Nên có cơ chế "luồng xanh" cho doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội
Trong thời gian qua, chính sách phát triển nhà ở xã hội đã từng bước được hoàn thiện nhưng thiếu sự linh hoạt trong thực thi, dẫn tới kết quả không như kỳ vọng. Tới đây, cần triệt để cắt giảm thủ tục hành chính, triển khai hiệu quả các chính sách tài chính để thu hút nguồn lực đầu tư, công khai quỹ đất nhà ở xã hội…, thậm chí cần có cơ chế "luồng xanh" để thu hút nhiều hơn doanh nghiệp đầu tư vào phân khúc này.

Cần công khai quỹ đất nhà ở xã hội cho nhà đầu tư tiếp cận
Tại Toạ đàm “Hiện thực hoá giấc mơ nhà ở xã hội” được tổ chức ngày 30/5, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, từ giai đoạn đầu gần như không đáng kể, đến nay đã có hơn 600.000 căn nhà ở xã hội (NOXH) đã và đang được đầu tư xây dựng là một nỗ lực rất lớn.
Hiện Bộ Xây dựng đôn đốc, tháo gỡ các vướng mắc trong phát triển NOXH, trong đó có 20 địa phương triển khai khá tích cực, quyết liệt.
Sau khi có chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ, các địa phương đã vào cuộc quyết liệt, nhiều địa phương thành lập Ban chỉ đạo có kế hoạch triển khai.
Các địa phương cũng rà soát lại việc phát triển NOXH, việc dành quỹ đất dành cho NƠXH, các địa phương cũng dành quỹ đất độc lập khác để đầu tư phát triển NOXH.
Một số địa phương tích cực triển khai dự án NOXH có thể kể đến như: TP. Hải Phòng, TP. Đà Nẵng, TP. Huế, Bắc Giang, Bắc Ninh, Thái Bình, Hải Dương… Đây là những địa phương gần như đã hoàn thành.
Thứ trưởng cũng cho biết, một số địa phương đang cần phải tích cực triển khai mới hoàn thành mục tiêu như: Thái Nguyên, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bình Dương, Long An…

Đặc biệt, có một số địa phương chưa khởi công xây dựng các dự án NOXH như Yên Bái, Ninh Bình, Nam Định, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Phú Yên, Vĩnh Long…
"Thời gian tới, để hiện thực hiện hóa giấc mơ NƠXH, không chỉ các cấp ở Trung ương mà cần sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương các cấp", Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh.
Dưới góc độ doanh nghiệp, Đại tá Phạm Doãn Tiến - Giám đốc Ban Quản lý các dự án đầu tư, Tổng Công ty 319 (Bộ Quốc phòng) cho biết, cộng động doanh nghiệp rất phấn khởi khi Quốc hội thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy phát triển NOXH.
Đối với quy định về giao chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội không thông qua đấu thầu, thời gian thực hiện tối đa là 75 ngày, tức là cắt giảm khoảng 200 ngày, giảm khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành. Ông Phạm Doãn Tiến đánh giá "đây là thay đổi mang tính lịch sử".
Đại diện Tổng Công ty 319 cũng cho hay, trong quá trình triển khai dự án NOXH, đơn vị đã tiếp cận nhiều địa phương, họ dành quỹ đất, thông tin công khai minh bạch cho nhà đầu tư tiếp cận.
"Đơn cử như, như TP. Hải Phòng, TP. Đà Nẵng… giao quỹ đất cho Ban Quản lý dự án thành phố, hoặc ban ở Sở Xây dựng, công khai hồ sơ, chủ trương đầu tư, đưa lên website để nhà đầu tư dễ tiếp cận. Phải tiếp cận được đất thì mới có thể phát triển dự án, đại diện doanh nghiệp nhấn mạnh", Đại diện Tổng Công ty 319 chia sẻ.
Dẫn ví dụ ngành Thuế, Hải quan có "luồng xanh" cho doanh nghiệp ưu tiên, doanh nghiệp có hồ sơ tuân thủ tốt, ông Phạm Doãn Tiến đề xuất "doanh nghiệp làm NOXH uy tín cũng nên có cơ chế luồng xanh", ưu tiên thủ tục nhanh hơn, chuyển dần sang hậu kiểm.
Chia sẻ về vấn đề tiếp cận quỹ đất, ông Lê Quang Huy - Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần BIC Việt Nam cho biết, tiếp cận quỹ đất là vấn đề khó khăn nhất khi triển khai dự án tại Hà Nội.
Bên cạnh đó, chính sách bồi thường hỗ trợ cho người dân khi thu hồi đất chưa phù hợp nên người dân chưa đồng thuận, khiến thời gian giải phóng mặt bằng kéo dài.

Ông Lê Quang Huy cho biết, Luật Nhà ở cho phép thỏa thuận chuyển nhượng để triển khai dự án đầu tư, tuy nhiên, nếu thực hiện theo phương án này, công tác thỏa thuận cũng gặp nhiều khó khăn; giá thu hồi đất phải cao hơn giá của nhà nước. Đồng thời kiến nghị cho phép tính toàn bộ thỏa thuận này vào chi phí dự án.
Ông Lê Quang Huy cũng chia sẻ, cá nhân ông rất mừng khi Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NOXH vừa được ban hành đã đề cập vấn đề này và mong rằng quy định này sớm được thực hiện.
Giải quyết vấn đề quỹ đất và hạ tầng cho nhà đầu tư
Tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cũng nhấn mạnh, ngày 29/5, Quốc hội thông qua Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.
Chia sẻ về những nội dung trọng tâm của nghị quyết này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, chính sách đặc thù vừa được Quốc hội thông qua có nhiều chính sách nổi bật.
Theo đó, thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia với mục đích đầu tư tạo lập NOXH cho thuê đối với cán bộ, công chức, người lao động.
Cải cách thủ tục hành chính, giao chủ đầu tư không cần qua đấu thầu đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công; cắt bỏ một số bước trong thẩm định phê duyệt, điều chỉnh dự án NOXH nhằm tháo gỡ, rút ngắn thời gian.
Thủ tục đầu tư xây dựng đã được cắt giảm một số bước nhằm rút ngắn thủ tục đầu tư so với quy trình hiện hành; xác định giá bán, giá thuê NOXH cũng đã được cải cách theo hướng phân cấp cho chủ đầu tư quyết định giá bán trên cơ sở tính đúng, tính đủ, trên kiểm toán; điều kiện đối tượng được mua, thuê NƠXH đã được mở rộng.
"Cơ chế chính sách về phát triển NOXH đến thời điểm hiện tại đã cơ bản hoàn chỉnh, tuy nhiên câu chuyện cần giải quyết ở đây là việc thực thi", ông Sinh lưu ý.
Liên quan đến giải ngân gói vay ưu đãi 120 nghìn tỷ đồng cho NOXH, Thứ trưởng nhấn mạnh, thời gian tới cần tiếp tục hoàn thiện và triển khai hiệu quả các chính sách tài chính để thu hút nguồn lực đầu tư.
Các cấp chính quyền cần tăng cường quản lý, giám sát và hỗ trợ các doanh nghiệp triển khai dự án. Đồng thời, doanh nghiệp cần chủ động trong việc cơ cấu lại nguồn nhân lực, quản lý dự án, đảm bảo tiến độ và chất lượng.
Người dân cần được quan tâm và tham gia ý kiến về các chính sách, điều kiện mua NOXH, đáp ứng nhu cầu của người dân", Thứ trưởng khẳng định.
Về quỹ đất, hạ tầng và điều kiện đầu tư, Thứ trưởng nhấn mạnh, trong khi một số địa phương đã chuẩn bị quỹ đất và hạ tầng tốt để giao cho các nhà đầu tư, thì vẫn còn một số vị trí đất chưa được đầu tư hạ tầng đầy đủ, ảnh hưởng đến nhu cầu của nhà đầu tư.
Do đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và doanh nghiệp để giải quyết những vấn đề về quỹ đất và hạ tầng.
Trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn cả nước có 679 dự án nhà ở xã hội đã và đang được triển khai với quy mô 623.051 căn.
Trong đó có 108 dự án hoàn thành với quy mô 73.075 căn; 155 dự án đã khởi công xây dựng với quy mô 132.791 căn; 416 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 417.185 căn.
Như vậy, so với mục tiêu có 1 triệu căn nhà ở xã hội vào năm 20230 thì kết quả này còn cách xa mục tiêu đề ra