Bộ Tài chính cho biết, chính sách miễn thuế đối với hàng hoá mua bán, trao đổi của cư dân biên giới theo Quyết định số 254/2006/QĐ-TTg và Quyết định số 139/2009/QĐ-TTg (sửa đổi bổ sung một số điều Quyết định 254/2006/QĐ-TTg) đã góp phần thúc đẩy hoạt động thương mại hai bên, giữa Việt Nam và các nước có chung biên giới (Trung Quốc, Lào, Campuchia), qua đó mở rộng thị trường, tạo điều kiện thuận lợi cho cư dân biên giới tiêu thụ sản phẩm do mình sản xuất ra; góp phần củng cố quan hệ láng giềng hữu nghị, giao lưu kinh tế, văn hoá, xã hội giữa đồng bào các dân tộc khu vực biên giới của Việt Nam với các nước có chung đường biên giới.

Bên cạnh đó, góp phần tạo điều kiện cho đồng bào các dân tộc miền núi, vùng sâu, vùng xa mua được vật tư cần thiết phục vụ sản xuất và tiêu dùng hàng ngày, thúc đẩy sản xuất, nâng cao thu nhập của cư dân biên giới; góp phần ổn định đời sống của đồng bào các dân tộc miền núi, vùng sâu, vùng xa, khuyến khích đồng bào định cư lâu dài ở khu vực biên giới, góp phần bảo vệ an ninh, quốc phòng.

Tuy nhiên, chính sách miễn thuế với giá trị 2 triệu đồng/người/ngày/lượt mang tính đồng đều nhưng thực tế nhiều nơi cư dân biên giới không sử dụng đến do nhu cầu phát sinh không thường xuyên; dễ bị lợi dụng để thu gom hàng hoá được miễn thuế đem vào nội địa khi hàng hoá thuộc danh mục hàng hoá trao đổi mua bán của cư dân biên giới có nhu cầu tiêu thụ trong nội địa, ảnh hưởng đến sản xuất trong nước.

Theo Bộ Tài chính, nếu dừng thực hiện chính sách này sẽ ảnh hưởng đến việc trao đổi, mua bán vật tư cần thiết phục vụ sản xuất và tiêu dùng hàng ngày của cư dân biên giới; hạn chế hoạt động thương mại hai bên, giữa Việt Nam và các nước có chung biên giới; ảnh hưởng đến chính sách ổn định đời sống của đồng bào các dân tộc miền núi, vùng sâu, vùng xa, khuyến khích đồng bào định cư lâu dài ở khu vực biên giới, góp phần bảo vệ an ninh, quốc phòng và quan hệ láng giềng hữu nghị, giao lưu kinh tế, văn hoá, xã hội giữa đồng bào các dân tộc khu vực biên giới của Việt Nam với các nước có chung đường biên giới.

Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định liên quan tại Quyết định số 254/2006/QĐ-TTg theo hướng: giảm số lần nhập khẩu hàng hoá trong tháng được miễn thuế, điều chỉnh loại mặt hàng trao đổi, mua bán của cư dân biên giới được miễn thuế cho phù hợp với từng thời kỳ, từng khu vực, tăng cường sự kiểm soát, quản lý thu thuế đối với trường hợp vượt định mức, thu gom và chế độ xử phạt khi vi phạm.

Cụ thể, tại dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất: Đối với hàng hóa mua về Việt Nam dưới hình thức mua, bán, trao đổi của hộ cư dân biên giới, hộ cư dân biên giới được miễn thuế với trị giá không quá 2 triệu đồng/1 hộ và không quá 4 lần/1 tháng đối với những loại hàng hoá phục vụ trực tiếp đời sống, sản xuất của hộ cư dân biên giới.

Đối với phần trị giá hàng hóa vượt mức miễn thuế và hàng hóa hộ cư dân biên giới mua theo quy định trên không sử dụng trực tiếp cho đời sống sản xuất của hộ cư dân biên giới mà bán lại cho những đối tượng khác phải chịu thuế theo quy định của pháp luật hiện hành.

Dự thảo nêu rõ, hàng hoá mua, bán, trao đổi của hộ cư dân biên giới được miễn thuế quy định để phục vụ trực tiếp đời sống, sản xuất của hộ cư dân biên giới; trường hợp hàng hoá đã được miễn thuế mà không sử dụng, sử dụng không hết đem bán, kinh doanh thì phải kê khai nộp đủ thuế đã được miễn (thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng...); cá nhân, tổ chức, người thu mua, thu gom phải kê khai nộp thuế cho cơ quan hải quan, hoặc cơ quan thuế (nơi không thuộc địa bàn hoạt động hải quan), trường hợp không kê khai nộp thuế mà bị phát hiện thì bị xử phạt đối với hành vi trốn thuế, gian lận thuế theo quy định tại Điều 13 Nghị định số 127/2013/NĐ-CP ngày 15/10/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính trong lĩnh vực hải quan.

Theo dự thảo, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ liên quan, UBND tỉnh biên giới đất liền quy định danh mục hàng hoá mua, bán, trao đổi của hộ cư dân biên giới cho phù hợp với từng khu vực, từng thời kỳ; chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính hướng dẫn hoạt động mua, bán, trao đổi hàng hóa của hộ cư dân biên giới. Bộ Quốc phòng chỉ đạo Bộ đội Biên phòng bố trí, sử dụng lực lượng để kiểm soát hoạt động mua, bán, trao đổi hàng hóa của hộ cư dân biên giới theo quy định tại khu vực biên giới đất liền không có cơ quan hải quan...