Bức tranh thị trường

Ở Việt Nam, xe máy vẫn đang là phương tiện di chuyển chính. Tại các thành phố lớn, xe máy đang “chịu trách nhiệm” cho khoảng 80% nhu cầu đi lại của người dân.

Tuy nhiên, đã có rất nhiều dự báo về sự bão hòa của thị trường xe máy Việt, từ năm 2019. Liên tiếp 3 năm, doanh số bán hàng toàn thị trường rơi tự do. Lần đầu tiên sau 1 thập kỷ, tích lũy doanh số bán hàng cả năm đạt dưới 3 triệu xe.

Cụ thể, doanh số bán hàng năm 2021 là 2,8 triệu xe, giảm 4,7% cùng kỳ năm 2020, mức thấp nhất trong 15 năm và cách xa 0,7 triệu xe so năm 2018 (khoảng 3,5 triệu xe) và còn rất xa mới đạt đến kỷ lục 4,4 triệu chiếc xe bán ra thị trường trong năm 2011.

Sự sụt giảm đó là điều không tránh khỏi, khi đại dịch COVID-19 đã tác động đến toàn thị trường. Cùng với đó là sự đứt gãy chuỗi cung ứng do thiếu hụt nguyên liệu thô và lạm phát giá cả.

Tuy nhiên, những con số không nói dối về sự khởi sắc của thị trường xe máy Việt Nam trong 3 tháng đầu năm nay.

Thống kê doanh số quý 1/2022 của các thành viên VAMM đạt 753,571 xe, tăng 7,43% so với cùng kỳ năm 2021. Số liệu của VAMM được tổng hợp từ doanh số bán các sản phẩm xe số, xe tay ga, xe tay côn và xe thể thao của 5 hãng xe thành viên gồm Honda, Piaggio, Suzuki, SYM và Yamaha.

Trong khi đó, motorcyclesdata.com, trang web đánh giá xe máy uy tín của thế giới, cho biết, trong 3 tháng đầu năm, toàn thị trường Việt Nam đạt doanh số 820.727 chiếc xe, tăng 6,7% so với cùng kỳ.

Ở phân khúc xe điện, motorcyclesdata nhận định, thị trường này đang cho thấy sự tăng trưởng rõ rệt khi chiếm 10% doanh số toàn ngành trong năm 2021 (năm 2018 là 2,9%) và đang là thị trường lớn thứ hai thế giới, sau Trung Quốc.

Thời của xe động cơ điện?

Với tốc độ sản xuất và tiêu thụ tăng 50% , motorcylcedata và nhiều bên đã có ý kiến lạc quan về sự chiếm lĩnh của phân khúc xe động cơ điện trong tương lai gần.

Ý kiến này là có cơ sở, nếu xét đến sự quan tâm của cộng đồng về môi trường, giá xăng và giá nguyên liệu tăng cao.

Cùng sự xuất hiện của một loạt thương hiệu xe động cơ điện nội địa như Vinfast, Datbike, Arevo, Pega… bên cạnh những hãng xe nước ngoài đang hiện diện trên thị trường Việt như Yadea, Dibao, MBigo…

Trong đó, thương hiệu quốc dân Vinfast không giấu diếm tham vọng cạnh tranh sòng phẳng với các thương hiệu quốc tế trên sân nhà và thị trường thế giới; Arevo là thương hiệu nhận được nhiều kỳ vọng của hai tên tuổi công nghệ Lê Diệp Kiều Trang và Sonny Vũ; còn Datbike từng bước khẳng định chỗ đứng trong lòng giới tiêu dùng trẻ bởi tính tiện dụng và thời trang, kể từ lần đầu xuất hiện trên Shark Tank vào năm 2019…

Tuy nhiên, để xe động cơ điện chiếm lĩnh thị trường đặc thù như Việt Nam là câu chuyện dài. Với sự hạn chế của tốc độ cũng như giới hạn di chuyển sau mỗi lần sạc điện, người tiêu dùng chưa tỏ ra mặn mà với phân khúc xe vốn được coi là xu hướng của tương lai này.

Từ góc độ người tiêu dùng, anh Lê Quốc Hiếu (ngụ Gò Vấp, TP.HCM) cho biết: “Đi xe điện thì thân thiện môi trường thật, nhưng tôi vẫn chọn xe động cơ xăng. Bởi, sự tiện dụng và tốc độ di chuyển nhanh, đi xa, đã được chứng minh. Hết xăng thì tấp vào cây xăng mà đổ thôi. Giá xăng tăng cao thật, nhưng nếu đi xe điện, hết điện giữa đường thì sao? Đâu phải chỗ nào cũng sẵn trạm sạc đâu.”.

Xét trên bối cảnh thực tế, không dễ để Vinfast, Yadea hay Dibao vươn lên thống trị thị trường xe máy hai bánh ở Việt Nam, lật đổ các nhà sản xuất xe động cơ đốt trong. Khi thị trường xe máy Việt Nam vẫn do Honda thống lĩnh với hơn 75% thị phần.

Dù năm 2021, Honda mất 6,8% và Yamaha (thương hiệu thứ 2 của thị trường) mất khoảng 7,9% vào tay các đối thủ mới nổi, xe động cơ điện vẫn chỉ dừng ở mức tiềm năng, với vị thế của kẻ đe dọa hơn là kẻ thống trị thị trường xe, với thói quen tiêu dùng và di chuyển của đại đa số người Việt Nam.

Không những vậy, sản lượng xe hai bánh điện sẵn có tại địa phương đã vượt quá 1 triệu chiếc mỗi năm, nhưng sẽ còn rất lâu để đáp ứng nhu cầu thực tế. Vậy nên, xu hướng phát triển của thị trường xe máy Việt Nam trong năm 2022 vẫn là xe động cơ đốt trong, với mức tăng trưởng được dự báo khoảng 3 – 5%.