Tới dự lễ khai mạc có ông Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam. Cùng dự còn có ông Lê Hải Bình - Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Đối mặt nhiều khó khăn

Khai mạc Diễn đàn, ông Lê Quốc Minh đã có bài thuyết trình ý nghĩa với chủ đề "Báo chí Việt Nam: Thách thức và cơ hội, sẵn sàng cho một kỷ nguyên mới". Bài trình bày đã phác họa bức tranh toàn cảnh về những khó khăn và tiềm năng của báo chí trong bối cảnh hiện nay.

Trích dẫn những báo cáo nghiên cứu báo chí mới nhất của Viện Reuters, ông Minh nêu lên con số tỷ lệ người dùng chatbot AI cho tin tức đang tăng nhanh, đặc biệt ở nhóm trẻ tuổi (7% dân số toàn cầu, 15% dưới 25 tuổi).

ác nền tảng công nghệ lớn tích hợp tóm tắt bằng AI và các tính năng tin tức khác đang gây lo ngại cho báo chí. Hệ sinh thái truyền thông thay thế do YouTuber, TikToker và podcaster dẫn đầu đang thách thức trực tiếp các cơ quan báo chí chính thống.

Về kinh tế báo chí, ông Minh cũng nêu con số tỷ lệ người trả tiền cho tin tức số đang chững lại, ở mức 18% tại các quốc gia thu nhập cao, và rất khó để thu hút thêm người trả tiền.

Trước khó khăn đó, các doanh nghiệp đã cắt giảm chi phí cho quảng cáo và dịch chuyển sang các nền tảng số có khả năng nhắm mục tiêu chính xác hơn. Hiện Google, Meta và Amazon đang kiểm soát khoảng 60% tổng doanh thu quảng cáo kỹ thuật số toàn cầu, trong khi báo chí chỉ hưởng 5% thị phần này.

Cơ hội để phát triển bền vững

Bên cạnh những khó khăn, ông Minh cũng chỉ ra những hướng đi và cơ hội để báo chí phát triển bền vững. Theo đó, báo chí cần tập trung vào chất lượng nội dung và giá trị cốt lõi. Trong bối cảnh AI tạo ra lượng nội dung khổng lồ, chất lượng sẽ là yếu tố then chốt.

Cùng với đó, việc chuyển đổi từ "kỷ nguyên lưu lượng truy cập" sang "kỷ nguyên độc giả trực tiếp" là hướng đi báo chí cần tăng cường theo đuổi. Báo chí cần thu thập dữ liệu độc giả trực tiếp (first-party data) để hiểu rõ hơn về người đọc, tương tự như thời kỳ bán báo giấy.

Các tòa soạn báo chí cũng cần tăng cường trang bị kiến thức AI để phục vụ cho công việc, cũng như là cách để cạnh tranh với chính các công cụ AI và các nền tảng khác. Việc ứng dụng AI vào tự động hóa quy trình sản xuất tin tức, phân tích dữ liệu lớn, phát hiện xu hướng và cá nhân hóa nội dung là điều mà cơ quan báo chí, các nhà báo đều phải tận dụng.

Về vấn đề nguồn thu báo chí, ông Minh cho rằng, không nên chỉ phụ thuộc duy nhất vào quảng cáo, phải mở rộng sang các nguồn thu khác, như thu phí độc giả, xây dựng thương hiệu báo chí, tham gia thị trường truyền thông chính sách và thậm chí tái định vị báo in.

“Dù báo in suy giảm song vẫn chiếm phần quan trọng và mang lại trải nghiệm đọc sâu hơn, khả năng ghi nhớ tốt hơn. Cần sản xuất báo in như một ấn phẩm chất lượng cao, cân bằng đổi mới kỹ thuật số với giá trị truyền thống để duy trì sự gắn bó của độc giả và tăng giá trị thương hiệu”, ông Minh nhấn mạnh.