Ngày 7/10/2010, giá vàng giao dịch quốc tế lập kỷ lục 1.364,60 USD. Còn nhớ, ngày 1/9/2001, đỉnh cao của giá vàng là 274,5 USD/ouce. Năm 2010 cũng chứng kiến những lượng tiền rất lớn chuyển vào thị trường vàng. Riêng SPDR Gold Trust, một trong các quỹ đầu tư giao dịch vàng qua sàn lớn nhất phố Wall, đã bỏ vào thị trường 7,7 tỷ USD trong nửa đầu năm 2010. Chính phủ của hai thị trường lớn nhất hành tinh là Trung Quốc và Ấn Độ, đều đã nỗ lực tích trữ hàng trăm tấn vàng trong thời gian qua.

Bài học từ lịch sử

Trong những năm đầu thập niên 1970, giá vàng cố định ở mức 35 USD/ounce. Vàng bắt đầu được giao dịch tự do vào năm 1975 với mức giá 200 USD/ounce và tới đầu năm 1980 đã đạt tới mức cao kỷ lục 850USD/ounce trong ngày 21 tháng 1. Xét về giá trị thực, một khoản đầu tư vào đã tăng lên gấp gần 10 lần so với giá trị ban đầu. 

Cổ phiếu tại các công ty khai thác vàng cũng có màn trình diễn ấn tượng giống như vậy. Từ mức giá thấp trong năm 1970 tới mức giá cao trong năm 1980, chỉ số cổ phiếu vàng S&P đã tăng lên hơn 18 lần. Nếu tính cả khoản cổ tức rất hậu hĩnh mà những cổ phiếu này mang lại trong thời gian đó, cổ phiếu vàng trên thị trường tăng trưởng trong suốt một thập niên với lợi tức bình quân năm 37,5% – cao hơn cả mức tăng trưởng lợi tức của bong bóng công nghệ. 

Trong những năm 1990, thị trường vàng suy giảm, xuống mức thấp còn 250 USD/ounce năm 1999. Thời điểm đó, chỉ một số nhỏ nhà đầu tư còn nắm giữ vàng và cổ phiếu vàng. Phần đông còn lại coi vàng là thứ đồ có giá trị hay nguyên liệu thô cho công nghiệp chế tác và trang sức. Tuy nhiên, cũng kể từ đó, vàng bước vào giai đoạn tăng giá. Tới hôm nay thì chúng ta có thể tin rằng, vàng còn ổn định khá lâu quanh mốc 1.300 USD/ounce.  

Xu thế giá trong tương lai

Giới phân tích và đầu tư vàng gần như có sự đồng thuận cao về xu thế tiếp tục tăng giá. John Person, cố vấn đầu tư và đồng tác giả Commodities Trader’s Almanac, hồi đầu tháng 9/2010, phát biểu, giá vàng sẽ đạt mức 1.300 USD/ounce vào cuối năm. Rốt cuộc thì cũng chẳng phải đợi lâu tới vậy! Giá vàng tăng là hiệu ứng gộp của nhu cầu vàng bán lẻ tăng lên (từ các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ) và dòng tiền đầu cơ vào cổ phiếu các mỏ, cơ sở chế tác vàng. 

Không có sự khác biệt lớn nhưng giới đầu tư vẫn ưu tiên lựa chọn vàng vật chất hơn các cổ phiếu vàng. Lý do có thể thấy ngay là mức độ an toàn của khoản đầu tư. Tuy nhiên, các cổ phiếu liên quan tới vàng lại có mức biến động lớn hơn vàng vật chất. Đó là cơ hội cho những nhà đầu tư ít vốn và đặt kỳ vọng thu lợi nhuận cao. 

Nguy cơ bong bóng

Việc mọi người đổ xô vào vàng liệu có tạo thành bong bóng? Có thể là vậy. Nhưng người ta cũng tin rằng, “bong bóng” vàng có một vài cơ sở để tiếp tục nở rộng mà không cần lo lắng. Mark Johnson, Phó Chủ tịch đang quản lý quỹ đầu tư USAA, trụ sở tại Texas, hiện điều hành 2 tỷ USD đầu tư trên thị trường vàng cho rằng: “Nền kinh tế Hoa Kỳ đang ẩn chứa những nhân tố rủi ro cao, và chừng nào những rủi ro đó còn được đẩy tiếp lên cao, vàng vẫn có những cơ sở vững chắc để tăng giá”. 

Tuy thế, các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng được khuyến cáo nên thận trọng với thị trường vàng. Roubini Global Economics công bố báo cáo khuyến nghị các nhà đầu tư không nên say sưa với vàng. Trong dài hạn, RGE đánh giá thấp tiềm năng của vàng trong danh mục đầu tư. Hệ thống tiền tệ của các quốc gia, gồm cả Hoa Kỳ, đang có vấn đề. Lạm phát ổn định và tăng trưởng thấp tại các nước có thu nhập cao làm giảm nhu cầu tìm kiếm lợi nhuận an toàn từ vàng. RGE cũng khẳng định còn có nhiều tài sản có mức lợi tức và rủi ro hấp dẫn hơn vàng. 

Nhiều nhà đầu tư sử dụng vàng làm phương tiện bảo vệ trước khả năng lạm phát tăng cao do chính phủ mở rộng tiêu dùng và thâm hụt lớn của liên bang. Đó thực sự là lựa chọn khôn ngoan. Mặt khác, nghiên cứu của Goldman Sachs cho biết vàng chỉ tăng giá 23% trong thời gian CPI của Hoa Kỳ tăng mạnh. Điều này có nghĩa lập luận sử dụng vàng làm phương tiện phòng ngừa lạm phát không mấy thuyết phục.

Dẫu vậy, phần đông giới đầu tư vẫn tin rằng giá vàng đang ở gần mức đáy chứ không phải đỉnh.