Mặc dù phải kiểm tra, làm thủ tục cho khối lượng hàng hóa chuyển phát nhanh lớn, với áp lực phải thông quan nhanh, mỗi ngày khoảng trên 10.000 bưu phẩm, bưu kiện với 1.500 tờ khai xuất nhập khẩu (XNK) mậu dịch và phi mậu dịch nhưng các công chức Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh - Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh vẫn rất cảnh giác, phát hiện nhiều vụ XNK trái phép hàng hóa. Trong đó có những hàng hóa ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội, những mặt hàng có nội dung vi phạm chủ quyền biển đảo Việt Nam...

Theo báo cáo của Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh, tính từ đầu năm 2013 đến nay, đơn vị đã phát hiện, bắt giữ 1.458 vụ vi phạm về hải quan với tổng trị giá hàng vi phạm gần 1,9 tỉ đồng. Trong đó, vi phạm về NK tân dược, thuốc hướng thần gây nghiện là hơn 400 trường hợp; 44 trường hợp vi phạm về chủ quyền biển đảo, tài liệu phản động; 2 khẩu súng ngắn kim loại dùng bình khí nén để bắn; 13 bao đựng súng quân dụng; 2 con dấu giả của cơ quan quản lí Nhà nước… Đặc biệt, đơn vị đã phát hiện, bắt giữ 5 thiết bị phá sóng điện thoại, là mặt hàng có ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, xâm phạm an ninh quốc gia.

Theo ông Lê Tuấn Bình, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh, ngoài việc nhập lậu hàng hóa như thuốc chữa bệnh, sản phẩm công nghệ thông tin, văn hóa phẩm mang nội dung phản động…, đường chuyển phát nhanh còn bị một số đối tượng lợi dụng để vận chuyển ma túy. Cụ thể, trong vòng hơn một tháng (từ 08/7 đến 13/8/2013), Chi cục đã phát hiện 6 lô hàng quà biếu XK đi Australia chứa tiền chất ma tuý pseudoephedrine dùng sản xuất ma túy đá, tổng trọng lượng 29,6 kg với tổng trị giá ước tính khoảng 25 tỉ đồng. Số tiền chất ma túy trên được cất giấu, ngụy trang trong các hàng hóa khác như: Cà phê Trung Nguyên, sữa tăng cân Unisoy, sữa tắm, hạt nêm Aji - ngon, túi bột bánh xèo...

Theo quy định hiện hành, những vi phạm quy định về NK quà biếu sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 18/2009/NĐ-CP ngày 18/02/2009 của Chính phủ và Thông tư hướng dẫn số 193/2009/TT-BTC của Bộ Tài chính. Trường hợp NK hàng hóa, vật phẩm vi phạm quy định tại Điều 16 Nghị định (trong đó có quy định về NK quà biếu) nhưng do DN bưu chính, chuyển phát nhanh thay mặt chủ hàng làm thủ tục hải quan theo quy định của pháp luật, nếu người nhận hàng từ chối nhận hàng và không có căn cứ xác định việc đưa hàng hóa vào Việt Nam theo yêu cầu của người nhận hàng thì không xử phạt người nhận hàng, tang vật sẽ xử lí tịch thu.

Do đó, để có căn cứ để xử phạt vi phạm, lực lượng Hải quan Chuyển phát nhanh đã phối hợp với các lực lượng, dùng nhiều biện pháp nghiệp vụ để đấu tranh với đối tượng vi phạm. Chẳng hạn như trường hợp khi phát hiện lô hàng gửi từ châu Phi về Việt Nam cho cá nhân là Đặng Thị Tuyết Nga, sinh năm 1972, ngụ tại quận 3, TP. Hồ Chí Minh có chứa ma túy, cơ quan Hải quan đã phải tìm cách mời đối tượng trên lên địa điểm làm thủ tục để nhận hàng. Từ đó, lực lượng Hải quan đã phối hợp với lực lượng Cảnh sát điều tra tiếp tục đấu tranh với người nhận hàng hóa để tìm ra đối tượng chính của vụ vận chuyển ma túy trên.

Thực tế qua nhiều vụ vi phạm qua đường chuyển phát nhanh trong thời gian qua lực lượng Hải quan đã gặp nhiều khó khăn khi xử lý do người nhận hàng đều từ chối nhận và cho biết họ không yêu cầu gửi về mà do người thân của họ ở nước ngoài không biết quy định về việc cấm NK của Việt Nam và tự ý gửi về. Điều đó dẫn tới lực lượng Hải quan mất nhiều thời gian, công sức trong quy trình lập hồ sơ vi phạm, lưu trữ hồ sơ và tang vật vi phạm.

Trong buổi làm việc ngày 14/8 vừa qua với các DN làm dịch vụ chuyển phát nhanh, Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh đã đề nghị các DN phối hợp trong việc xác định thông tin người gửi hàng hóa, trang bị hệ thống camera tại khu vực nhận hàng hóa để ghi lại hình ảnh người gửi. Đồng thời, cơ quan Hải quan cũng đã dán danh mục hàng hóa cấm NK một cách công khai tại địa điểm làm thủ tục hải quan để DN nắm được nhằm tránh nhận những hàng hóa cấm về Việt Nam.