Đây là đánh giá trong báo cáo phân tích vĩ mô 6 tháng năm 2014 của Công ty CP chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và phát triển (BSC), công bố ngày 9/7.

Lãi suất, tỷ giá tiếp tục ổn định

Cụ thể, đối với lãi suất, các chuyên gia đánh giá mặt bằng lãi suất có xu hướng giảm trong 6 tháng đầu năm và nằm trong định hướng cắt giảm lãi suất trong suốt 2 năm qua. Nguyên nhân cốt lõi là động thái nới lỏng dần chính sách tiền tệ từ ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Vì vậy, lãi suất 6 tháng cuối năm được dự đoán tiếp tục ổn định hoặc có thể giảm nhẹ 0,5%. Trần lãi suất huy động có thể được NHNN điều chỉnh xuống mức 5,5% nếu lạm phát cuối năm được kiểm soát ở mức thấp, đảm bảo lãi suất tiền gửi thực dương.

Về tỷ giá, báo cáo nêu ra một số lý do khiến NHNN nâng tỷ giá 1% kể từ ngày 19/6. Nguyên nhân thứ nhất là VND đã lên giá so với USD sau một thời gian dài tỷ giá được giữ cố định, ảnh hưởng không tốt đến xuất khẩu. Một yếu tố nữa là nhu cầu tích trữ USD, vàng gia tăng do diễn biến phức tạp trên Biển Đông, đẩy tỷ giá tại các ngân hàng thương mại lên sát mức trần. Biện pháp điều chỉnh của NHNN đã đưa giá USD trở về quỹ đạo ổn định sau đó.

Đáng chú ý là chỉ vài ngày sau khi điều chỉnh tỷ giá, NHNN niêm yết giá bán USD tại các sở giao dịch của NHNN với mức giá khá sâu 21.400 đồng/USD so với mức trần 21.458 đồng/USD. Theo đánh giá của BSC, NHNN đã linh hoạt hơn khi sử dụng giá bán USD tại các sở giao dịch của mình như một “chốt chặn mềm” trong việc điều tiết cung cầu ngoại tệ, khẳng định cam kết bình ổn tỷ giá trong ngắn và trung hạn.

Như vậy, tỷ giá trong 6 tháng cuối năm nhiều khả năng vẫn sẽ được duy trì ổn định trong bối cảnh dự trữ ngoại hối cao (35 tỷ USD), xuất siêu đạt 1,3 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm và cán cân thanh toán tổng thể thặng dư.

Tỷ giá đang được NHNN điều hành khá thận trọng, dù vậy, vẫn có khả năng có thêm 1 đợt điều chỉnh tỷ giá trong 6 tháng còn lại, bởi dư địa điều chỉnh vẫn còn 1% theo định hướng từ đầu năm.

Chưa có lộ trình rõ ràng về bán nợ xấu

Trong khi đó, nợ xấu vẫn là thách thức lớn với hệ thống ngân hàng. Tỷ lệ nợ xấu theo công bố gần nhất của NHNN là 7%, tương đương mức 240 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, nếu dựa vào số liệu do các tổ chức tín dụng báo cáo NHNN thì nợ xấu đang có xu hướng tăng kể từ đầu năm (từ 3,74% lên 4,03%).

Nửa đầu năm 2014, NHNN đã ban hành nhiều văn bản quan trọng về phân loại nợ. Thông tư 09 có hiệu lực từ 1/6 đã quy định về việc cơ cấu thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ chỉ được thực hiện 1 lần. Tuy vậy, quy định phân loại nợ và điều chỉnh phân loại nợ theo kết quả của CIC (Trung tâm thông tin tín dụng) lại tiếp tục được hoãn sang năm 2015. Điều này phần nào khiến bức tranh nợ xấu chưa rõ ràng và gây khó khăn cho xử lý nợ.

Sự trì hoãn này khiến sức ép bán nợ của các ngân hàng cho VAMC đang giảm mạnh. Tính từ đầu năm đến nay VAMC mua được hơn 10 nghìn tỷ đồng nợ xấu, nâng tổng nợ mua lên 50 nghìn tỷ đồng. Như vậy, tốc độ mua nợ chậm đáng kể, chỉ đạt khoảng 25% so với năm trước. Khả năng trong quý 3 hoạt động mua nợ của VAMC sẽ tiếp tục bị thu hẹp, nhưng tới quý 4 có thể tăng trở lại khi hạn phân loại nợ đến gần.

BSC đánh giá, việc VAMC có đạt mục tiêu mua khoảng 70.000 - 100.000 tỷ đồng nợ xấu trong năm nay còn phụ thuộc nhiều vào độ chặt, hay tính khuyến khích của các biện pháp gắn với lợi ích kinh tế áp dụng cho các tổ chức tín dụng.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhắc lại rằng việc mua nợ chưa phải là bước đi cuối cùng để giải quyết nợ xấu. VAMC vẫn cần phải xử lý hay bán được nợ, đặc biệt là cho đối tác nước ngoài.

Trong nửa đầu năm 2014, hành lang pháp lý cho việc bán nợ xấu vẫn chưa được xác định nên đây tiếp tục là thách thức lớn. Thời gian xây dựng cơ chế bán nợ có thể còn kéo dài, “nhưng một lộ trình rõ ràng cần sớm được vạch rõ để thực hiện, tránh tình hình xấu đi và có thể gây ra các tổn thất lớn hơn”, báo cáo của BSC nhấn mạnh.