Đối mặt với nhiều thách thức

Hội thảo hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025).

Hội thảo là diễn đàn khoa học quan trọng nhằm tổng kết chặng đường 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, đồng thời định hình phương hướng, giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số và sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI).

Tham dự Hội thảo có nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân Dân, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; GS,TS. Tạ Ngọc Tấn, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS,TS. Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; các Lãnh đạo Học viện Báo chí và Tuyên truyền; các nhà khoa học, chuyên gia, nhà báo, giảng viên các cơ sở đào tạo báo chí trên toàn quốc. 

Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Dương Trung Ý đánh giá cao sáng kiến tổ chức hội thảo của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, đặc biệt trong thời điểm cả nước đang tích cực triển khai các nhiệm vụ trọng tâm theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Theo PGS.TS. Dương Trung Ý, báo chí – truyền thông trong kỷ nguyên mới không chỉ là lĩnh vực phản ánh đời sống xã hội mà còn là lực lượng nòng cốt trên mặt trận tư tưởng – văn hóa.

Sự bùng nổ của công nghệ số, đặc biệt là AI, dữ liệu lớn, nền tảng số và mạng xã hội, đã thay đổi căn bản cách thức sản xuất, tiếp nhận và truyền tải thông tin. Do đó, công tác đào tạo báo chí phải đổi mới toàn diện, không chỉ về chương trình mà còn về triết lý, phương pháp và mô hình tổ chức đào tạo.

Trong báo cáo đề dẫn, Nhà báo Lê Quốc Minh chỉ rõ rằng, đội ngũ những người làm báo hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức: cạnh tranh thông tin gay gắt, sự lan truyền nhanh chóng của tin giả, và sự thay đổi trong hành vi tiếp nhận thông tin của công chúng. Bối cảnh mới đòi hỏi nhà báo không chỉ có nghiệp vụ vững vàng mà còn phải có tư duy phản biện, khả năng xác minh thông tin, bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề nghiệp.

Nhà báo Lê Quốc Minh nhấn mạnh rằng, đào tạo báo chí phải được xem là đầu tư chiến lược để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phục vụ hiệu quả công cuộc xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên số.

Ba nhóm nội dung cốt lõi phát triển báo chí

PGS.TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cho biết Hội thảo lần này tập trung làm rõ ba nhóm nội dung cốt lõi: cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác đào tạo báo chí – truyền thông trong bối cảnh mới; thực trạng đội ngũ cán bộ báo chí hiện nay; và đề xuất những định hướng, giải pháp chiến lược nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành trong kỷ nguyên số.

PGS.TS. Phạm Minh Sơn khẳng định, bên cạnh những thành tựu đáng ghi nhận, công tác đào tạo báo chí – truyền thông đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện để thích ứng với môi trường truyền thông đang thay đổi nhanh chóng. Theo đó, một trong những định hướng quan trọng là đổi mới triết lý và mục tiêu đào tạo theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp và nhân văn; tăng cường tính thực tiễn và khả năng ứng dụng trong chương trình; tích hợp mạnh mẽ các yếu tố công nghệ số và trí tuệ nhân tạo vào nội dung và phương pháp giảng dạy.

PGS.TS. Phạm Minh Sơn cũng nhấn mạnh vai trò của sự kết nối chặt chẽ giữa nhà trường, cơ quan báo chí và doanh nghiệp công nghệ trong việc xây dựng hệ sinh thái đào tạo hiệu quả.

Đồng thời, Học viện Báo chí và Tuyên truyền sẽ tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, cập nhật chương trình đào tạo, phát triển đội ngũ giảng viên và mở rộng hợp tác quốc tế, qua đó khẳng định vai trò tiên phong trong đào tạo nguồn nhân lực báo chí – truyền thông chất lượng cao, phục vụ sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới.

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận về định hướng đổi mới công tác đào tạo báo chí – truyền thông trong bối cảnh chuyển đổi số và sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI).

Các ý kiến nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng chương trình đào tạo theo hướng liên ngành, tích hợp công nghệ, tăng cường thực hành và mô phỏng môi trường tác nghiệp tại tòa soạn.

Đồng thời, nhiều nội dung mới như báo chí dữ liệu, báo chí kiến tạo xã hội, kỹ năng phòng chống tin giả, đạo đức số và ứng xử trên không gian mạng cần được đưa vào giảng dạy một cách hệ thống.

Các đại biểu đặc biệt lưu ý vai trò của AI trong hoạt động báo chí, vừa là công cụ hỗ trợ đắc lực, vừa tiềm ẩn nguy cơ về đạo đức và tính xác thực, đòi hỏi quá trình đào tạo phải chú trọng song hành giữa kỹ năng công nghệ và năng lực phản biện, kiểm chứng thông tin.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề xuất mô hình hợp tác ba bên giữa nhà trường, cơ quan báo chí và doanh nghiệp công nghệ nhằm gắn kết lý thuyết với thực tiễn, giúp sinh viên tiếp cận sớm môi trường nghề nghiệp.

Việc phát triển các nền tảng học tập trực tuyến, học tập suốt đời và bồi dưỡng giảng viên được coi là giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng đào tạo.

Các đại biểu thống nhất rằng, xây dựng đội ngũ nhà báo “vừa hồng vừa chuyên” trong thời đại số là nhiệm vụ chiến lược, đòi hỏi đầu tư đồng bộ, lâu dài và sự chung tay của cả hệ thống chính trị, các cơ quan báo chí và các cơ sở đào tạo báo chí – truyền thông.

Hội thảo đã góp phần cung cấp thêm cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoạch định chính sách đào tạo nhân lực báo chí – truyền thông, đồng thời mở ra các hướng tiếp cận mới phù hợp với yêu cầu của thời đại.