Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí

Theo bà Nguyễn Hoàng Anh - Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), đối với vấn đề ô nhiễm không khí, UBND TP. Hà Nội đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì cùng các sở, ngành có báo cáo về xây dựng chất lượng không khí của TP. Hà Nội. Bởi qua theo dõi chất lượng không khí trên website của Tổng cục Môi trường cho thấy, mức độ ô nhiễm không khí tăng qua các năm. Đây là vấn đề thực sự lo ngại.

Chất lượng môi trường không khí chịu ảnh hưởng rất lớn của khí hậu thời tiết, đặc biệt cứ đến cuối năm lại chịu tác động rất lớn, do đó cần nhìn nhận tổng quát để thấy đâu là yếu tố chủ quan, đâu là yếu tố khách quan khi xem xét nguyên nhân ô nhiễm không khí.

Đưa ra nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, bà Nguyễn Hoàng Ánh cho rằng, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ô nhiễm không khí gồm: Xây dựng, Giao thông vận tải, Sản xuất công nghiệp, Đốt mở, Dân sinh và khí hậu thời tiết.

Ô nhiễm thường bùng phát dịp cuối năm do các hoạt động kinh tế - xã hội đạt mức cao nhất, xây dựng ồ ạt, giao thương hàng hóa tấp nập, các nhà máy xí nghiệp tăng công suất tối đa, cộng thêm khí hậu thời tiết khiến chỉ số ô nhiễm không khí tăng đột biến.

Các chuyên gia cũng cho rằng, không khí tại TP. Hà Nội thường ô nhiễm nhất vào mùa đông. Đặc biệt năm nay, tình trạng ô nhiễm trầm trọng hơn là do ít mưa.

Theo ông Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, để giảm thiểu ô nhiễm không khí, cần giải quyết vấn đề phát thải của phương tiện giao thông - một trong những nguyên nhân lớn gây nên ô nhiễm môi trường tại TP. Hà Nội nói riêng và các thành phố lớn trên thế giới nói chung.

Ngoài các nguyên nhân trên, nhiều năm qua, hoạt động xây dựng, sản xuất, nông nghiệp, đốt rác và những yếu tố tác động khác của biến đổi khí hậu là các yếu tố tác động đến chất lượng không khí của TP. Hà Nội.

Ví dụ như: Hoạt động của các nhà máy xi măng tại tỉnh Hà Nam, hay đốt rơm rạ ở tỉnh Thái Bình không chỉ ảnh hưởng làm gia tăng quá trình biến đổi khí hậu, cũng như tác động không nhỏ tới môi trường của TP. Hà Nội. Các chuyên gia cho rằng, chỉ khi kiểm soát được các nguồn phát thải ảnh hưởng đến chất lượng môi trường thủ đô thì tình trạng ô nhiễm không khí mới dần cải thiện được.

Triển khai thí điểm vùng phát thải thấp, giảm thiểu tác động tới khí hậu

Để giảm thiểu ô nhiễm không khí từ giao thông, cũng như tác động đến khí hậu, tại Kỳ họp lần thứ 20, Hội đồng nhân dân TP. Hà Nội đã thông qua Nghị quyết quy định thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn Thành phố, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025. Theo Nghị quyết này, TP. Hà Nội sẽ triển khai thí điểm vùng phát thải thấp tại hai quận Ba Đình và Hoàn Kiếm.

Theo thống kê quý IV/2024 tại trạm quan trắc cố định và liên tục trên địa bàn TP. Hà Nội chỉ số ô nhiễm không khí đạt mức kém là 48,91%, đạt mức xấu là 44,37%. Thời điểm chất lượng không khí ảnh hưởng sức khoẻ người dân chiếm nhiều hơn so với cả năm.

Từ thực trạng trên, TP. Hà Nội đã đưa vùng phát thải thấp vào Luật Thủ đô để giảm nguồn ô nhiễm không khí từ giao thông. Đây là bước đột phá của Hà Nội, cũng như cả nước nhằm phát triển giao thông xanh - sạch - thuận tiện - chi phí thấp, hạn chế phương tiện giao thông cá nhân. Đặc biệt, việc triển khai giải pháp trên góp phần ngăn chặn ảnh hưởng tới biến đổi khí hậu.

Được biết, vùng phát thải thấp bước đầu sẽ được thí điểm tại hai quận Hoàn Kiếm và Ba Đình. Đây là hai quận có mật độ dân cư đông và đang có những nền móng để phát triển vùng phát thải thấp.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, giải pháp vùng phát thải thấp được đưa ra trong Luật Thủ đô sẽ được triển khai trong năm 2025. Sở Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng những hướng dẫn chi tiết để thực hiện vùng phát thải thấp.

Hai quận Ba Đình và Hoàn Kiếm sẽ thực hiện thí điểm vùng phát thải thấp trong năm 2025. Theo đó, hai quận này có cơ chế đặc thù về thuế phí, khoanh vùng khu vực làm vùng phát thải thấp, hạ tầng giao thông, kết nối giao thông công cộng và giao thông cá nhân, hệ thống camera giám sát và lực lượng giám sát, dán tem cho các phương tiện sử dụng năng lượng xanh, năng lượng sạch sẽ được triển khai.

Mới đây, TP. Hà Nội cũng đã phê duyệt Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng năng lượng xanh, điện trên thành phố. Từ đó, tiến tới mục tiêu TP. Hà Nội đạt tỷ lệ 100% xe buýt sử dụng năng lượng điện và năng lượng xanh trong năm 2035.