Doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn

Theo công bố của Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tính đến ngày 20/5/2014, cả nước có 5.499 DN được thành lập mới với tổng số vốn đăng ký 30.217 tỷ đồng. So với tháng 4, số DN thành lập mới sụt giảm khá lớn về cả số lượng và số vốn đăng ký, tương ứng các mức giảm 25,4% và 33,5%. Số DN gặp khó khăn buộc phải ngừng hoạt động hoặc giải thể tính đến ngày 20/5/2014 là 6.713 DN, trong khi chỉ có 1.131 DN ngừng hoạt động nay đã quay trở lại hoạt động.

Như vậy, tính từ đầu năm đến ngày 20/5/2014, cả nước có 31.228 DN đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký 173.624 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm 2013 thì số DN đăng ký thành lập mới tăng 0,7% và số vốn đăng ký tăng 11%.

Về số DN gặp khó khăn buộc phải ngừng hoạt động hoặc giải thể, trong 5 tháng đầu năm 2014 (tính đến 20/5/2014), có 27.867 DN, tăng 20,5% so với cùng kỳ năm trước, bao gồm:

- Số DN ngừng hoạt động của cả nước là 23.965 DN, tăng 22,8% so với cùng kỳ năm 2013. Trong đó: số DN có đăng ký tạm ngừng hoạt động là 5.229, số DN ngừng hoạt động, nhưng không đăng ký hoặc chờ đóng mã số DN là 18.736.

- Số DN đã hoàn thành các thủ tục giải thể là 3.902 DN, tăng 7,7% so với cùng kỳ năm 2013.

Trong 5 tháng đầu năm, cả nước có 6.994 DN ngừng hoạt động nay đã quay trở lại hoạt động.

5 tháng qua cũng chứng kiến sự đổi thay trong cơ cấu kinh doanh. Hoạt động dịch vụ phục vụ cá nhân tiếp tục là lĩnh vực kinh doanh duy nhất có số DN đăng ký thành lập mới tăng, số DN gặp khó khăn phải giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động giảm so với cùng kỳ năm trước (thành lập mới tăng 11,5%, dừng hoạt động giảm 22,9%).

Tại một số ngành khác đang có sự tái cơ cấu mạnh mẽ, thể hiện qua sự biến động cùng tăng trong việc gia nhập đồng thời rút lui của các DN trên thị trường so với cùng kỳ năm trước, cụ thể: Nghệ thuật, vui chơi và giải trí (thành lập mới tăng 42,9%, dừng hoạt động tăng 29%); Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản (tăng 37,8%, tăng 8%); Kinh doanh bất động sản (tăng 32,9%, tăng 20,6%); Sản xuất phân phối điện, nước, gas (tăng 21,9%, tăng 25%); Thông tin và truyền thông (tăng 20,7%, tăng 50,4%). Ngược lại, một số ngành còn thể hiện sự khó khăn so với cùng kỳ năm trước, khi có số DN đăng ký thành lập mới giảm, số DN gặp khó khăn phải giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động tăng, như: Bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy (thành lập mới giảm 7,2%, dừng hoạt động tăng 24,2%); Dịch vụ việc làm, du lịch, cho thuê máy móc thiết bị, đồ dùng và các dịch vụ hỗ trợ khác (giảm 4,5%, tăng 12,9%); Xây dựng (giảm 4%, tăng 23,7%)...

Nhiều hỗ trợ để bứt phá

Diễn biến phức tạp về tình hình an ninh – chính trị trên Biển Đông trong thời gian gần đây đã khiến tình hình đăng ký DN tháng 5/2014 giảm so với tháng trước. Hiện nay, tình hình phức tạp trên Biển Đông vẫn chưa có dấu hiệu dịu lại. Tuy nhiên, với những quyết sách, giải pháp đúng đắn của Chính phủ trong việc ứng phó trước các tình huống an ninh – chính trị, kinh tế của đất nước đã giúp cho các nhà đầu tư, DN yên tâm ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh. Theo đó, dự báo số lượng DN đăng ký thành lập trong tháng 6/2014 sẽ là 6.000 DN với số vốn đăng ký khoảng 31.000 tỷ đồng.

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với DN, ngày 28/4/2014 vừa qua, người đứng đầu Chính phủ khẳng định: "Chính phủ sẽ làm hết sức mình để tạo mọi thuận lợi cho cộng đồng DN phát triển". Thủ tướng thừa nhận: "Chính phủ nghiêm túc nhìn nhận là môi trường kinh doanh còn nhiều vấn đề, hạn chế, vướng mắc cần được giải quyết, khắc phục, nếu không sẽ không thể cạnh tranh được với các nước khác". Thủ tướng đề nghị các cơ quan chức năng cần thực hiện 4 nhóm giải pháp: (1) Tập trung cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; (2) Tạo mọi điều kiện để DN tiếp cận vốn tín dụng; (3) Tiếp tục ban hành những chính sách hỗ trợ, nhưng DN cũng phải vươn lên để tái cơ cấu lại DN của mình; (4) Hỗ trợ bảo vệ thị trường trong nước phù hợp với các quy ước quốc tế.

Trước đó, ngày 12/3/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 06/CT-TTg yêu cầu đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN. Tại Chỉ thị, Thủ tướng yêu cầu trình một loạt văn bản pháp luật liên quan tới tái cơ cấu DNNN. Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính trong tháng 4/2014, trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Quyết định pháp quy hóa Nghị quyết số 15/ NQ - CP ngày 6/3/2014 của Chính phủ về một số giải pháp đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN và hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước thực hiện.

Đồng thời, Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tài chính trình Đề án thí điểm chuyển một số đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc thành công ty cổ phần khi cổ phần hóa tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước; Hướng dẫn, chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xử lý khó khăn, vướng mắc về tài chính trong việc xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các phương án cổ phần hóa tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước và phê duyệt các DN 100% vốn nhà nước thuộc diện cổ phần hóa.

Tiếp tục các giải pháp để hỗ trợ DN, ngày 21/5/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ra Chỉ thị 11/ CT-TTg về giải quyết khó khăn, vướng mắc, kiến nghị, thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh của DN, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước đến năm 2015. Tại Chỉ thị, Thủ tướng yêu cầu, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải xây dựng và thực hiện cơ chế phối hợp chặt chẽ, thiết thực, hiệu quả giữa các cơ quan quản lý nhà nước; Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, nhất là trên các lĩnh vực: Gia nhập thị trường, xuất nhập khẩu, tiếp cận nguồn vốn, tín dụng, thuế, đất đai, đầu tư, xây dựng, tài nguyên môi trường, lao động…tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các DN hoạt động; Tổ chức triển khai đồng bộ các hoạt động hỗ trợ phát triển DN có trọng tâm, trọng điểm...

Liên quan đến các giải pháp về tài chính, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải hoàn thiện các thủ tục pháp lý để trong thời hạn sớm nhất đưa Quỹ Phát triển DN nhỏ và vừa thành lập theo Quyết định số 601/QĐ-TTg, ngày 17/4/2013 đi vào hoạt động để tăng thêm khả năng tiếp cận tín dụng cho DN nhỏ và vừa. Trong Quý II/2014, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính phải hoàn thiện hướng dẫn về ưu đãi, miễn, giảm thuế thu nhập DN theo quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập DN được Quốc hội thông qua ngày 19/6/2013.

Trong năm 2014, Bộ phải trình Chính phủ giải pháp hỗ trợ thuế hoặc cơ chế thanh toán bù trừ đối với những DN sản xuất kinh doanh đang gặp khó khăn về vốn do nguyên nhân tồn kho, chưa được thanh quyết toán, giảm mức phạt chậm nộp thuế. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính thực hiện ngay việc hướng dẫn, triển khai thực hiện Quyết định số 58/2013/QĐ-TTg ngày 15/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DN nhỏ và vừa và Quyết định số 3/2011/QĐ-TTg ngày 10/1/2011 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Quy chế bảo lãnh cho DN nhỏ và vừa vay vốn tại ngân hàng thương mại; Tiếp tục đẩy mạnh đơn giản hoá, hiện đại hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế (hoàn thuế, truy thu thuế…) và hải quan (thông quan điện tử hải quan, áp giá và áp mã hàng hóa…); Tiếp tục chỉ đạo phát triển thị trường chứng khoán để DN huy động được các nguồn vốn cho đầu tư, phát triển.

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng chủ động tiếp cận các DN để tư vấn cho vay các dự án, phương án sản xuất kinh doanh có hiệu quả; Khuyến khích các ngân hàng thương mại áp dụng các hình thức đánh giá tín nhiệm DN để tăng cường khả năng cho vay tín chấp, cơ cấu lại các khoản vay vốn lãi suất cao trước đây.

Tình hình trong nước còn khó khăn nhưng dấu hiệu phục hồi của nền kinh tế ngày càng rõ ràng hơn. Trong thời gian tới, với việc Chính phủ đẩy mạnh các chính sách kích thích kinh tế, hỗ trợ DN sẽ tiếp tục thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh, DN, đầu tư mở rộng sản xuất.