Điểm mới trong CPTPP

Theo bà Trịnh Thị Thu Hiền, Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa - Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), Thông tư 03 có 5 chương, 33 điều và 9 phụ lục kèm như sau: quy định chung; quy tắc chung về xuất xứ hàng hóa; quy trình chứng nhận và kiểm tra xuất xứ hàng hóa; quy định riêng về hàng dệt may và các điều khoản thi hành… Thông tư 03 có hiệu lực từ ngày 8/3/2019. Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) trong CPTPP cũng sẽ được cấp kể từ ngày 8/3. 

Đối với hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu trước ngày Thông tư 03 có hiệu lực, các cơ quan, tổ chức cấp giấy chứng nhận xuất xứ xem xét cấp C/O CPTPP để được hưởng ưu đãi thuế quan theo quy định của hiệp định và theo quy định của nước thành viên nhập khẩu. Giấy chứng nhận xuất xứ mẫu CPTPP cấp cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam bao gồm các thông tin tối thiểu theo quy định tại CPTPP.

Về cơ chế chứng nhận xuất xứ hàng hóa, hàng xuất khẩu từ Việt Nam áp dụng cơ chế chứng nhận xuất xứ do cơ quan, tổ chức được Bộ Công thương ủy quyền cấp.

Thời gian chuyển tiếp thực hiện cơ chế nhà sản xuất (nhà xuất khẩu) đủ điều kiện tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa được thực hiện trong vòng 5 năm, cơ chế nhà nhập khẩu Việt Nam tự chứng nhận xuất xứ sẽ được xem xét sau 10 năm, đề kể từ ngày hiệp định có hiệu lực. 

Đi vào cụ thể, ông Vũ Hùng Thịnh, Phó Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa - Cục Xuất nhập khẩu, cho biết so với các FTA Việt Nam đã ký và tham gia, quy tắc xuất xứ hàng hóa trong CPTPP có một số điểm mới về quy tắc xuất xứ bộ hàng hóa; quy tắc xuất xứ hàng tân trang, hàng tái chế tạo.

Về công thức tính hàm lượng giá trị khu vực (viết tắt RVC) gián tiếp và RVC trực tiếp hay tiêu chí hàm lượng nội địa, còn có thêm công thức tính RVC theo giá trị tập trung và công thức RVC theo chi phí tịnh chỉ áp dụng cho ô tô và phụ tùng xe ô tô. 

Về quy tắc xuất xứ đối với sản phẩm cụ thể (PSR), danh mục PSR được quy định chi tiết theo từng công đoạn sản xuất cụ thể. Do đặc thù cấu trúc danh mục PSR trong CPTPP nên Thông tư 03 có 3 danh mục PSR đối với hàng dệt may, danh mục PSR đối với xe và các bộ phận, phụ kiện và danh mục đối với các mặt hàng còn lại. 

Doanh nghiệp (DN) phải lưu giữ kỹ các hồ sơ

Bà Trịnh Thị Thu Hiền cho biết, như các FTA khác, CPTPP cũng cho phép DN tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Do vậy, điều quan trọng nhất đối với các DN là cần đọc kỹ thông tư hướng dẫn, trao đổi với các bộ/ngành chức năng về việc thực hiện quy tắc, cũng như lưu giữ toàn bộ các bộ hồ sơ để được hưởng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ sau 5 năm. 

Trong quá trình thực thi cam kết từ các FTA và CPTPP, DN có quyền lựa chọn FTA hoặc CPTPP nếu có mức thuế thấp hơn. Nói cách khác, cho dù CPTPP có hiệu lực nhưng với các FTA song phương và đa phương mà 
Việt Nam đã ký, vẫn có nguyên giá trị. Theo đó, giữa các quy tắc xuất xứ từ FTA và CPTPP, DN có thể xem xét kỹ nếu quy tắc nào phù hợp với quy trình sản xuất hơn, dễ cung cấp chứng từ hơn thì nên lựa chọn để khai theo mẫu đó. 

Tại hội thảo hướng dẫn tận dụng lợi ích từ quy tắc xuất xứ trong CPTPP tổ chức vào ngày 27/2 vừa qua, có không ít DN cho rằng, vẫn còn nhiều thách thức đặt ra khi thực hiện các yêu cầu trong quy tắc xuất xứ hàng hóa. Đại diện Hiệp hội Dệt may 

Việt Nam cho biết, quy định xuất xứ từ sợi của CPTPP đã đánh đúng vào điểm nghẽn của ngành. Với lợi thế ưu đãi thuế quan của CPTPP, các đối thủ cạnh tranh sẽ hỗ trợ công nghiệp dệt may của họ. Hiện tại, một số nước xuất khẩu dệt may mới nổi như Campuchia, Myanmar, Lào đều đã được hưởng thuế 0% từ EU.

Vì vậy, để tận dụng lợi thế của CPTPP, các DN phải hiểu về CPTPP, nắm kỹ thông tin về ngành dệt may, xác định rõ ta có thế mạnh gì và thị trường trong CPTPP có đặc điểm gì để đánh đúng thị trường.

Ông Phạm Bình An, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế TP. Hồ Chí Minh (CIIS), cũng cho rằng để được hưởng ưu đãi thuế quan đối với các FTA nói chung và CPTPP nói riêng, các DN phải nắm thật kỹ các quy định về xuất xứ hàng hóa.

Để thực hiện tốt vấn đề này, các DN nên thường xuyên tìm hiểu, thực hiện các quá trình đảm bảo về yêu cầu xuất xứ hàng hóa, cũng như các hồ sơ, giấy chứng nhận theo quy định của nước nhập khẩu để được hưởng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ trong những năm tiếp theo.

Trong trường hợp DN cần thông tin, có thể liên hệ trực tiếp với CIIS để được cung cấp. CIIS đang phối hợp với Bộ Công thương để soạn thảo các tài liệu cần thiết, tổ chức hội thảo, các lớp tập huấn đến từng hiệp hội ngành hàng tại TP. Hồ Chí Minh, giúp DN tận dụng tốt nhất các cơ hội từ FTA và CPTPP.