Giải ngân cao hơn cùng kỳ năm trước

Theo Bộ Tài chính, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 30/4/2025 là 131.667,2 tỷ đồng, đạt 14,64% kế hoạch, đạt 15,94% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, chương trình mục tiêu quốc gia là 4.935,1 tỷ đồng, đạt 22,47% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Ước giải ngân từ đầu năm đến ngày 31/5/2025 là 199.325,2 tỷ đồng, đạt 22,2% kế hoạch, đạt 24,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Tỷ lệ này cao hơn cùng kỳ năm 2024 (đạt 20,33% kế hoạch và đạt 21,63% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Trong đó, chương trình mục tiêu quốc gia là 7.054,6 tỷ đồng, đạt 32,12% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Như vậy, so với tỷ lệ giải ngân cả nước trong 4 tháng đầu năm, tiến độ giải ngân đã có sự tăng tốc rõ rệt.

Một số bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân tốt trên 30% như: Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (86,43%); Đài Tiếng nói Việt Nam (73,82%); Ngân hàng Chính sách xã hội (41,2%); Bộ Công an (40,5%). Các địa phương giải ngân tốt trên 40% như: Phú Thọ (62,7%); Thanh Hóa (57,8%); Lào Cai (51,8%), Thái Nguyên (51%); Nam Định (50,4%); Hà Giang (48,8%); Hà Tĩnh (48,7%); Hà Nam (45,3%); Ninh Bình (45,1%); Bà Rịa – Vũng Tàu (42,6%), Huế (41,2%). Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa giải ngân hoặc giải ngân rất thấp dưới 10% và 07 địa phương giải ngân dưới 15%.

Tại Hội nghị thúc đẩy tăng trưởng đầu tư công năm 2025 tổ chức vào ngày 20/5/2025, Bộ Tài chính đã ghi nhận và tổng hợp, báo cáo các khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân kế hoạch đầu tư công trong 04 tháng đầu năm. Trong đó, một số nguyên nhân phổ biến gây khó khăn kéo dài, chưa được khắc phục triệt để.

Điển hình như công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng phục vụ thi công các dự án còn chậm. Nguyên nhân do khó khăn trong việc xác định giá đất đền bù do chưa đạt được thỏa thuận đối với người dân, chậm bàn giao mặt bằng. Việc xác định nguồn gốc sử dụng đất của các hộ gặp nhiều khó khăn do chuyển nhượng nhiều lần, việc hoàn thiện hồ sơ thu hồi đất qua nhiều bước; khó khăn trong việc xây dựng bảng giá đất do sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh theo quy định của Luật Đất đai 2024...

Tiến độ giải ngân nguồn vốn quan trọng này còn chịu ảnh hưởng bởi nguồn cung một số nguyên vật liệu hạn chế (đất, cát đắp...); giá nhiều nguyên vật liệu tăng đột biến so với thời điểm mời thầu làm tăng chi phí dự án... Bên cạnh đó là những thay đổi liên quan quá trình sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp...

Hạn chế thấp nhất tình trạng dự án chờ mặt bằng

Để đảm bảo thực hiện mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 đạt 100% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần nghiêm túc rút kinh nghiệm, triển khai kịp thời, quyết liệt, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Chính phủ.

Liên quan đến quá trình sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, Bộ Tài chính đề nghị quyết liệt chỉ đạo, tổ chức triển khai các nhiệm vụ liên quan đến quản lý và sử dụng vốn đầu tư công còn dang dở của các chương trình, dự án như lập kế hoạch, thẩm định, giải phóng mặt bằng, thực hiện dự án, nghiệm thu khối lượng, thanh toán…

Các địa phương tích cực chỉ đạo rà soát, điều chỉnh kế hoạch vốn từ cấp huyện cũ sang cấp tỉnh hoặc xuống cấp xã. Các hồ sơ pháp lý phải được bàn giao rõ ràng, các chủ đầu tư; Ban quản lý dự án phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành ở các cấp để bảo đảm tính liên tục, hạn chế để xảy ra tình trạng đứt gãy, gián đoạn trong việc triển khai thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công các nhiệm vụ, dự án.

Bộ Tài chính cũng đề xuất các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc giải phóng mặt bằng; xác định đây là nút thắt trong quy trình triển khai dự án cần phải tập trung tháo gỡ, hạn chế mức thấp nhất tình trạng dự án chờ mặt bằng. 

Các đơn vị cần xây dựng kế hoạch giải ngân và yêu cầu chủ đầu tư báo cáo tiến độ giải ngân theo từng tháng, quý; kiên quyết cắt giảm kế hoạch vốn của các dự án giải ngân chậm để bổ sung cho các dự án khác có khả năng giải ngân tốt và có nhu cầu đẩy nhanh tiến độ, đặc biệt là các dự án quan trọng, cấp bách, các dự án hạ tầng chiến lược.

Đối với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đề xuất điều chỉnh giảm kế hoạch vốn nguồn ngân sách trung ương năm 2025 do không còn nhu cầu vốn và khả năng thực hiện, Bộ Tài chính đã đánh giá kết quả giải ngân tính trên kế hoạch vốn sau khi điều chỉnh giảm, tuy nhiên vẫn còn nhiều bộ, cơ quan trung ương và địa phương đạt tỷ lệ giải ngân rất thấp.

Do đó, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công với quyết tâm chính trị, phát huy vai trò của người đứng đầu, tinh thần trách nhiệm cao hơn nữa, đảm bảo hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch được giao.