Doanh nghiệp thủy sản phía Nam lãi đậm

Lĩnh vực thủy sản đã trở thành ngôi sao sáng trong bức tranh kinh tế khi ghi nhận giá trị xuất khẩu là 6,7 tỷ USD, tăng 35% trong 7 tháng đầu năm. Theo ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, thủy sản Việt Nam ghi nhận kỷ lục lần đầu tiên trong 20 năm, tiếp tục duy trì năng lực cạnh tranh, nằm trong top 3 sau Trung Quốc và Na Uy về xuất khẩu thủy sản trên thế giới.

Trong 7 tháng đầu năm, ngành thủy sản phục hồi nhanh, chiếm lĩnh thị trường thế giới. Trong đó mặt hàng cá tra và tôm vốn là sản phẩm chủ lực của các doanh nghiệp phía Nam chiếm khoảng 65%, các sản phẩm khai thác biển khoảng 35%. Nhờ vậy, doanh nghiệp thủy sản phía Nam lãi đậm.

Điển hình như công ty thực phẩm Sao Ta, trụ sở tại Sóc Trăng, doanh thu 7 tháng đạt 139,9 triệu USD (tương đương 3.272 tỷ đồng), bằng 115% so với cùng kỳ. Trong đó quý 2/2022 đạt 1.411 tỷ đồng, tăng 21,6% so với cùng kỳ 2021. Thu về 118,4 tỷ đồng lãi sau thuế, tăng 44,5% so với quý 2/2021. Đây là mức lợi nhuận cao nhất trong một quý của doanh nghiệp.

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch công ty Sao Ta chia sẻ, 6 tháng đầu năm, cá tra và tôm có thuận lợi riêng. Trong khi cá tra hưởng lợi từ chiến tranh Nga – Ukraine, Nga bị phong tỏa sản lượng xuất khẩu cá thịt trắng khiến châu Âu thiếu nguồn cung, giúp con cá của Việt Nam lên ngôi. Nửa đầu năm giá bán tôm tốt giúp doanh thu cải thiện đóng góp và sự tăng trưởng của công ty trong quý vừa rồi.

Còn Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn, có trụ sở tại Đồng Tháp báo cáo, tổng doanh thu tháng 7 là 1.198 tỷ đồng, tăng 48% so với cùng kỳ năm ngoái và tăng gần 13% so với tháng 6. Lũy kế 7 tháng, tổng doanh thu đạt 8.692 tỷ đồng, tăng 82,7%.

Doanh thu từ sản phẩm cá tra của Vĩnh Hoàn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu khi đạt 789 tỷ đồng, tăng 44% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu sang Mỹ chiếm 36,2% tổng doanh thu, đạt 434 tỷ đồng, tăng trưởng 32% so với cùng kỳ 2021 và tăng 31% so với tháng 6.

Theo đánh giá của các chuyên gia, xuất khẩu thủy sản tăng trưởng tốt thể hiện sự nhanh nhạy của các doanh nghiệp cả nước nói chung và phía Nam nói riêng, biết chớp thời cơ để gia tăng xuất khẩu. Chẳng hạn, lạm phát và chiến sự Nga – Ukraine lại là cơ hội cho cá tra trong năm 2022. Nhiều thị trường lớn thiếu cá thịt trắng, nhất là cá tuyết, như thị trường EU, Mỹ, Anh do lệnh trừng phạt với Nga, nhiều nhà hàng ở các thị trường này đã phải bỏ cá tuyết ra khỏi thực đơn.

Cá tra ở các tỉnh phía Nam có cơ hội giành thị phần tại những thị trường này. Chính vì thế, xuất khẩu cá tra sang Anh nửa đầu năm nay tăng đột biến gấp 6 lần cùng kỳ, xuất khẩu sang Tây Ban Nha tăng gấp gần 3 lần, sang Pháp, Hà Lan, Đức, Bỉ đều có mức tăng 45-90%.

Vượt khó khăn để cán đích

Bên cạnh những cơ hội thị trường, doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản phía Nam cũng gặp một số thách thức. Hiện giá cước vận tải biển ở nhiều tuyến còn cao hơn mức đỉnh của năm ngoái và dự kiến còn tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới. “Việc đặt được chỗ trên tàu để xuất khẩu hàng hiện nay là đáng lo nhất. Các hãng tàu cho biết là đang thiếu container, thiếu chỗ trên tàu”, một chị Hà Thu, chủ một DN tại Hậu Giang chia sẻ.

Bệnh cạnh đó, tuy đơn hàng nhiều, song nhiều nhà máy chế biến thủy sản ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long lại phải đối mặt với việc thiếu lao động trầm trọng. Hiện các địa phương đều có khu công nghiệp với nhiều nhà máy dệt may, da giày, do đó người lao động có nhiều lựa chọn. Cùng với đó, công việc trong ngành thủy sản có đặc thù là đứng nhiều, môi trường nhiệt độ thấp... nên khá vất vả, nhiều lao động đã chuyển ngành nghề khác khiến việc tuyển dụng càng khó khăn hơn. Bên cạnh đó, tình hình thời tiết diễn biến phức tạp do biến đổi khí hậu, nguồn nước cấp cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long bị thiếu hụt cũng có thể ảnh hưởng lớn đến nguồn cung và giá nguyên liệu đầu vào của ngành tôm trong thời gian tới. Giá thức ăn chăn nuôi liên tục tăng từ năm ngoái, đẩy chi phí nuôi cá tăng cao, cộng với việc nhiều hộ nuôi cá tra đã không thể thả nuôi theo đúng kế hoạch mùa vụ năm nay cũng có thể khiến DN không đáp ứng được hết nhu cầu của khách hàng.

Để vượt khó, lãnh đạo Công ty CP Thực phẩm Sao Ta cho biết, sẽ tăng cường diện tích nuôi trồng nguyên liệu. Năm 2021, Sao Ta chỉ quản lý 270 ha đất nuôi. Đầu năm 2022, Sao Ta thêm 52 ha đất nuôi từ dự án do tỉnh Sóc Trăng giao và cuối năm 2022, thêm 203 ha từ khu nuôi nói trên. Để giải bài toán thiếu nguyên liệu, một số DN thủy sản đã chọn giải pháp tăng tỷ lệ tôm chế biến giá trị gia tăng để xuất khẩu sang những thị trường cao cấp, như: Nhật Bản, Mỹ, EU thay vì xuất khẩu nguyên con như hiện nay. Như Công ty Vĩnh Hoàn có các đơn đặt hàng để sản xuất đến hết quý 3 và các đơn đặt hàng quý 4 với giá bán bình quân dự kiến sẽ ngang bằng với quý 2. Hiện DN này đang tập trung vào chiến lược mở rộng cơ sở khách hàng tại Trung Quốc khi cố gắng thâm nhập vào phân khúc cao cấp vốn có giá cả ít biến động.

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo cơ quan chức năng khắc phục ngay tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng, thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, bảo đảm các chỉ tiêu về sản lượng và xuất khẩu. Đồng thời yêu cầu các địa phương quyết liệt hơn nữa trong việc triển khai hệ thống giải pháp phòng, chống dịch bệnh, qua đó bảo đảm an toàn cho chuỗi sản xuất, chế biến, kinh doanh thủy sản.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp với các địa phương trong công tác chuyển giao kỹ thuật khai thác, nuôi trồng, chế biến và bảo quản sản phẩm thủy sản; ứng phó với biến đổi khí hậu; phát triển thị trường... nhằm giải quyết khó khăn, thúc đẩy sản xuất phát triển. Đồng thời Bộ sẽ tháo gỡ những gánh nặng về thủ tục cho DN thủy sản, tạo điều kiện cho nhập khẩu nguyên liệu để gia công, sản xuất xuất khẩu trong bối cảnh nguồn nguyên liệu trong nước không ổn định và thiếu hụt theo mùa vụ, gặp khó khăn vì thời tiết và các chi phí quá cao.