Qua 10 năm thực hiện Quy chế phối hợp hoạt động giữa Hải quan- Bộ đội Biên phòng (2002-2012) đã phát huy hiệu quả tích cực trong công tác bảo vệ vững chắc an ninh chủ quyền đất nước, phòng chống buôn lậu, tạo điều kiện cho người dân, đặc biệt là DN XNK đóng góp vào phát triển kinh tế của đất nước.

Thực hiện có hiệu quả

Theo quy định của pháp luật, BĐBP là lực lượng nòng cốt, chuyên trách bảo vệ biên giới quốc gia, có nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát, giám sát đối với hoạt động XNC của người và phương tiện tại cửa khẩu biên giới đường bộ và cửa khẩu cảng biển; lực lượng Hải quan có nhiệm vụ thực hiện kiểm tra, giám sát hàng hoá, phương tiện vận tải, phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới và tổ chức thực hiện pháp luật về thuế đối với hàng hoá XK, NK…

Từ tình hình thực tế và chức năng, nhiệm vụ của hai lực lượng, ngày 16-9-2002, Tổng cục Hải quan và Bộ Tư lệnh BĐBP đã ký Quy chế phối hợp hoạt động giữa Hải quan-BĐBP. Cùng với Luật Biên giới quốc gia, Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn luật, đã tạo hành lang pháp lý cần thiết để tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác phối hợp của hai lực lượng.

Theo báo cáo tổng kết, 10 năm qua lực lượng BĐBP đã cung cấp cho lực lượng Hải quan 739 nguồn tin liên quan đến các hành vi vi phạm trong lĩnh vực gian lận thương mại, trốn lậu thuế XNK, hành vi gian lận trong khai báo vận chuyển tiền, ngoại tệ trái quy định của Nhà nước trong hoạt động XNC, trong đó 325 nguồn tin có giá trị. Lực lượng Hải quan cung cấp cho Lực lượng BĐBP 678 nguồn tin liên quan đến hoạt động của tội phạm về an ninh trật tự, vi phạm quy chế XNC, trong đó 297 nguồn tin có giá trị.

Phối hợp trong công tác kiểm tra, kiểm soát XNC, XNK, các đơn vị Biên phòng cửa khẩu đã phối hợp với các đơn vị Hải quan cửa khẩu làm thủ tục XNC, XNK cho 78.547.500 lượt người, 4.115.929 lượt phương tiện và 2.749.844 lượt phương tiện qua cửa khẩu đường bộ, đường sắt và cảng biển.

Phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hoá trái phép qua biên giới. Các đơn vị Biên phòng phối hợp với lực lượng Hải quan đã phát hiện, xử lý 3.037 vụ vi phạm về an ninh, trật tự, 9.317 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, 262 vụ buôn bán, vận chuyển các chất ma tuý.

Trị giá hàng hóa vi phạm hơn 139 tỉ đồng, tang vật thu giữ với số lượng lớn, gồm nhiều loại, trong đó có 360 khẩu súng quân dụng và súng tự chế, 182.137 viên đạn, hơn 6.300 món tài liệu, văn hóa phẩm có nội dung xấu, 198 kg vàng, 485 nghìn USD, 333 bánh heroin, 7,3 kg thuốc phiện, 118 kg cần sa; 15.096 viên và 59,8 kg ma tuý tổng hợp, 434 kg tiền chất... Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục quần chúng nhân dân cũng được hai lực lượng Hải quan và BĐBP ở nhiều địa phương thực hiện rất tốt.

Cần trao đổi thông tin thường xuyên

Bên cạnh những kết quả mà hai lực lượng đã đạt được trong 10 năm qua, báo cáo tổng kết 10 cũng đã chỉ rõ: Ở một số đơn vị cơ sở, việc phối hợp trao đổi thông tin của hai bên trên cùng địa bàn trong thực hiện quy chế chưa thường xuyên, nền nếp. Một số ít CBCC của mỗi bên nhận thức chưa đầy đủ nên có lúc, có nơi việc thực hiện quy chế chưa chặt chẽ, thống nhất.

Tại cấp cơ sở chỉ làm tốt ở công tác trao đổi thông tin về cơ chế, chính sách, trong khi công tác trao đổi thông tin nghiệp vụ cụ thể lại chỉ thực hiện khi có yêu cầu, chưa chủ động trao đổi thường xuyên, liên tục và kịp thời, đặc biệt là những thông tin liên quan đến đường dây, ổ nhóm buôn lậu.

Từ đó dẫn đến việc phối hợp trong xác lập các chuyên án đấu tranh, triệt phá những đường dây, ổ nhóm buôn lậu lớn, phức tạp chưa hiệu quả... Công tác cải cách thủ tục hành chính của hai ngành chưa đồng bộ nên ảnh hưởng đến kết quả làm thủ tục đối với hành khách, phương tiện XNC và hàng hóa XNK tại cửa khẩu.

Để làm tốt công tác phối hợp giữa hai lực lượng trong thời gian tới, ông Nguyễn Phi Hùng, Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) cho rằng, các đơn vị cần tiếp tục tuyên truyền, triển khai quán triệt quy chế phối hợp mới, đặc biệt là quán triệt chỉ đạo, nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong thực hiện quy chế ở các cấp.

Cần nhận thức rằng việc phối kết hợp giữa hai lực lượng là yêu cầu tự nhiên, khách quan và thiết thực, đồng thời là cơ sở quan trọng góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của mỗi lực lượng; Thường xuyên trao đổi, thông báo kịp thời những thông tin về đối sách giải quyết các vấn đề biên giới, lãnh thổ, những cơ chế, chính sách kinh tế, đối ngoại của nước láng giềng có ảnh hưởng đến hoạt động phát triển kinh tế.

Theo Thiếu tướng Ngô Thái Dũng, Cục trưởng Cục Cửa khẩu (Bộ Tư lệnh Biên phòng), ngoài các chế độ trao đổi thông tin tình hình, phối hợp xử lý vụ việc…, hai lực lượng ở các cấp cần chủ động thống nhất xây dựng các phương án trọng tâm, trọng điểm, tổ chức trinh sát, thu thập thông tin để đánh trúng những tụ điểm, đường dây, ổ nhóm buôn lậu lớn, những vụ án lớn, đặc biệt là hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma tuý, vũ khí, chất nổ, tiền giả...

Hàng năm, hai lực lượng cần tổ chức đánh giá kết quả thực hiện Quy chế theo hình thức luân phiên, có chế độ khen thưởng cho các tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc trong việc thực hiện Quy chế phối hợp cũng như xử lý những vụ việc đột xuất xảy ra tại cửa khẩu.

Tích cực tuyên truyền vận động nhân dân tham gia xây dựng địa bàn biên giới, cụm dân cư an toàn, không vi phạm quy chế biên giới với chủ trương “Tự quản đường biên mốc giới” không buôn lậu và tiếp tay cho buôn lậu.  Có như vậy, mới khắc phục được những bất cập trong quy chế phối hợp giữa Hải quan - Biên phòng hiện nay. 

Ông Nguyễn Phi Hùng, Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan):

Qua 10 năm tổ chức thực hiện Quy chế phối hợp nhận thức của cán bộ, chiến sĩ Biên phòng và CBCC Hải quan về vai trò quan trọng của công tác phối hợp giữa hai lực lượng đã được nâng cao. Công tác tuyên truyền, vận động quần chúng được các đơn vị Hải quan - Biên phòng ở cơ sở phối hợp thực hiện rất tốt bằng cả hình thức trực tiếp hoặc thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Phát huy truyền thống quan hệ tốt đẹp đã có từ nhiều năm nay, hai lực lượng các cấp từ trung ương đến cơ sở, đặc biệt là tại nhiều đơn vị cửa khẩu xa xôi, điều kiện khó khăn, hai lực lượng thường xuyên quan tâm, giúp đỡ nhau về cả vật chất, tinh thần để cùng khắc phục khó khăn, thiếu thốn để cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ.

Trong thời gian tới, hai lực lượng cần tranh thủ sự chỉ đạo của lãnh đạo từng địa phương, từ đó, thống nhất phương án kiểm tra, kiểm soát cụ thể và đồng bộ để tăng hiệu quả việc phối hợp. Hàng năm cần thường xuyên giao ban, trao đổi thông tin ở các cấp, các địa bàn. Nghiên cứu tình hình, xây dựng kế hoạch phối hợp cụ thể trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Thiếu tướng Ngô Thái Dũng, Cục Cửa khẩu, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng:

Hải quan và Bộ đội Biên phòng là 2 lực lượng gắn bó với nhau trên đại bàn biên giới, vùng biển của Tổ quốc, nhất là khu vực cửa khẩu biên giới và cảng biển. Trong 10 thực hiện quy chế phối hợp, hai lực lượng đã tạo nên thế trận liên hoàn chặt chẽ, hạn chế sơ hở, mang lại hiệu quả tốt hơn trong thực hiện nhiệm vụ của hai lực lượng mà thường xuyên là nhiệm vụ kiểm soát XNC và XNK ở khu vực cửa khẩu biên giới, cảng biển quốc gia.

Đặc biệt là chia sẻ thông tin, xử lý thông tin kịp thời theo chức năng nhiệm vụ của từng ngành, nhất là các hành vi vi phạm pháp luật, tội phạm kinh tế, tội phạm an ninh quốc gia. Với kết quả đã đạt được trong 10 năm qua, hai lực lượng đã cùng nhau tuyên truyền tốt hơn các Chủ trương, Chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước trên lĩnh vực quản lý kiểm soát XNC, XNK.

Hai lực lượng đã nhận thức đúng hơn về chức năng nhiệm vụ của nhau, nắm vững vị trí, vai trò quy chế phối hợp đã tạo nên sự đoàn kết thống nhất trong thực hiện nhiệm vụ, hạn chế việc lấn sân nhau về chức năng, nhiệm vụ, không tranh giành thành tích, khắc phục tư tưởng cục bộ khép kín