Tình hình xử lý cuối vòng đời của pin xe điện tại Việt Nam và trên thế giới đang trở nên ngày càng quan trọng và được chú trọng hơn, đặc biệt là trong bối cảnh nhận thức về tác động của biến đổi khí hậu của người dân đang dần tăng.

Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển xe điện, với việc gia tăng phương tiện có động cơ chạy bằng điện từ 140 chiếc năm 2019 lên khoảng 2 triệu xe máy điện và 11.000 xe ô tô điện vào cuối năm 2022.

Do môi trường ngày càng thuận lợi về chính sách, số lượng xe buýt điện và taxi đã tăng lên ở các thành phố. Ngành công nghiệp xe điện trong nước của Việt Nam cũng đã đặt ra những kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển một hệ sinh thái hoàn chỉnh cho việc phát triển xe điện, bao gồm cả việc cung cấp các giải pháp sạc điện và ắc quy.

Sự gia tăng của các loại xe hybrid (xe sử dụng song song hai nguồn động cơ là động cơ đốt trong và động cơ điện), plug-in hybrid (loại xe kết hợp giữa xe chạy bằng xăng truyền thống và xe chạy bằng điện hoàn toàn) và xe điện thuần túy sẽ giúp giảm lượng khí thải carbon trong ngành Giao thông vận tải.

Tuy nhiên, điều này đặt ra thách thức về việc quản lý pin sau vòng đời của xe điện, cần phải tìm ra các cách thức để đồng thời thúc đẩy giao thông điện và bảo vệ tài nguyên, giảm chi phí sản xuất pin mới thông qua việc tái chế vật liệu.

Theo ông Hà Minh Hiệp - Quyền Tổng cục trưởng, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, số lượng xe điện và pin xe điện ngày càng tăng đang đặt ra một thách thức nghiêm trọng đối với các nhà sản xuất và nhà quản lý trong việc quản lý chất thải, cụ thể là giải pháp tái sử dụng, tái chế pin xe điện cuối vòng đời.

“Tái chế pin mang đến nhiều lợi ích, không chỉ góp phần bảo vệ môi trường sống mà còn mang lại lợi ích kinh tế quan trọng nhờ vào việc thu hồi các loại khoáng sản có giá trị như coban, niken, lithium... Điều này giảm thiểu việc khai thác liên tục gây áp lực cho các chuỗi cung ứng”, ông Hiệp chia sẻ.

Ông Patrick Haverman - Phó Trưởng đại diện UNDP Việt Nam cho biết, do nhu cầu về xe điện và pin xe điện tăng đồng thời, nên nhu cầu về khối lượng đáng kể nguyên liệu thô quan trọng cũng tăng theo. Để hạn chế tác động đến môi trường của pin xe điện khi hết thời gian sử dụng hữu ích, cần tối đa hóa giá trị sản phẩm bằng cách tái sử dụng, tái sản xuất, và tái chế tất cả các thành phần liên quan.

Bên cạnh đó, các cách tiếp cận chính sách kinh tế tuần hoàn có thể tạo cơ hội kinh doanh cho các nhà sản xuất pin xe điện, nhà cung cấp bên thứ ba và các bên liên quan khác trong chuỗi cung ứng công nghiệp.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho những thay đổi này, các chính phủ có thể tạo ra một môi trường thuận lợi bằng cách phát triển các chính sách và quy định, giải quyết các nhu cầu xây dựng năng lực, củng cố khung thể chế, thiết lập mạng lưới tái chế và tái xử lý vật liệu, đồng thời khuyến khích phát triển ngành công nghiệp ô tô hiệu quả hơn.

Việt Nam phải đối mặt với những thách thức riêng trong việc áp dụng xe điện hiện nay. Những thách thức này bao gồm việc phát triển cơ sở hạ tầng sạc toàn diện, thực hiện các chính sách hỗ trợ để khuyến khích sử dụng xe điện và thiết lập các hệ thống hiệu quả để quản lý bền vững pin xe điện đã hết tuổi thọ. Hơn nữa, quốc gia phải tập trung vào việc nâng cao năng lực công nghệ và thúc đẩy quan hệ đối tác với các tổ chức quốc tế để xây dựng các quy trình tiêu chuẩn nhằm xử lý và tái chế hiệu quả pin xe điện.

“Chính phủ cần thúc đẩy việc cung cấp hướng dẫn kỹ thuật về quản lý pin và pin thứ cấp, nhằm tạo cơ sở kỹ thuật cho các nhà sản xuất, tổ chức tái chế và nhà quản lý nghiên cứu và phát triển phương pháp quản lý phù hợp cho giai đoạn cuối vòng đời của xe điện”, ông Patrick Haverman nhấn mạnh.

Ông Winter Ho - Kỹ sư cao cấp của UL Solutions Taiwan cũng đề xuất, Việt Nam nên phát triển một chiến lược để hỗ trợ việc tái sử dụng pin, bao gồm việc sử dụng các tiêu chuẩn như UL 1974 và các tiêu chuẩn IEC đang được phát triển. Ông cũng khuyến nghị Việt Nam nên tham gia vào việc phát triển tiêu chuẩn quốc tế thông qua các ủy ban kỹ thuật.

Ông Koji Maehara - Đại diện của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (JAMA) đã chia sẻ rằng, quan trọng là xác định và thực hiện đầy đủ vai trò và trách nhiệm của Chính phủ, ngành công nghiệp tái chế và người dùng nhằm tạo ra một xã hội hướng tới việc tái chế thông qua xử lý chất thải đúng cách.

“Việc thiết lập các hệ thống mạnh mẽ để xử lý và tái chế pin xe điện đã qua sử dụng đúng cách là điều cần thiết để tránh ô nhiễm môi trường và tối đa hóa hiệu quả sử dụng tài nguyên”, ông Maehara cho biết.