Một lần nữa, câu chuyện xôn xao mới đây về việc không doanh nghiệp Việt Nam nào đủ khả năng sản xuất con ốc vít cho Tập đoàn Samsung lại được đưa ra tới Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng tại Chương trình Dân hỏi – Bộ trưởng trả lời ngày 5/10.

Sửa đổi chính sách để hỗ trợ nhiều hơn cho doanh nghiệp

Trả lời câu hỏi của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ làm sao để có thể “chớp” được cơ hội cung cấp các linh phụ kiện cho các tập đoàn lớn ở Việt Nam, Bộ trưởng  Vũ Huy Hoàng cho biết, việc sản xuất một linh kiện, phụ tùng ngoài yêu cầu về mặt chất lượng còn nhiều yêu cầu về khía cạnh khác.

“Cho nên việc chúng ta sản xuất, hay không sản xuất được linh kiện phụ tùng, vấn đề là có tiêu thụ được hay không?”, Bộ trưởng nêu lên vấn đề.

Bộ trưởng cũng cho biết, trên thực tế, các doanh nghiệp đã sản xuất được và chất lượng đảm bảo, tuy nhiên, có đưa được sản phẩm vào chuỗi sản xuất của Tập đoàn SamSung không phải chỉ ở Việt Nam, mà trên toàn cầu lại là câu chuyện khác.

Vì vậy, người đứng đầu ngành Công Thương cũng kiến nghị, để giúp các doanh nghiệp Việt Nam, nhất là các doanh nghiệp hoạt động trong công nghiệp hỗ trợ, thì ngoài các cơ chế chính sách, Nhà nước cũng cần các chương trình hợp tác với nước ngoài, nhất là những quốc gia có kinh nghiệm như Nhật Bản, Hàn Quốc.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Hoàng cũng nhấn mạnh “vai trò của Nhà nước chỉ mang tính thúc đẩy, còn quyết định có tham gia được công nghiệp hỗ trợ hay không vẫn là phải tự bản thân các doanh nghiệp”.

Bên cạnh đó, giải đáp thắc mắc của doanh nghiệp khi khó tiếp cận các chính sách về công nghiệp hỗ trợ, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nêu lên 2 nguyên nhân: (i) Những ưu đãi, cơ chế, chính sách hiện có chưa đủ sức hấp dẫn và chưa đủ để các doanh nghiệp quan tâm; (ii) Bản thân năng lực của các doanh nghiệp hỗ trợ còn đang yếu, nếu không có vai trò thúc đẩy, hay sự hỗ trợ trực tiếp từ kinh phí của Nhà nước thì khó mà thực hiện được các chủ trương trong khuyến khích phát triển doanh nghiệp lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.

Bộ trưởng cũng thẳng thắn thừa nhận, “Quyết định số 12/2011/QĐ-TTg, ngày 24/2/2011 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách phát triển một số ngành công nghiệp hỗ trợ, mặc dù đã đề cập đến nhiều yếu tố hỗ trợ, nhưng trong thực tế việc thực thi vẫn còn nhiều vấn đề”.

Hay nói cách khác, những giải pháp trong Quyết định này cần phải xem xét vì sao chưa đủ sức hấp dẫn để sửa đổi ban hành, và sửa đổi cho phù hợp. Chính vì vậy, “vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành địa phương rà soát lại Quyết định 12 và xây dựng thành một Nghị định”, Bộ trưởng nói.

Hiện nay, Bộ Công Thương đã lấy ý kiến rộng rãi và tổ chức hội thảo với tinh thần, Chính phủ sẽ tiếp tục ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù cho công nghiệp hỗ trợ, như Chương trình quốc gia doanh nghiệp hỗ trợ, hay hình thành Quỹ Hỗ trợ doanh nghiệp và những cơ chế ưu đãi hơn về thuế đối với doanh nghiệp trong lĩnh vực hỗ trợ.

“Hàng Việt tốt chắc chắn sẽ được siêu thị nước ngoài tiêu thụ”

Trước lo lắng của các doanh nghiệp trong nước khó có thể cạnh tranh với hàng Thái khi “làn sóng” hàng hóa nước này đang “đổ bộ” vào chuỗi siêu thị của Metro, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, trên thực tế, các siêu thị nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, như: Metro, BigC là những tên tuổi lớn lại sử dụng phần lớn hàng hoá, hoặc xuất xứ ở Việt Nam hay ở cửa hàng của họ như Metro là 90%, BigC là tương tự.

Bộ trưởng cũng chia sẻ: “đối với trường hợp doanh nghiệp của Thái nhận chuyển nhượng của Metro, nếu hàng Việt Nam chất lượng tốt, mẫu mã thu hút được người tiêu dùng, giá cả phải chăng, chắc chắn họ sẽ dùng hàng Việt Nam tiêu thụ trong hệ thống của họ”.

Vì vậy, rõ ràng, với việc mở cửa thị trường, không chỉ các nước có cơ hội đưa hàng vào Việt Nam, ngược lại, chúng ta cũng có cơ hội đưa hàng ra nước ngoài, như những mặt hàng có thể mạnh của nước ta, như: nông sản, thuỷ sản, dệt may, da giầy… Đây là tác dụng của việc mở cửa thị trường và cũng là thực hiện cam kết trong khuôn khổ Cộng đồng kinh tế ASEAN nếu được thành lập trong 2015.

Chia sẻ thêm thông tin về việc đàm phán trong ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), nhất là đối với một số nhóm hàng khả năng cạnh tranh còn yếu, năng suất thấp như lĩnh vực nông nghiệp, Bộ trưởng Hoàng thông tin, Việt Nam đã đấu tranh và đạt được trong đàm phán nhiều hiệp định, kể cả đàm phán Tổ chức Thương mại Thế giới như bảo lưu một số mặt hàng và có lộ trình từ khi thực hiện Hiệp định đến một thời gian nhất định mới mở cửa hoàn toàn thị trường trong nước cho hàng hoá đó.

Bộ trưởng Bộ Công Thương lấy ví dụ: khi chúng ta tham gia WTO, chính những mặt hàng trong lĩnh vực nông nghiệp liên quan đến người nông dân, chúng ta đã đấu tranh và đạt kết quả là duy trì được hạn ngạch nhập khẩu cho 4 sản phẩm nông nghiệp, như: đường, trứng gia cầm, nguyên liệu thuốc lá và muối. Nếu như không dùng biện pháp hạn chế, việc sản xuất tiêu thụ 4 mặt hàng này sẽ bị ảnh hưởng.

“Đây chính là biện pháp trong đàm phán các Hiệp định chúng ta tiếp tục duy trì, đấu tranh yêu cầu đối tác chấp nhận thực tế ở Việt Nam, để những sản phẩm nông sản có lộ trình tương đối dài cho đến khi nào mà lĩnh vực này của chúng ta vương lên, cạnh tranh được chúng ta sẽ mở cửa”, người đứng đầu ngành Công Thương nói.

“Cần hiểu đúng về việc ký kết Hiệp định Liên minh thuế quan với Nga, Belarus và Kazakta”

Trước lo ngại của hàng loạt doanh nghiệp thép trong nước có thể sẽ phá sản do không thể cạnh tranh khi Việt Nam ký Hiệp định liên minh thuế quan với Nga, Belarus và Kazaktan, Bộ trưởng giải thích, sản phẩm thép có rất nhiều chủng loại, cho nên trong đàm phán của Việt Nam với Liên minh thuế quan, đoàn đàm phán có đưa ra một bản chào hàng, mở cửa cho phía bạn, theo đó, những sản phẩm mà chúng ta sản xuất đủ và thừa.

Chẳng hạn như: thép xây dựng thông thường, “đề nghị bạn không mở cửa hoặc là nếu mở cửa phải có hạn ngạch, thuế suất cao nhưng ngược lại có những sản phẩm thép chúng ta chưa sản xuất được trong thời gian dài tới đây mà lâu nay chúng ta nhập khẩu như thép chế tạo”, Bộ trưởng nói.

Vì vậy, rõ ràng việc Việt Nam cho phép các đối tác nước ngoài, trong đó có Liên minh thuế quan được xuất khẩu sản phẩm thép này vào Việt Nam là có lợi cho nước ta, bởi vì thuế thấp, các doanh nghiệp sử dụng thép chế tạo sản xuất ra sản phẩm thép của mình giá cả thấp hơn.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, đối với những thông tin này, các cơ quan chức năng và các cơ quan thông tin đại chúng cần phải giải thích rõ cho dư luận hiểu đúng vấn đề mà hiện nay ngành Công Thương đang làm.