TS. Cấn Văn Lực – Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia đã có những trao đổi với Tạp chí Tài chính về những cơ hội và thách thức của thị trường TPDN trong bối cảnh hiện nay.

Phóng viên: Ông có nhận định thế nào về khả năng phục hồi thị trường TPDN sau giai đoạn trầm lắng 2022-2023?

TS. Cấn Văn Lực: Năm 2023, tổng giá trị TPDN phát hành mới là hơn 338 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 26% so với năm 2022. Số liệu 4 tháng đầu năm nay cho thấy, lượng TPDN phát hành mới đạt gần 40 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 22% so với cùng kỳ năm 2023. Có thể thấy, dù mức độ tăng chưa thực sự mạnh như kỳ vọng, thị trường TPDN vẫn đang có những tín hiệu phục hồi tích cực, năm sau cao hơn năm trước.

Chất xúc tác để khôi phục thị trường TPDN một phần đến từ lượng phát hành trái phiếu ngân hàng tăng nhanh trở lại, khi các ngân hàng thương mại muốn tăng vốn cấp 2 để đáp ứng chuẩn Basel II, cũng như là tiến tới Basel III.

Bên cạnh đó, niềm tin của nhà đầu tư và các tổ chức, kể cả doanh nghiệp cũng dần tăng trở lại. Nhu cầu vốn, đặc biệt là vốn trung và dài hạn của doanh nghiệp, khi nền kinh tế phục hồi, đang ở mức rất cao.

Phóng viên: Tuy nhiên, hiện nay, thị trường có thể “vấp phải” thách thức gì trong quá trình hồi phục, chẳng hạn như áp lực đáo hạn TPDN, thưa ông?

TS. Cấn Văn Lực: Liên quan đến đáo hạn TPDN, phải nói là có rất nhiều thông tin, nhưng tôi xin khẳng định lại, cần phải cập nhật chính xác. Đến thời điểm hiện tại, theo số liệu chúng tôi cập nhật, lượng đáo hạn TPDN năm 2024 là khoảng 213 nghìn tỷ đồng, thấp hơn rất nhiều so với con số vẫn công bố trên phương tiện truyền thông là khoảng trên 300 nghìn tỷ đồng.

Tôi cho rằng, con số 300 nghìn tỷ đồng không chính xác. Vì các tổ chức phát hành đã đàm phán giãn hoạn nợ, trả trước hạn một số khoản trong thời gian vừa qua, nên chỉ còn 213 nghìn tỷ đồng. Trong đó, TPDN bất động sản đến hạn trả nợ khoảng 80 nghìn tỷ đồng, chiếm 37% tổng giá trị đáo hạn TPDN năm nay. Những con số này không quá đáng lo. Tôi khẳng định lại là như thế!

Còn thách thức nữa, chính là vấn đề pháp lý. Cơ quan quản lý đang áp dụng trở lại Nghị định số 65/2022/NĐ-CP nhằm siết chặt hơn thị trường TPDN, trong đó quy định “khắt khe” hơn về nhà đầu tư chuyên nghiệp, tần suất phát hành TPDN, xếp hạng tín nhiệm… Tôi cho rằng, những quy định này cần được cân nhắc, điều chỉnh có lộ trình cho phù hợp, vừa hỗ trợ phát triển thị trường, vừa đảm bảo an toàn, lành mạnh hơn trong thời gian tới. Nếu chúng ta áp dụng ngay những tiêu chuẩn cao theo Nghị định số 65/2022/NĐ-CP, thị trường sẽ còn nhiều thách thức và tiếp cận vốn của doanh nghiệp qua kênh này còn khó khăn.

Phóng viên: Tính khả thi của mục tiêu dư nợ thị trường TPDN đạt tối thiểu 20% GDP vào năm 2025 và 25% GDP vào năm 2030 như thế nào, thưa ông?

TS. Cấn Văn Lực: Nhiều giải pháp đã được nêu rất cụ thể trong Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 theo Quyết định số 1726/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trong đó có thị trường trái phiếu và TPDN. Với những giải pháp này, tôi nghĩ mục tiêu của Chính phủ là hoàn toàn khả thi.

Phải khẳng định rằng, tiềm năng phát triển của thị trường TPDN Việt Nam còn rất lớn. Hơn nữa, nhu cầu vốn trong ngân hàng thương mại, doanh nghiệp và cả nền kinh tế rất cao, trong khi đó, nguồn cung từ tín dụng chỉ ở mức độ ổn định, thậm chí thu hẹp lại. Tức là, tốc độ tăng trưởng tín dụng sẽ giảm dần, vì quy mô tín dụng so với nền kinh tế của Việt Nam là khá lớn, tương đương khoảng 126%-127% GDP.

Phóng viên: Vậy, ông có đề xuất gì để sớm hiện thực hóa mục tiêu trên?

TS. Cấn Văn Lực: Trong tất cả nhóm chính sách vừa qua với thị trường TPDN, tôi đánh giá cao các cơ chế, chính sách liên quan đến hoạt động kiểm soát, phát triển thị trường TPDN không ngừng được bổ sung, hoàn thiện theo hướng ngày càng an toàn, lành mạnh và minh bạch.

Tuy nhiên, cơ quan quản lý cần tiếp tục khẩn trương hoàn thiện thể chế liên quan đến Nghị định số 65/2022/NĐ-CP như tôi đã nói ở trên: Cân nhắc, rà soát lại và có lộ trình phù hợp; tiến tới sửa Luật Chứng khoán năm 2019, cộng với việc sửa đổi Luật Doanh nghiệp năm 2020 phù hợp hơn trong bối cảnh mới.

Bên cạnh đó là câu chuyện trái phiếu xanh, cơ quan quản lý phải quan tâm phát triển hơn nữa thị trường này, vì trái phiếu xanh của Việt Nam hiện phát triển tương đối chậm so với yêu cầu của Quốc tế. Thời gian tới, cần phải đa dạng hóa sản phẩm hơn nữa.

Cùng với đó, phải nâng cao hạ tầng thông tin và dữ liệu, đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư tổ chức, các quỹ đầu tư, quỹ hưu trí tự nguyện… Đây là cách để chúng ta thu hút nguồn lực vào thị trường TPDN.

Phóng viên: Xin cảm ơn ông!