Kinh tế số - động lực mới cho ASEAN
Trong bối cảnh nền kinh tế của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) còn phải đối mặt với nhiều rào cản thuế quan lẫn phi thuế quan, thanh toán thương mại và đầu tư vẫn còn chưa rõ ràng, Singapore - nước Chủ tịch ASEAN năm 2018 - đang hướng tới xây dựng khả năng phục hồi của Hiệp hội, khai thác cơ hội từ công nghệ để đổi mới và làm cho khu vực trở nên cạnh tranh hơn, thúc đẩy tăng trưởng.
Tiềm năng
Đông Nam Á là khu vực Internet phát triển nhanh nhất thế giới. Theo Deloitte, số người truy cập Internet của khu vực sẽ đạt 480 triệu người vào năm 2020. Báo cáo “Tổng quan Toàn cầu năm 2017” do cơ quan tiếp thị toàn cầu Hootsuite, và tổ chức We Are Social chuyên về quản lý phương tiện truyền thông xã hội cho thấy hiện có hơn 315 triệu người trong ASEAN, tương đương với gần một nửa dân số khu vực được kết nối với Internet.
Con số này tăng lên khoảng 124.000 người mỗi ngày. Ngoài ra, còn có hơn 700 triệu kết nối di động đang hoạt động ở khu vực Đông Nam Á. Tốc độ phát triển của khu vực đang rất cao với lực lượng tham gia còn tương đối trẻ (70% dưới 40 tuổi) và khu vực ngày càng có nhiều tầng lớp trung lưu.
Tuy nhiên, người tiêu dùng Đông Nam Á mới chỉ chi 30 tỷ USD cho mua sắm trực tuyến. Các chuyên gia dự đoán rằng chi tiêu có thể tăng 6,5 lần hoặc 500% lên 200 tỷ USD vào năm 2025 do được thúc đẩy bởi mua sắm hàng điện tử, quần áo, hàng gia dụng và tạp hóa cũng như sự gia tăng về du lịch trong khu vực. Như vậy các nền kinh tế ASEAN được hưởng lợi từ tiềm năng của nền kinh tế kỹ thuật số đang phát triển này.
Dân số trẻ của ASEAN và tầng lớp trung lưu đang phát triển thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế kỹ thuật số. Nếu không đầu tư vào việc phát triển nền kinh tế số một cách hợp lý ASEAN sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu. Các thành phố thông minh không thể phát triển mà không bao gồm các công nghệ được sử dụng để xây dựng nền kinh tế số. Và nếu không có một nền kinh tế kỹ thuật số hội nhập sâu rộng thì Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) sẽ ít có cơ hội hơn cho các đối tác.
Cuộc cách mạng kỹ thuật số có thể giúp các nước trong khu vực Đông Nam Á tăng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thêm 1.000 tỷ USD vào năm 2026, một giám đốc công ty viễn thông toàn cầu đã khẳng định như vậy trong một cuộc họp của Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Phnom Penh, Campuchia.
Bước đi cụ thể
Để tận dụng những tiềm năng to lớn này, Ngoại trưởng Singapore Vivian Balakrishnan đã phác thảo tầm nhìn về một thị trường kỹ thuật số duy nhất mà có thể có các tiêu chuẩn để bảo đảm an ninh không gian mạng và cho phép các giao dịch xuyên biên giới với tỷ lệ hiệu quả hơn rất nhiều.
Một hệ thống thanh toán tạo ra cơ hội to lớn để tăng cường hoạt động thương mại và kinh doanh nội khối. Khi hoạt động, hệ thống thanh toán điện tử ASEAN hợp nhất sẽ cho phép một công ty Singapore có thể trả tiền cho nhà cung cấp của Indonesia bằng đồng rupiah thông qua việc thực hiện thanh toán qua biên giới ngay lập tức.
Loại bỏ các rào cản về chi phí và hậu cần đối với thanh toán quốc tế cũng là một bước đi quan trọng để mở ra tiềm năng tăng trưởng của ASEAN. Nếu các tiêu chuẩn như ISO 2022 được thông qua để hỗ trợ mạng lưới này, AEC sẽ được kết nối toàn cầu, tạo điều kiện cho dòng chảy thương mại và đầu tư trực tiếp nước ngoài trong khối cũng như với tất cả các quốc gia trên thế giới. Những lợi ích lớn hơn có thể đạt được nếu hội nhập khu vực được kết hợp với việc áp dụng các công nghệ mới của thế giới (Công nghiệp 4.0, công nghệ phân loại).
Bên cạnh đó, số hóa chuỗi cung ứng và giảm các rào cản phi thuế quan, ví dụ các chương trình đang được tiến hành như “Chính sách một cửa” của ASEAN tạo điều kiện thuận lợi và giải phóng mặt bằng cho hải quan hiện đang là sự khởi đầu để thực hiện tham vọng này. OECD ước tính “chi phí ẩn” trong thương mại - các quy trình thủ công ở hầu hết các giao dịch - có thể lên đến 15% giá trị của hàng hóa.
Để phù hợp với nền kinh tế số, Singapore đang đề xuất sự phát triển mạng lưới thành phố thông minh ASEAN. Phát triển cơ sở hạ tầng là trọng tâm của tất cả các dự án phát triển đô thị. Đường sá, bến cảng, sân bay và lưới điện viễn thông cần được xây dựng hoặc lắp đặt để phục vụ cho các nhu cầu của người dân.
HSBC ước tính cần vốn đầu tư 2.100 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng trên toàn khu vực. Ngân sách hiện tại mới chỉ đảm bảo được 910 triệu USD, theo nghiên cứu của HSBC Global Research có tiêu đề “ASEAN liệu có thể bù lấp vào các lỗ hổng cơ sở hạ tầng của mình?” được công bố vào tháng 7/2016.
Kế hoạch phát triển nền kinh tế số này nhằm tạo ra một môi trường thuận lợi cho thương mại tự do hơn, sự phụ thuộc lẫn nhau của khu vực và thiết lập một mạng lưới các thành phố thông minh. Điều này sẽ thúc đẩy nền kinh tế số, cải thiện lưu thông hàng hóa, khuyến khích đầu tư dễ dàng và tăng cường mối quan hệ với các đối tác bên ngoài. Tích hợp tất cả các yếu tố này sẽ tạo ra cho ASEAN thị trường tiêu thụ số phát triển nhanh chóng và thúc đẩy các dịch vụ phát triển.
