Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho biết, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế TNCN nhằm kiên trì mục tiêu dài hạn theo đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước là: Đảm bảo công bằng trong điều tiết thu nhập, động viên một cách hợp lý thu nhập dân cư, góp phần ổn định, nâng cao đời sống của người nộp thuế, khuyến khích mọi cá nhân ra sức lao động, sản xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng. Đồng thời tạo thuận lợi cho người nộp thuế và góp phần thúc đẩy cải cách hành chính, hiện đại hoá công tác quản lý thuế.

Theo mức giảm trừ gia cảnh này thì người độc thân có thu nhập 9 triệu đồng/tháng chưa phải nộp thuế, người có 2 người phụ thuộc có thu nhập từ 16,2 triệu đồng/tháng trở xuống chưa phải nộp thuế; người có thu nhập 20 triệu đồng/tháng nếu có 1 người phụ thuộc chỉ nộp thuế 490 nghìn đồng/tháng (bằng 2,45% thu nhập chịu thuế), phần thu nhập của cá nhân sau khi nộp thuế là 19,51 triệu đồng; tương tự, nếu có 2 người phụ thuộc thì số thuế nộp chỉ 190 nghìn đồng/tháng (bằng 0,95% thu nhập chịu thuế) và phần thu nhập sau khi nộp thuế là 19,81 triệu đồng.

Về mức giảm trừ gia cảnh, Luật thuế TNCN hiện hành quy định mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế là 4 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng/tháng (không giới hạn số người phụ thuộc). Tính đến hết năm 2011 có 12.647.286 cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công và từ thu nhập khác được cấp mã số thuế, trong đó chỉ có khoảng 3,87 triệu người phải nộp thuế.

Tính đến hết năm 2011, ngành Thuế đã hoàn thành việc cấp mã số thuế cho 15.894.719 cá nhân (trong đó có 12.647.286 cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công và từ thu nhập khác; và 3.247.433 hộ gia đình, cá nhân có thu nhập từ kinh doanh).

Tuy nhiên, để phù hợp với chủ trương giảm dần tỷ lệ động viên về thuế, phí, lệ phí theo Chiến lược cải cách thuế giai đoạn 2011 - 2020 và quan điểm, mục tiêu, yêu cầu của việc sửa đổi, bổ sung Luật thuế TNCN lần này, Chính phủ trình Quốc hội cho phép điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế từ mức 4 triệu đồng/tháng lên 9 triệu đồng/tháng (108 triệu đồng/năm); mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 1,6 triệu đồng/tháng lên 3,6 triệu đồng/tháng.

Đồng thời với việc điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh, dự thảo Luật bổ sung quy định “mở” để khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% thì Chính phủ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp với sự biến động của giá cả.

Dự kiến tác động tới thu NSNN, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho biết, theo tính toán, nếu thực hiện điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế lên 9 triệu đồng/tháng, nâng mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc lên 3,6 triệu đồng/tháng và giữ nguyên biểu thuế hiện hành và dự kiến Luật có hiệu lực từ 1-7-2013 thì dự kiến số giảm thu ngân sách 6 tháng cuối năm 2013 khoảng 5.200 tỷ đồng và giảm thu ngân sách năm 2014 khoảng 13.350 tỷ đồng.

Về vấn đề này, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính- Ngân sách tán thành với mức giảm trừ gia cảnh như quy định của dự thảo Luật. Tuy nhiên, theo Ủy ban này việc nâng mức giảm trừ gia cảnh lên như quy định trong dự thảo Luật sẽ dẫn đến một số hệ như việc nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ làm thay đổi mục tiêu ban đầu của Luật thuế TNCN đã được Quốc hội khóa XII thông qua là “số người nộp thuế từng bước được tăng lên, ngày càng nhiều người có thu nhập từ mức trung bình trở lên trong xã hội có cơ hội làm quen dần với sắc thuế này và thực hiện nghĩa vụ của mình đối với đất nước, góp phần ổn định nguồn thu ngân sách Nhà nước”.

Sửa Luật cũng dẫn đến thu hẹp đối tượng phải nộp thuế, chỉ còn khoảng 1 triệu người, giảm quá lớn so với hiện nay và chiếm tỷ lệ thấp so với tổng số người có thu nhập. Tương tự như vậy, số lượng hộ kinh doanh cá thể thuộc diện nộp thuế TNCN cũng giảm khá lớn.

Ngoài ra, việc nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới nguồn thu NSNN (năm 2013 giảm thu NSNN khoảng 5.200 tỷ đồng; năm 2014 giảm thu khoảng 13.350 tỷ đồng), sẽ làm giảm nguồn lực để bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ chi của ngân sách, Ủy ban Tài chính- Ngân sách nhận định.

Trả lời phỏng vấn báo chí bên hành lang QH về vấn đề này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Đinh Văn Nhã và Đại biểu Trần Du Lịch (TP.Hồ Chí Minh) cho rằng việc nâng mức giảm trừ gia cảnh theo đề xuất của Chính phủ đã khiến Luật thuế TNCN trở thành thuế thu nhập cao vì nó không còn ý nghĩa là luật thuế dành cho bất cứ ai có phát sinh thu nhập phải chịu thuế, đồng thời khiến giảm thu ngân sách trong bối cảnh vẫn phải đảm bảo các nhiệm vụ chi, đặc biệt chi cho an sinh xã hội, chi tăng lương.