Nỗ lực vượt khó

Trong những tháng đầu năm, nhiều khó khăn thách thức đặt ra đối với nền kinh tế đất nước nói chung và cộng đồng doanh nghiệp (DN) nói riêng, do vậy đã tác động đến hoạt động thu ngân sách của ngành Hải quan. Cụ thể, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) tháng 8 ước đạt 17.720 tỷ đồng. Lũy kế thu 8 tháng đạt 125.580 tỷ đồng, bằng 56,1% dự toán, giảm 11,8% so với cùng kỳ năm 2011; sau khi hoàn thuế giá trị gia tăng theo chế độ 46.000 tỷ đồng, thu cân đối NSNN từ hoạt động XNK ước đạt 79.580 tỷ đồng, bằng 51,7% dự toán…

Nguyên nhân số thu đạt thấp so với cùng kỳ năm 2011 là do kim ngạch nhập khẩu (NK) tăng nhưng chủ yếu thuộc kim ngạch của các mặt hàng vật tư nguyên liệu phục vụ sản xuất xuất khẩu (XK) hoặc thuế suất thấp, kim ngạch XK của các mặt hàng có thuế suất cao như ô-tô, xe máy nguyên chiếc, linh kiện ô-tô, xe máy giảm mạnh so với cùng kỳ; giá xăng, dầu giảm mạnh, thuế suất thuế NK xăng, dầu tăng chưa đủ bù do việc giảm giá NK cho nên số thu thực tế của những tháng đầu năm 2012 đạt thấp. Mặt khác, tỷ giá khi xây dựng dự toán là 21 nghìn đồng/USD, nhưng thực tế 6 tháng đầu năm, tỷ giá khoảng 20.860 đồng/USD, làm giảm thu hơn 600 tỷ đồng so với dự toán.

Dù số thu giảm so với cùng kỳ, nhưng ngành Hải quan lại ghi nhận nhiều nét chuyển biến tích cực trên một số mặt trận như cải cách, hiện đại hóa, chống buôn lậu, gian lận thương mại và nợ đọng… Trong công tác cải cách, hiện đại hóa hải quan, triển khai các công việc liên quan đến tiếp nhận và vận hành Hệ thống thông quan tự động (VNACCS/VCIS) cũng đã được Ngành đẩy mạnh thực hiện với kết quả cao. Việc thực hiện thủ tục hải quan điện tử (TTHQĐT) ngày càng đi vào chiều sâu và thực chất. Đến nay, toàn Ngành đã triển khai TTHQĐT tại 20/33 cục hải quan địa phương, với 98 chi cục thực hiện (chiếm 86% tổng số chi cục cả nước), thu hút hơn 55.000 DN tham gia; tổng số tờ khai thực hiện (trong 6 tháng đầu năm) đạt 2 triệu bộ, chiếm 96% tổng lượng tờ khai những loại hình đang thực hiện; tổng kim ngạch XNK đạt 123,8 tỷ USD, tương ứng tỷ lệ 95,6%...

Bên cạnh đó, công tác kiểm tra sau thông quan (KTSTQ) đã được tích cực thực hiện, phát hiện, xử lý nhiều hình thức, thủ đoạn gian lận, trốn thuế, góp phần chống thất thu NSNN. Cụ thể, chỉ tính riêng từ ngày 16/12/2011- 15/6/2012 đã phúc tập 2 triệu 797 nghìn 159 tờ khai, đạt tỷ lệ đã phúc tập, phải phúc tập, là 93,89%. Qua công tác phúc tập phát hiện số tiền 14,19 tỷ đồng, đã thu được 12,77 tỷ đồng; thu được 192,62 tỷ đồng qua KTSTQ, trong đó thu từ ấn định thuế là 171,55 tỷ đồng, thu từ xử phạt vi phạm hành chính là 21,07 tỷ đồng, bằng 141% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng Cục Kiểm tra sau thông quan đã thu: 34,35 tỷ đồng (bao gồm cả thu nợ tồn từ năm trước, trong đó thu từ ấn định thuế là 27,62 tỷ đồng, thu từ xử phạt vi phạm hành chính là 6,73 tỷ đồng), bằng 160% so với cùng kỳ năm ngoái. So với kết quả KTSTQ của năm 2011, các chỉ tiêu đăng ký theo kế hoạch tăng khoảng 20%. Cùng với đó, công tác kiểm soát hải quan, phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại đã đóng góp vai trò quan trọng không kém trong việc hoàn thành chỉ tiêu thu của toàn Ngành. Ngành Hải quan đã tập trung triển khai công tác chống buôn lậu theo các chuyên đề như: Chuyên đề chống buôn lậu vận chuyển trái phép khoáng sản qua biên giới, Chuyên đề đấu tranh đối với hành vi nhập khẩu muối sử dụng sai mục đích, Chuyên đề xe ô-tô ngoại giao... Đã phát hiện, bắt giữ 9.147 vụ việc vi phạm, trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 179 tỷ 825 triệu đồng. Đồng thời, đẩy mạnh hoạt động kiểm tra, xử lý hàng tạm nhập tái xuất tại một số cảng, cửa khẩu…

Tăng cường chống thất thu, nợ đọng thuế…

Nhiệm vụ hoàn thành các chỉ tiêu giao của năm đang dồn vào những tháng cuối năm, ngành Hải quan đã xác định, sẽ tăng cường các biện pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại, cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho DN trong hoạt động XNK.

Theo đó lãnh đạo Tổng cục Hải quan đã thống nhất chỉ đạo: Thực hiện quyết liệt các biện pháp chống thất thu qua giá tính thuế. Làm tốt công tác quản lý, vận hành hệ thống quản lý rủi ro toàn ngành. Duy trì báo cáo đánh giá thực hiện quản lý rủi ro hàng tháng, giải quyết kịp thời những vướng mắc về quản lý rủi ro của các đơn vị. Ban hành các quyết định và các văn bản hướng dẫn kiện toàn lực lượng chuyên trách thu thập, xử lý thông tin và quản lý rủi ro. Tăng cường công tác phân tích phân loại, chống gian lận qua mã số thuế. Tăng cường công tác kiểm tra sau thông quan trên cơ sở tập trung thực hiện 4 nhóm nhiệm vụ, đó là phân loại DN; kiểm tra đối tượng trọng điểm, rủi ro cao; triển khai thực hiện xây dựng lực lượng chuyên nghiệp; trang bị năng lực phát hiện tài liệu, chứng từ giả. Xử lý nghiêm các trường hợp ban hành quyết định truy thu không đúng quy định gây phiền hà cho các DN, giải quyết dứt điểm các trường hợp truy thu còn vướng mắc. Tránh việc để xảy ra khiếu kiện kéo dài, phát sinh tăng nợ đọng thuế. Tăng cường công tác quản lý thu thuế XNK, hướng dẫn, xử lý kịp thời các vướng mắc liên quan đến công tác quản lý thuế, chế độ kế toán thuế... Tăng cường áp dụng quản lý rủi ro trong tất cả các khâu nghiệp vụ của hải quan bảo đảm nguyên tắc tạo thuận lợi đi đôi với kiểm soát, giảm tỷ lệ kiểm tra thực tế, tránh tình trạng kiểm tra tràn lan mà không phát hiện vi phạm. Phấn đấu giảm ít nhất 0,2% tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hóa (tương đương với 7.500 lô hàng) vào cuối năm 2012. Đồng thời, đẩy mạnh kiểm tra, xử lý nghiêm các DN vi phạm quy định trong tạm nhập – tái xuất…

Các Cục hải quan rà soát lại các khoản nợ, nếu quyết định truy thu, quyết định điều chỉnh thuế không đúng đối tượng, không đủ cơ sở pháp lý thì phải hủy hoặc điều chỉnh lại đảm bảo đúng quy định. Các cục hải quan thường xuyên tổ chức kiểm tra các Chi cục phát hiện các trường hợp giải tỏa cưỡng chế hoặc cho hưởng ân hạn thuế không đúng quy định, làm rõ trách nhiệm của chi cục, cá nhân xử lý nghiêm khắc và có biện pháp thu hồi nợ cho ngân sách. Tăng cường phối hợp với các ngành, các cấp trong công tác xử lý nợ theo quy định của Luật Quản lý thuế. Nâng cao trách nhiệm trong việc xử lý, thu hồi nợ, gắn trách nhiệm của CBCC với việc khen thưởng xử phạt nhằm đạt hiệu qủa cao nhất trong công tác làm trong sạch nợ. Cuối năm nếu đơn vị nào để số nợ đọng cũ không giảm, số nợ thuế quá hạn mới phát sinh nhiều hơn năm trước thì không được đánh giá là hoàn thành nhiệm vụ.

Bài đăng trên Tài chính Đầu tư 9/2012