Thị trường có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất

Trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam vào Mỹ đạt hơn 261,6 triệu USD, tăng 66% so với cùng kỳ 2024.

Tỷ trọng của thị trường này tăng 8,42%, là một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất về xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Mỹ là thị trường đặc biệt có yêu cầu cao, nghiêm ngặt về các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, bao bì, nhãn mác, sở hữu trí tuệ, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường.

Theo ông Bình, những yêu cầu khắt khe trên đòi hỏi các nước xuất khẩu rau quả vào Mỹ như Việt Nam phải tổ chức sản xuất theo các quy trình, quy phạm pháp luật chặt chẽ, ứng dụng khoa học và công nghệ hiện đại để nâng cao chất lượng và an toàn của sản phẩm đồng thời đảm bảo việc truy xuất nguồn gốc nhanh chóng, thuận tiện.

Ông Nguyễn Thanh Bình nhận định, Mỹ là thị trường lớn, hấp dẫn, đầy tiềm năng đối với rau quả Việt Nam, tuy nhiên hiện tại phần lớn trái cây Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ vẫn chủ yếu phục vụ cho cộng đồng người Việt và người gốc Á tại Mỹ.

Người tiêu dùng Mỹ rất quan tâm tới sản phẩm chế biến có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là từ sau đại dịch Covid-19, người Mỹ thích sự tiện dụng, tiết kiệm thời gian trong sinh hoạt.

Người Mỹ thích các sản chế biến đa dạng về mẫu mã, bao bì bắt mắt, đây cũng là cơ hội thị trường rất lớn cho rau quả chế biến của của Việt Nam, vì xuất khẩu rau quả chế biến sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí vận chuyển, giảm tỷ lệ hư hỏng, kéo dài thời gian bảo quản, gia tăng giá trị.

Tuy vậy, theo các doanh nghiệp, thách thức mức thuế 20% áp cho rau quả Việt Nam xuất sang Mỹ là mức khá cao, làm tăng giá rau quả nhập khẩu của Việt Nam vào Mỹ.

Với mức thuế trên, người tiêu dùng Mỹ có thể sẽ phải cắt giảm bớt chi tiêu cho mặt hàng này dẫn đến các đơn hàng có thể giảm mạnh.

Rau quả của Việt Nam cũng có thể bị giảm khả năng cạnh tranh so với rau quả sản xuất tại các tiểu bang của Mỹ, Mexico, các nước Nam Mỹ có điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu tương tự Việt Nam nhưng gần Mỹ hơn, chi phí vận chuyển thấp hơn Việt Nam và kể cả cạnh tranh với các nước như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Cambodia… có mức thuế thấp hơn Việt Nam.

Do đó, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam đề xuất các giải pháp tháo gỡ, trong đó có việc đàm phán chi tiết để đưa thuế các mặt hàng rau quả bằng 0%. Vì đây là những mặt hàng 100% do Việt Nam tự sản xuất và trong quan hệ thương mại rau quả Việt - Mỹ, Việt Nam đang nhập siêu rau quả từ Mỹ (560/360 triệu USD năm 2024).

Bên cạnh đó, cần tăng nhập khẩu trái cây từ Mỹ (hầu hết mặt hàng nhập từ Mỹ đều không cạnh tranh với hàng sản xuất nội địa) để giảm bớt thâm hụt thương mại của Mỹ. Ví dụ như hạt dẻ cười nhập từ Mỹ sau đó chế biến xong, lại xuất trở lại thị trường Mỹ.

Đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ

Không chỉ mặt hàng trái cây, đánh giá thị trường xuất khẩu nông lâm thủy sản, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhận định, từ thông tin của các hiệp hội, tham tán thương mại, các bộ, ngành liên quan, có thể thấy dư địa cho hàng nông lâm thủy sản Việt Nam ở các thị trường như EU, Trung Đông, châu Phi, Nam Mỹ... còn rất lớn. Vì vậy, việc khai thác, mở rộng thị trường cần phải làm như thế nào cho hiệu quả, rất cần có những đề xuất, kiến nghị kịp thời từ các hiệp hội, doanh nghiệp.

Để đáp ứng tốt hơn các quy định của thị trường nhập khẩu, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng, các hiệp hội, doanh nghiệp hãy đồng hành cùng cơ quan quản lý nhà nước để xây dựng các vùng nguyên liệu. Vì có vùng nguyên liệu thì ngành nông nghiệp mới có thể xây dựng được các mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc, kiểm soát được an toàn thực phẩm.

Về việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nông lâm thủy sản, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng chia sẻ, các bộ, ngành liên quan như Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã và cần tiếp tục có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong việc tạo các cơ sở pháp lý, các điều kiện thuận lợi để tiếp tục mở cửa thị trường.

Theo ông Trương Xuân Trung, Bí thư thứ nhất, phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) - Qatar, cho biết, 7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu một số mặt hàng nông, lâm, thủy sản chủ lực của Việt Nam sang thị trường UAE ghi nhận những bước tăng trưởng đáng kể, nhất là hạt điều (tăng 34,64%), rau quả (tăng 55%), thủy sản (tăng 21%), gỗ và sản phẩm gỗ (tăng 26,5%).

Tuy nhiên, vẫn có những sản phẩm sụt giảm như gạo,  tiêu. Riêng sản phẩm chè gần như đi ngang.

Điều này cho thấy bức tranh xuất khẩu vẫn tồn tại những gam màu trái chiều, đòi hỏi các giải pháp đồng bộ để duy trì đà tăng trưởng. Báo cáo tại Hội nghị cho thấy, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông, lâm, thủy sản của UAE đạt khoảng 200 tỷ USD mỗi năm, trong đó Việt Nam chiếm chưa tới 10%.

Đáng chú ý, đây là thị trường mang tính chất trung chuyển: phần lớn hàng hóa nhập vào sẽ được tái xuất sang các thị trường khác, thay vì tiêu thụ nội địa.

Về thuế quan, UAE được đánh giá là thị trường mở, với mức thuế nhập khẩu chỉ từ 0% - 5% cho hầu hết sản phẩm. Cụ thể, thủy sản chịu thuế 5%; rau quả tươi, hạt điều, tiêu chịu thuế 5%; gạo, trái cây cùng một số loại rau quả tươi và thủy sản khác được hưởng mức thuế 0%.

Chính sách này tạo điều kiện thuận lợi đáng kể cho hàng hóa Việt Nam. Ngoài ra, UAE và các nước thành viên Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) áp dụng chung một hệ thống hải quan.

Nhờ đó, hàng hóa Việt Nam sau khi vào UAE có thể tiếp tục lưu thông sang các nước GCC mà không bị đánh thuế lần hai, đây là một lợi thế quan trọng trong mở rộng thị trường. Tuy vậy, rủi ro cũng hiện hữu. Nếu một sản phẩm của Việt Nam vi phạm tiêu chuẩn tại UAE, toàn bộ 6 nước GCC sẽ đồng loạt áp dụng biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt, do đó sẽ gây ảnh hưởng lớn tới tiến độ xuất khẩu.

Từ thực tế này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam khuyến cáo các doanh nghiệp xuất khẩu vào UAE và GCC phải đặc biệt chú trọng khâu kiểm soát chất lượng, đảm bảo sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Chỉ khi giữ vững uy tín chất lượng, hàng hóa Việt Nam mới có thể duy trì lợi thế và mở rộng chỗ đứng tại những thị trường nhiều tiềm năng nhưng cũng đầy yêu cầu khắt khe này.