Thời gian qua, tình hình nhập lậu thuốc lá điếu qua địa bàn Quảng Ninh tuy giảm nhưng thủ đoạn của các đối tượng lại tinh vi hơn, gây khó khăn cho công tác đấu tranh chống buôn lậu của các lực lượng chức năng.

Cụ thể, trên tuyến đường bộ, các đối tượng vận chuyển với quy mô nhỏ lẻ, dùng xe máy làm phương tiện vận chuyển, khi bị phát hiện sẵn sàng vứt lại hàng hóa bỏ chạy.

Trong khi đó, trên tuyến biển, các đối tượng thường sử dụng xuồng cao tốc để vận chuyển thuốc lá lậu, phương tiện hiện đại với tốc độ lớn giúp tránh sự truy đuổi của lực lượng chức năng.

Triển khai thực hiện Chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, để nâng cao hiệu quả đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá, trong thời gian qua, Cục Hải quan Quảng Ninh đã tổ chức quán triệt và thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản chỉ đạo có liên quan của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, UBND tỉnh Quảng Ninh.

Sát sao chỉ đạo các đơn vị tăng cường kiểm tra, đảm bảo quản lý kiểm tra giám sát, kiểm soát chạt chẽ đối với hàng hóa XNK, tạm nhập tái xuất, hàng gửi kho ngoại quan, đặc biệt là đối với mặt hàng thuốc lá điếu các loại. Đồng thời thực hiện nghiêm túc các quy định về quy trình, thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Mới đây nhất, ngày 4/10/2017, trong công văn yêu cầu các đơn vị tăng cường biện pháp đấu tranh, ngăn chặn thuốc lá nhập lậu, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh yêu cầu các Đội Kiểm soát Hải quan và Hải quan Trạm Kiểm soát liên hợp Km15 – Bến tàu Dân Tiến triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan, kịp thời nắm diễn biến tình hình.

Đồng thời, chủ động phối hợp, trao đổi thông tin với các lực lượng chức năng trong và ngoài địa bàn để kịp thời ngăn chặn, bắt giữ, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa nói chung, thuốc lá điếu nói riêng.

Đặc biệt, Hải quan Quảng Ninh chủ động, tích cực đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phối hợp với các cơ quan truyền thông và chính quyền địa phương để tuyên truyền sâu rộng, hiệu quả về tác hại của việc buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá qua biên giới; vận động quần chúng nhân dân tích cực tham gia đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá.

Nhờ triển khai đồng bộ các biện pháp đấu tranh, ngăn chặn, công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá của Hải quan Quảng Ninh đã đạt những kết quả tích cực.

Từ 30/9/2016-30/9/2017, Hải quan Quảng Ninh đã phát hiện, bắt giữ 30 vụ với 13 đối tượng; tang vật gồm 96.000 bao thuốc lá điếu các loại. Trị giá hàng hóa vi phạm ước đạt 2,9 tỷ đồng. Trong đó, có những vụ việc phát hiện, bắt giữ tới vài chục nghìn bao thuốc lá.

Đơn cử, ngày 11/3/2017, Trạm Kiểm soát liên hợp Km15 – Bến tàu Dân Tiến phát hiện xe ô tô tải mang biển kiểm soát 15C-120.75 vận chuyển trái phép 35.000 bao thuốc lá nhãn hiệu Blend No.555 Gold; trị giá tang vật ước tính 1,05 tỷ đồng.

Tiếp đó, ngày 18/8/2017, Tổ công tác thuộc Đội Kiểm tra hàng hóa, Trạm Kiểm soát liên hợp Km15 – Bến tàu Dân Tiến phát hiện ô tô tải mang biển kiêm soát 14C-03200 có biểu hiện nghi vấn vận chuyển hàng lậu.

Qua kiểm tra phát hiện, thu giữ 33.500 bao thuốc lá, nhãn hiệu Blend No.555 Gold. Trị giá tang vật ước tính là 1,05 tỷ đồng; bắt giữ 3 đối tượng có liên quan.

Đây là vụ vận chuyển trái phép thuốc lá nhập lậu có số lượng và trị giá lớn, liên quan đến nhiều đối tượng. Trạm Kiểm soát liên hợp Km15 – Bến tàu Dân Tiến đã bàn giao hồ sơ, tang vật và đối tượng cho cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an TP. Móng Cái tiếp tục điều tra, xử lý theo thẩm quyền.

Mặc dù đạt những kết quả tích cực, nhưng công tác chống buôn lậu thuốc lá của cơ quan Hải quan cũng đang gặp một số vướng mắc. Vướng mắc nhất là một số văn bản pháp luật còn chồng chéo, chưa thống nhất, trái ngược nhau nên dẫn đến cách hiểu, cách áp dụng không nhất quán, gây khó khăn cho việc xử lý vi phạm của lực lượng hải quan.

Cụ thể, chưa có sự thống nhất giữa các văn bản trong việc định lượn tang vật vi phạm là thuốc lá điếu nhập lậu làm cơ sở để truy cứu trách nhiệm hình sự. Bởi, theo quy định tại điểm c các khoản 1 Điều 153, 154, 155 Bộ Luật hình sự thì một trong những căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự là “hàng cấm có số lượng lớn”.

Theo quy định tại khoản 2, Điều 7, Thông tư liên tịch số 36/2012 thì “đối với hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ sản phẩm thuốc lá nhập lậu, việc xác định số lượng làm căn cứu để truy cứu trách nhiệm hình sự cụ thể như sau: số lượng từ 1.500 bao đến dưới 4.500 bao được coi là số lượng lớn”.

Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 22, Điều 1, Nghị định 124/2015/NĐ-CP quy định “đối với hành vi buôn bán hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 500 bao trở lên thì người có thẩm quyền đang thụ lý vụ việc phải chuyển ngay hồ sơ vụ vi phạm cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 62 Luật xử lý vi phạm hành chính. Điều này gây khó khăn cho các cơ quan chống buôn lậu về xử lý hành vi này trong thời gian qua.

Vướng mắc này đã được Hải quan Quảng Ninh gửi, kiến nghị đến các cơ quan có thẩm quyền xem xét, tháo gỡ.

Trong thời gian tới, để tiếp tục thực hiện hiệu quả Chỉ thị 30/CT-TTg của Chính phủ, Hải quan Quảng Ninh chủ động tổ chức thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ, Ngành và tỉnh đối với công tác phòng, chống buôn lậu đối với mặt hàng thuốc lá điếu.

Tăng cường tuần tra kiểm soát, thu thập thông tin, nắm tình hình tại các địa bàn có hoạt động nhập lậu thuốc lá. Đồng thời, kiểm tra, giám sát chặt chẽ, đúng quy trình thủ tục đối với hoạt động XNK mặt hàng thuốc lá; đặc biệt là loại hình tạm nhập tái xuất và kho ngoại quan.

Bên cạnh đó, Hải quan Quảng Ninh cũng chủ động nghiên cứu, đề xuất xử lý kịp thời những bất cập, kẽ hở trong cơ chế chính sách quản lý, không để các đối tượng lợi dụng buôn lậu thuốc lá.