phải tăng tuổi nghỉ hưu...
Bày tỏ quan điểm về vấn đề trên, ông Nuno Cunha, chuyên gia cao cấp về an sinh xã hội của ILO cho biết: Theo các kết quả ban đầu của phân tích gần đây nhất của chúng tôi thì các vấn đề của Quỹ BHXH không quá tiêu cực, điều này cho thấy những tác động tốt của những điều chỉnh trong Luật BHXH 2014.
Tuy nhiên, điều quan trọng là Việt Nam vẫn cần tiếp tục cải cách hệ thống để thích ứng với những thay đổi về nhân khẩu học và về kinh tế, nếu không thì những điều chỉnh từ năm 2014 sẽ không đủ và sẽ tiếp tục xuất hiện những dấu hiệu rủi ro nữa.
Về đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu tại Việt Nam trong bối cảnh hiện nay, các chuyên gia của ILO cho rằng, nếu nhìn vào số liệu về tuổi thọ trung bình, đặc biệt là tuổi thọ của những người sống từ 60 trở lên, có thể thấy ngày nay một phụ nữ Việt Nam khi đạt đến tuổi 60 thì có tuổi thọ trung bình đến 81,6.
Như vậy, nếu nghỉ hưu ở tuổi 55, phụ nữ Việt Nam sẽ nhận lương hưu hơn 26 năm. Nếu người này bắt đầu tham gia lao động từ 25 tuổi, tối đa có thể đóng được 30 năm (thậm chí ít hơn). Như vậy đóng 30 năm để hưởng lương hưu 26 năm là điều không thể. Do vậy, không hề khó khi thấy được thách thức mà hệ thống cần xử lý.
Không chỉ là việc tuổi thọ tăng, mà còn ở một yếu tố khác, đó là tỷ lệ dân số lao động trên 1 người già sẽ giảm từ 6,6 xuống còn khoảng 2.
Vậy hệ thống sẽ tồn tại như thế nào nếu các tham số như tuổi nghỉ hưu không được điều chỉnh. Hiểu rõ được các thách thức với hệ thống, do vậy, chúng tôi ủng hộ đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu một cách từ từ - ông Nuno Cunha cho biết.
Theo các chuyên gia, hiện nay trên thế giới tuổi nghỉ hưu đang tăng, vì tuổi thọ đang tăng và sức khỏe của con người đang tốt hơn. Thực tế này không chỉ diễn ra ở các nước giàu có như Nhật Bản hay châu Âu mà còn ở các quốc gia xung quanh Việt Nam.
Nhiều quốc gia trong khu vực hiện nay cũng đang tranh luận về vấn đề này và nếu tuổi nghỉ hưu chưa tăng thì nó sẽ sớm được tăng”, ông Nuno Cunha cho biết thêm.
