Ngay sau buổi làm việc với TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu vào ngày 4/6, Đoàn công tác do Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng làm Trưởng đoàn tiếp tục làm việc với 12 địa phương: Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng.

Xây dựng phương án xử lý hiệu quả, tránh lãng phí

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, trong bối cảnh Đất nước đang đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới và tiến hành sắp xếp lại tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp, việc xử lý tài sản công phát sinh từ quá trình sắp xếp trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm và tránh lãng phí.  

Bộ Tài chính đã thành lập Tổ công tác chuyên trách để rà soát, điều phối và hướng dẫn việc xử lý công trình, nhà đất là tài sản công bị ảnh hưởng bởi quá trình tinh gọn bộ máy và sắp xếp đơn vị hành chính.

“Bộ Tài chính sẽ trực tiếp làm việc với các địa phương, lắng nghe và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, đồng thời xin ý kiến góp ý cho một số dự thảo văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công (như ô tô, trụ sở, máy móc thiết bị), và các nghị định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực tài chính đất đai, tài sản công và đầu tư công. Mục tiêu là hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ, thống nhất, góp phần sử dụng hiệu quả tài sản công trong quá trình cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước”, Thứ trưởng Bùi Văng Khắng cho biết.

Tai Hội nghị, ông Trần Văn Quân – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương cho biết, trong quá trình sắp xếp lại đơn vị hành chính, tỉnh Hải Dương hợp nhất với TP. Hải Phòng, Trung tâm hành chính đặt tại TP. Hải Phòng. UBND tỉnh Hải Dương đã chỉ đạo Sở Tài chính phối hợp với các cơ quan rà soát, tính toán phương án sử dụng nhà, đất đảm bảo hiệu quả, tiết kiệm, tránh lãng phí. Về trụ sở cơ quan, Tỉnh thực hiện sắp xếp theo chỉ đạo Trung ương, ưu tiên sử dụng trụ sở đảm bảo điều kiện, bố trí lại cho các xã, đơn vị sự nghiệp, công an cấp xã, trường học, y tế, thiết chế văn hóa hoặc hoán đổi cho cơ quan trung ương. Những cơ sở dôi dư sẽ xử lý theo quy định.

Còn tại TP. Hải Phòng, ông Trần Xuân Toàn - Phó Giám đốc Sở Tài chính cho biết, hiện trên địa bàn Thành phố có khoảng 183 cơ sở nhà, đất dôi dư ở cấp xã cần được xử lý. Trong số này, một phần sẽ được chuyển giao cho lực lượng công an hoặc quân đội cấp xã sử dụng làm nơi làm việc; một số cơ sở sẽ được tận dụng để xây dựng trung tâm hành chính mới hoặc sử dụng vào mục đích đặc thù. Các trụ sở cấp xã còn lại sau khi sáp nhập, hợp nhất đơn vị hành chính nếu không còn phù hợp sẽ được xem xét để hoán đổi hoặc xử lý theo phương án tổng thể.

“Việc sắp xếp lại hệ thống cơ sở vật chất này được Thành phố xác định sẽ đươc thực hiện theo lộ trình cụ thể. Ưu tiên trước hết là xử lý những cơ sở đã hoàn thiện hồ sơ pháp lý và có đơn vị đề xuất phương án sử dụng lại. Đồng thời, tiến hành phân loại rõ từng nhóm cơ sở theo các hình thức như tiếp tục sử dụng, chuyển giao, thu hồi, thanh lý… để có hướng xử lý phù hợp, đảm bảo hiệu quả sử dụng và tránh lãng phí tài sản công”, đại diện P. Hải Phòng cho biết.

Cũng tại Hội nghị, ông Nguyễn Lê Huy - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên cũng báo cáo hiện trạng, nhu cầu sử dụng và xử lý cơ sở nhà, đất đến ngày 30/5/2025. Theo Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, toàn Tỉnh có 1.889 trụ sở trước sắp xếp; sau sắp xếp còn 1.824 trụ sở tiếp tục sử dụng; 63 trụ sở dôi dư được UBND Tỉnh chỉ đạo rà soát, lập phương án xử lý phù hợp như điều chuyển hoặc đấu giá.

Với Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Hưng Yên có 2.078 trụ sở. Trên cơ sở rà soát tài sản công của Thái Bình (địa phương hợp nhất với tỉnh Hưng Yên) và hướng dẫn của Bộ Tài chính, Sở Tài chính Hưng Yên sẽ xây dựng phương án xử lý, đảm bảo hiệu quả, tránh lãng phí và đúng quy định.

Sẽ xử lý theo nguyên tắc "6 rõ"

Tại Hội nghị, đại diện các đia phương đã chia sẻ những khó khăn, vướng mắc cụ thể trong quá trình sắp xếp, bố trí, xử lý trụ sở, dự án, công trình khi sắp xế tinh gọn bộ máy.

Tại tỉnh Hải Dương, ông Trần Văn Quân cho biết, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn. Theo đó, việc phê duyệt phương án xử lý tài sản công chưa rõ cấp thẩm quyền, trong khi đề án hành chính cấp xã đã trình Thủ tướng. Cùng với đó, còn nhiều vướng mắc trong xử lý nhà, đất công như: Pháp luật đấu thầu chưa quy định tính tài sản trên đất vào giá trị gói thầu; Pháp luật đất đai không quy định đấu giá quyền sử dụng đất trả tiền thuê hàng năm. Đối với tài sản như nhà văn hóa, sân vận động… không còn nhu cầu, việc khấu trừ giá trị vào tiền thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng còn chưa rõ do chưa có công thức xác định giá trị quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Đại diện TP. Hải Phòng cũng chia sẻ, việc sáp nhập, hợp nhất tổ chức bộ máy theo chỉ đạo của Trung ương kéo theo yêu cầu phải điều chỉnh, sắp xếp lại hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ hoạt động hành chính và quản lý nhà nước. Tuy nhiên, quá trình này vẫn gặp một số khó khăn do chưa có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, ngành.

Hiện nay, một số cơ quan Trung ương vẫn chưa đưa ra đề xuất cụ thể về nhu cầu sử dụng trụ sở, khiến địa phương gặp khó khăn trong việc bố trí hợp lý cơ sở vật chất. Bên cạnh đó, một số đơn vị dù có nhu cầu sử dụng nhà, đất nhưng chưa phối hợp đầy đủ với Thành phố để hoàn thiện phương án xử lý, gây chậm trễ trong triển khai.

Hay như tại Hưng Yên, ông Nguyễn Lê Huy cũng chia sẻ, trong quá trình triển khai, địa phương luôn tuân thủ định hướng và hướng dẫn của Chính phủ, Bộ Tài chính trong việc xây dựng phương án sắp xếp, bố trí và xử lý tài sản công. Tuy nhiên, việc sắp xếp trụ sở cần thời gian và nguồn lực. Trong giai đoạn đầu sau sáp nhập, Tỉnh phải sử dụng đồng thời trụ sở của hai tỉnh cũ, phát sinh chi phí sửa chữa, vận hành. Các dự án trụ sở đang tạm dừng cũng cần phương án xử lý và đảm bảo kinh phí bảo vệ tài sản. Cùng với đó, nhiều xã sau sáp nhập vẫn phải duy trì sử dụng song song trụ sở cũ, dẫn đến tăng chi phí hoạt động.

Tại Hội nghị, đại diện 12 địa phương cũng đã gửi nhiều kiến nghị tới Bộ Tài chính như: sớm có phương án xử lý các dự án, công trình, trụ sở đang xây dựng hoặc đã được phê duyệt chủ trương nhưng tạm dừng do ảnh hưởng của việc sắp xếp bộ máy. Các phương án có thể bao gồm tiếp tục triển khai hoặc điều chỉnh mục đích sử dụng phù hợp để tránh lãng phí.

Đồng thời, đề nghị có hướng dẫn cụ thể về việc xử lý đề nghị của cơ quan trung ương xin điều chuyển các trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp dôi dư phát sinh ngoài nội dung của Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã khi đề án này còn đang chờ phê duyệt