Không thể chia đều chiếc bánh cho mọi người trên bàn

Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh - Trưởng đoàn đàm phán TPP Việt Nam nói: "TPP khác với tất cả hiệp định thương mại tự do (FTA) chúng ta đã ký ở mức độ hội nhập, đó sẽ là lộ trình ngắn nhất trong việc giảm tất cả loại thuế nhập khẩu về 0%. Hội nhập sẽ không chỉ dừng lại ở thương mại hàng hóa, đầu tư như truyền thống mà còn ngành dịch vụ, mua sắm công…".

Về tác động của hội nhập, ông Nguyễn Đình Lương - nguyên trưởng đoàn đàm phán Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ cho rằng “hoa lộc của toàn cầu hóa đã rơi rụng vào Việt Nam”, bằng chứng là lớp người giàu tăng lên… đồng thời khẳng định việc tham gia TPP sẽ không chỉ tác động vào thương mại nhất thời, mà vào thể chế và con đường phát triển của Việt Nam. 

"Đây cũng là sức ép để chúng ta xây dựng một nhà nước pháp quyền thượng tôn pháp luật với hệ thống pháp luật hoàn chỉnh" - ông Nguyễn Đình Lương cho biết.

Về sự ràng buộc khi tham gia TPP, ông Lương cho rằng, Quốc hội Việt Nam sẽ rất đau đầu để luật hóa những khái niệm mới mà Mỹ đang gò vào TPP. Cạnh tranh quốc tế cũng đòi hỏi xây dựng hệ thống tư pháp mạnh, hệ thống trọng tài mạnh, hệ thống hỗ trợ tư pháp mạnh, bởi từ ngày hội nhập đến nay, tất cả vụ kiện quốc tế chúng ta đều phải thuê tư vấn nước ngoài, “có lẽ phải nhiều thế hệ nữa người Việt Nam mới có thể tư vấn cho người Việt Nam trong các vụ kiện quốc tế”.

“Chiếc bánh không chia đều cho những ai trên bàn. Anh nào giỏi sẽ được phần hơn. Việt Nam không thể đứng mãi ở vị trí áp chót trong chuỗi giá trị… chủ yếu đạp máy khâu, cầm mỏ hàn” - vị chuyên gia này trăn trở

Chưa tận dụng tốt lợi thế

Ông Lương Văn Tự - nguyên Thứ trưởng Bộ Thương mại, nguyên trưởng đoàn đàm phán của Việt Nam tại WTO, một diễn giả tại hội thảo cho rằng thực hiện xong các cam kết TPP chúng ta sẽ được công nhận là nền kinh tế thị trường, giảm các cáo buộc chống bán phá giá, các tổ chức cho vay vốn cũng sẽ giảm đánh giá rủi ro xuống mức hợp lý, vốn đầu tư nước ngoài sẽ tăng; đồng thời cũng sẽ góp phần thay đổi cơ cấu nền kinh tế.

Lấy ví dụ về một số doanh nghiệp FDI ngành may mặc của Việt Nam đã tăng công suất, đầu tư thêm để đón đầu TPP, ông Tự khẳng định: "Thách thức khi ra nhập TPP rất lớn, nhất là với các doanh nghiệp hay đợi nước đến chân mới nhảy".

Diễn giả Trần Hữu Huỳnh cũng đưa ra một con số đáng chú ý: "Chúng ta đang có nhu cầu khoảng 10 tỉ mét vải mỗi năm, nhưng con số vải đáp ứng được yêu cầu xuất xứ của TPP chỉ là 800 triệu mét, một tỉ lệ quá thấp. Lợi ích từ số hơn 90% còn lại sẽ rơi vào tay ai đó, chứ không phải chúng ta".

Đưa ra hàng loạt con số về các dự án đang xúc tiền đầu tư: Quảng Ninh có một dự án 300 triệu USD, tại Nam Định: 1.000 ha đất có thể được phê duyệt cho nhà đầu tư nước ngoài, tại TPHCM là dự án 140 triệu USD... diễn giả này lo lắng: "Tương tự, ngành chăn nuôi, nông nghiệp đang hết sức lo lắng với câu hỏi 4 triệu con bò, 7,1 triệu con lợn của Việt Nam sẽ chạy đi đâu khi thịt bò Úc có giá chỉ 50.000 đồng tràn vào?".

Khi nhìn lại kết quả của quá trình hội nhập, các diễn giả cho rằng Việt Nam vẫn chưa tận dụng được các lợi thế của mình và khẳng định: "Hội nhập là cơ hội hay thách thức, câu trả lời chỉ có được quyết tâm của Quốc hội, Chính phủ và quyết tâm vươn lên của doanh nghiệp".