Chưa có chủ đầu tư nào phải nộp phạt khi chậm tiến độ bàn giao nhà theo hợp đồng. Vì vậy, theo một số chuyên gia, đây có lẽ là nguyên nhân khiến các chủ đầu tư “nhờn” luật.

Nhiều chủ đầu tư chây ỳ

Thời gian vừa qua, nhiều chủ đầu tư chậm bàn giao nhà ở cho cư dân dẫn đến những bức xúc, mâu thuẫn giữa cư dân và chủ đầu tư. Thậm chí, còn xảy ra việc cư dân kiện cáo, kéo băng rôn biểu tình phản đối chủ đầu tư.

Đơn cử như CTCP Tư vấn – Thương mại – Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân là chủ đầu tư dự án Nhà ở xã hội khu dân cư Bắc Vĩnh Hải với 4 khối tháp cao 20 tầng, tổng số căn hộ 1.002 căn 7 khu thương mại dịch vụ.

Tuy nhiên, hồi đầu năm 2019, Thanh tra tỉnh Khánh Hòa cho biết tính đến tháng 10/2018, dự án đã chậm tiến độ 20 tháng so với việc chấp thuận đầu tư đã được UBND tỉnh phê duyệt. Đồng thời, tổng mức đầu tư dự án đã đội lên gần 280 tỷ đồng.

Mới đây, nhiều khách hàng mua căn hộ tại dự án Park Vista (huyện Nhà Bè, TP. Hồ Chí Minh) do công ty Đông Mê Kông làm chủ đầu tư, bức xúc vì sự chậm trễ tiến độ. Dự án này mở bán từ cuối năm 2016, thời gian chủ đầu tư dự kiến bàn giao nhà là quý I/2019. Trong khi đó, nhiều khách hàng đã thanh toán theo tiến độ, có những hộ đã đóng lên đến 50% nhưng đến đầu tháng 5/2019, dự án ngưng xây dựng không rõ lý do. Gần 40 khách hàng đã kéo đến công ty Đông Mê Kông yêu cầu chủ đầu tư phải tiếp tục thi công trở lại.

Một dự án cũng “chây ỳ” bàn giao là Bright City (xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, Hà Nội), chủ đầu tư là công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long. Theo hợp đồng khách hàng ký với chủ đầu tư, thời gian bàn giao căn hộ vào 31/12/2017. Tuy nhiên, người mua nhà đã không được bàn giao căn hộ theo hợp đồng đã ký. Lý do được chủ đầu tư đưa ra là gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng đã kết thúc nên không còn tiền để xây dựng tiếp. Hồi tháng 7/2019, chủ đầu tư thông báo khách hàng đến nhận nhà, trong khi nhiều hạng mục còn thi công dở dang, hạng mục phòng cháy chữa cháy chưa được nghiệm thu.

Ngày 9/9/2019, hàng chục khách hàng tại dự án Hattoco (110 Trần Phú, Hà Đông, Hà Nội, chủ đầu tư là CTCP tư vấn đầu tư xây dựng Ba Đình) đã làm đơn kêu cứu gửi cơ quan chức năng. Chị Nguyễn Thị Thủy, mua nhà tại dự án Hattoco, đại diện cho nhiều người viết đơn kêu cứu, cho biết theo hợp đồng, ngày giao nhà là ngày 11/4/2014. Tuy nhiên, đến nay, công trình này mới ở mức độ hoàn thành xây thô.

Chế tài chưa đủ mạnh

Theo Nghị định số 139/2017/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong kinh doanh bất động sản, tại khoản 1, Điều 13 quy định phạt tiền từ 40- 50 triệu đồng đối với vi: thực hiện đầu tư phát triển khu đô thị không tuân theo kế hoạch hoặc chậm so với tiến độ được cấp có thẩm quyền phê duỵệt; chậm bàn giao dự án theo tiến độ đã được phê duyệt.

Bên cạnh đó, có quy định biện pháp khắc phục là buộc thực hiện đầu tư phát triển khu đô thị theo kế hoạch đối với hành vi quy định tại khoản này.

Hoặc tại khoản 4, Điều 17, có quy định phạt tiền từ 50 – 60 triệu động đối với hành vi đưa từng phần công trình, hạng mục công trình, công trình xây dựng vào sử dụng khi chưa tổ chức nghiệm thu theo quy định.

Tuy nhiên, đến nay, chưa thấy có chủ đầu tư nào bị phạt vì chậm tiến độ, trong khi người dân vật vã, khổ sở chờ nhận nhà. Đặc biệt là tại các dự án nhà ở xã hội như Hoàng Quân, Bright City, những người thu nhập thấp phải vay lãi ngân hàng, vẫn đau đáu về một ngôi nhà “trong mơ”.

Chị Nguyễn Vân (Hà Đông, Hà Nội) mua nhà ở dự án Hattoco, cho biết dù đã thu tiền bán nhà của khách hàng hơn 10 năm với số tiền hàng trăm tỷ đồng nhưng chủ đầu tư vẫn không chịu giao nhà theo tiến độ cam kết. Đồng thời, chủ đầu tư cũng không có phương án giải quyết.

Theo ông Nguyễn Chí Dũng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, chủ đầu tư chậm tiến độ so với hợp đồng mua bán với khách hàng sẽ phải chịu lãi phạt trên số tiền khách hàng đã đóng. Thế nhưng, đa số chủ đầu tư hiện tìm đủ lý do không chịu trả lãi phần phạt này, khiến người mua nhà thiệt đơn thiệt kép. Với những trường hợp đó, kể cả khi cơ quan chức năng vào cuộc cũng chỉ “phạt” được phần ngọn sai phạm còn không “phạt” được phần gốc cố tình chây ỳ gây thiệt hại lớn cho người dân.

Luật sư Bùi Thị Bích Hảo cho biết theo Luật Kinh doanh bất động sản, đối với các hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai ký từ ngày 1/7/2015, chủ đầu tư dự án phải đáp ứng đủ điều kiện nhất định, trong đó bao gồm việc phải được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư. Người mua cần căn cứ thêm vào các tài liệu của bộ hợp đồng bảo lãnh này để làm việc với chủ đầu tư và ngân hàng bảo lãnh của dự án để thu hồi lại khoản tiền.