Ông bình luận thế nào về dòng tiền chuyển dịch vào TTCK thời gian qua?

Ở Việt Nam có một số giới hạn các kênh đầu tư: chứng khoán, vàng, bất động sản, tiền tệ (ngoại tệ và tiền gửi ngân hàng). Các dòng tiền chảy ra và chảy vào 4 loại tài sản nói trên bất cứ lúc nào theo "lòng tham và sự sợ hãi". Dĩ nhiên là tồn tại một chu kỳ đầu tư tài sản được điều chỉnh bởi lãi suất, kỳ vọng lạm phát và khả năng chấp nhận rủi ro. Khi những yếu tố này thay đổi, dòng tiền cũng đổi hướng.

Khi xem xét thị trường vàng, chúng tôi tìm thấy mối quan hệ ngược chiều với TTCK. Khi khối lượng giao dịch vàng giảm thì khối lượng giao dịch chứng khoán tăng. Tại ACB, giá trị giao dịch vàng hàng ngày trong tháng 5/2008 là 351 triệu USD, trong tháng 12/2008 là 159 triệu USD, trong tháng 4/2009 là 134 triệu USD. Sau 1 năm, giá trị giao dịch vàng giảm quá nửa. Điều này cho thấy, một lượng tiền lớn đã chảy khỏi thị trường vàng, một phần trong số đó đã được đem gửi vào ngân hàng, một phần được đem đầu tư trên TTCK.

Từ tháng 10/2008 đến tháng 1/2009, lãi suất tiền gửi giảm hơn một nửa so với giai đoạn tháng 3 đến tháng 7/2008, từ mức trung bình 16%/năm xuống 7,68%/năm, khiến dòng tiền vào ngân hàng ít đi. Vào tháng 2/2009, lượng tiền từ vàng, từ tiết kiệm ngân hàng… tìm thấy một nơi đầu tư mới, đó là chứng khoán. Với một "tia lửa" khởi động, TTCK đã thoát ra khỏi đáy.

 Dòng tiền đổ mạnh vào TTCK một phần xuất phát từ việc NĐT sử dụng đòn bẩy tài chính. Điều này có dấy lên mối quan ngại về một kịch bản giải chấp như đã từng xảy ra cách đây hơn 1 năm?

Không giống các lần phục hồi trước đây, việc cho vay chứng khoán không đóng vai trò chủ yếu cho sự phục hồi của TTCK vừa qua. Các ngân hàng đã thận trọng sau khi bị ảnh hưởng bởi bong bóng thị trường năm 2006 - 2007. Họ đã học được nhiều bài học quan trọng. Theo Ngân hàng Nhà nước, cho vay chứng khoán trong 5 tháng đầu năm 2009 có tổng trị giá 7.200 tỷ đồng, chỉ tăng 4% so với đầu năm. Con số này khá khiêm tốn, chiếm khoảng 2% giá trị vốn hóa trên cả hai sàn. Do đó, nếu thị trường tiếp tục điều chỉnh sâu thì rủi ro từ việc các ngân hàng buộc phải bán cổ phiếu để thu hồi nợ cũng không đáng quan ngại. Sự điều chỉnh sẽ ôn hòa.

 Vậy theo ông, VN-Index đang ở đâu?

Theo tôi, giai đoạn thị trường sa sút trong suốt 2 năm qua đã kết thúc, VN-Index đang ở giai đoạn đầu của chu kỳ tăng điểm dài hạn. Điều này có nghĩa là TTCK có thể có những đợt hồi phục mạnh mẽ kéo theo những đợt điều chỉnh mạnh không kém trong tương lai gần. Hiện TTCK đang điều chỉnh để các vấn đề cơ bản của nền kinh tế và doanh nghiệp theo kịp giá cổ phiếu. Tôi tin rằng, đến cuối năm, thị trường sẽ đạt mức điểm cao hơn hiện tại do nền kinh tế và thu nhập của DN cho thấy các dấu hiệu phục hồi rõ ràng. Mục tiêu của VN-Index là 550 - 600 điểm vào cuối năm.

Trong lúc này, thị trường bị điều chỉnh bởi quy luật cung - cầu hay tính thanh khoản tiền tệ. Tiền đã chảy vào TTCK và hoạt động đầu tư sẽ còn tiếp tục chừng nào chứng khoán vẫn là sự lựa chọn duy nhất. Tuy nhiên, đã xuất hiện một vài dấu hiệu cho thấy, tăng trưởng tín dụng chậm lại, thị trường trái phiếu và thị trường bất động sản "ấm" lên… Các kênh đầu tư khác đang nổi lên có thể làm chuyển hướng dòng tiền ra khỏi TTCK trong một khoảng thời gian nhất định. Lúc này, lãi suất tiền gửi đã bắt đầu ra khỏi đáy, một lượng tiền có thể chảy trở lại các tài khoản tiết kiệm.

 Quay trở lại các nhân tố cơ bản của thị trường. Ông nhận định ra sao về lợi nhuận của các DN niêm yết?

Chúng tôi đã xem xét 30 công ty niêm yết hàng đầu đại diện cho 68% tổng giá trị vốn hóa toàn thị trường để xem thu nhập năm 2009 ở mức nào trên các mặt: kế hoạch của công ty; dự báo phân tích nội bộ của HSC. Không có gì phải nghi ngờ về triển vọng thu nhập được cải thiện trong những tháng gần đây. Đầu tiên, chương trình cho vay hỗ trợ lãi suất của Chính phủ đã cho phép các công ty tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp. Thứ hai, sự phục hồi giá các hàng hóa cơ bản đã hỗ trợ khu vực xuất khẩu phụ thuộc vào hàng hóa cơ bản (khoảng 43% hàng hóa xuất khẩu liên quan đến hàng hóa cơ bản).

Tuy nhiên, các hoạt động sản xuất - kinh doanh chính vận hành khá chậm và chúng tôi không kỳ vọng lợi nhuận DN có mức tăng mạnh từ quý này. Trên thực tế, tiềm năng tăng thu nhập của các DN niêm yết phụ thuộc vào TTCK nhiều hơn bất cứ yếu tố nào khác. Lợi nhuận của các DN niêm yết vẫn trong trạng thái căng thẳng do sức cầu yếu và giá bán giảm. Chìa khóa của sự cải thiện nằm ở thu nhập về tài chính: chi phí lãi vay thấp hơn và lợi nhuận từ việc hoàn nhập một phần dự phòng.

Lần điều chỉnh hiện tại của TTCK, theo tôi sẽ không sâu, NĐT có thể mua trở lại khi giá giảm. Thị trường đang được hỗ trợ tốt từ một nền tảng cơ bản mạnh mẽ hơn.