Ông Pavan Kumar, Giám đốc Quản lý Rủi ro tại Visa Đông Nam Á cho biết, nghiên cứu thái độ thanh toán của người tiêu dùng do Visa thực hiện đã chỉ ra ba xu hướng rất rõ ràng của người tiêu dùng.

Trước hết, thanh toán không tiếp xúc dần chiếm ưu thế và trở thành một lựa chọn tối ưu giúp đảm bảo sức khỏe và sự an toàn của người tiêu dùng, doanh nghiệp và nhà cung cấp dịch vụ.

Đại dịch đã làm gián đoạn các hoạt động giải trí của người tiêu dùng khi họ buộc phải ngừng các chuyến du lịch, hoạt động ăn uống bên ngoài và mua sắm các mặt hàng xa xỉ phẩm (theo Khảo sát của Visa về thái độ thanh toán của người tiêu dùng Việt Nam, do CLEAR triển khai vào tháng 8 – 9/2020 trên 1.000 người tiêu dùng làm việc bán thời gian, toàn thời gian và doanh chủ, với sự tổng hợp nhân khẩu học cân bằng giữa độ tuổi, giới tính và mức thu nhập).

Bên cạnh đó, COVID-19 còn khiến người tiêu dùng hạn chế sử dụng tiền mặt và thúc đẩy họ tìm đến các giải pháp thanh toán hiện đại hơn nhằm hạn chế sự tiếp xúc trực tiếp và từ đó giảm thiểu khả năng lây nhiễm.

Nghiên cứu của Visa cũng cho thấy 56% người tiêu dùng đã mang ít tiền mặt hơn, khiến số lượng các giao dịch tiền mặt giảm rõ rệt. Một nửa số giao dịch thanh toán trực tiếp ở Châu Á - Thái Bình Dương là thanh toán không tiếp xúc (nguồn: “Hành trình Tái thiết Thương mại”, trình bày bởi Chris Clark, Chủ tịch Visa tại Châu Á – Thái Bình Dương, Visa, 2021), chứng tỏ hình thức thanh toán này ngày càng được ưa chuộng hơn so với tiền mặt.

Dịch bệnh cũng khiến người tiêu dùng nâng cao nhu cầu được trải nghiệm dịch vụ nhanh chóng và chất lượng. 85% người dùng đang mua hàng trên các ứng dụng ít nhất một lần một tuần. Người tiêu dùng cũng dần nhận ra tiềm năng của thương mại điện tử và đón nhận sự tiện lợi và tính tiết kiệm mà thương mại điện tử mang lại.

Tuy nhiên, sự gia tăng đáng kể trong chi tiêu của người tiêu dùng là dấu hiệu cho thấy những lỗ hổng trong hệ sinh thái thanh toán cần được quan tâm đặc biệt. Khi thương mại chuyển sang nền tảng trực tuyến, các hình thức gian lận cũng chuyển đổi theo, dẫn đến các trường hợp đánh cắp thẻ cũng trên đà leo thang, làm gia tăng mối lo ngại về bảo mật thanh toán giữa tất cả các bên liên quan.

Theo nghiên cứu của Visa, có tới 51% người tiêu dùng Việt Nam lo sợ bị xâm nhập bởi phần mềm độc hại và vi rút trên điện thoại và 41% trong số họ lo ngại về việc bị lộ thông tin khi các bên thứ ba có thể truy cập trái phép vào thiết bị. Đây là những rào cản trong quá trình triển khai rộng rãi các hình thức thanh toán số và do đó cần được giải quyết bằng cách liên tục tạo ra những sáng kiến đổi mới về bảo mật thanh toán.

Tại Việt Nam, ông Pavan Kumar cho rằng cũng như nhiều quốc gia khác, đại dịch đã gây ra những thay đổi đáng kể trong hành vi tiêu dùng, các hoạt động thương mại và kéo theo đó là những thay đổi trong thanh toán kỹ thuật số. Theo nghiên cứu thái độ thanh toán của người tiêu dùng do Visa thực hiện, thanh toán bằng mã QR, thanh toán không tiếp xúc bằng điện thoại di động và thanh toán qua ví điện tử là những phương thức được sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam. 

"Chúng tôi tin rằng xu hướng này vẫn tiếp tục duy trì vì hầu hết những người tham gia nghiên cứu đều đánh giá cao các khía cạnh an ninh và tiện lợi của các hình thức thanh toán này", ông Pavan Kumar cho biết.

Nhìn chung, nhận thức của người tiêu dùng Việt Nam về các phương thức thanh toán không tiếp xúc ngày càng gia tăng. Thanh toán bằng mã QR và ví điện tử trở nên sôi động và đa dạng hơn với sự tham gia của các đơn vị cung cấp dịch vụ trong và ngoài nước.

Người tiêu dùng Việt Nam cũng nhanh chóng đón nhận các công nghệ thanh toán mới và sẵn sàng trải nghiệm những giải pháp của các nhà cung cấp dịch vụ có quy mô nhỏ trong thị trường thanh toán bằng mã QR và ví điện tử.

"Người tiêu dùng đã từng trải nghiệm thanh toán không tiếp xúc cho biết phương thức thanh toán này an toàn và thuận tiện hơn nhiều so với việc phải mang theo tiền mặt. Mặc dù 86% người được khảo sát tin rằng thanh toán qua điện thoại di động là một giải pháp an toàn, tuy nhiên Visa nhận thấy cần phải nỗ lực cải tiến, sáng tạo nhiều hơn nữa để tăng cường củng cố lòng tin của người tiêu dùng", Giám đốc Quản lý Rủi ro tại Visa Đông Nam Á  nói thêm. 

Khi hoạt động bán lẻ dần dịch chuyển sang các nền tảng kỹ thuật số, kỳ vọng của người tiêu dùng sẽ tăng lên, đòi hỏi những trải nghiệm mua sắm an toàn và thuận tiện hơn. Đặc biệt, họ mong muốn các nhà cung cấp dịch vụ có thể đảm bảo an toàn cho các giao dịch, các chi tiết cá nhân và tài chính của họ.

Theo đó, ông Paven cho biết, một trong những giải pháp mà Visa mang lại để tăng cường bảo mật là dịch vụ Visa Token (Visa Token Service - VTS), giúp chuyển đổi các thông tin thanh toán như số thẻ và các chi tiết khác của tài khoản thanh toán thành các mã điện tử ngẫu nhiên. Khi dữ liệu bị đánh cắp, nó không chứa bất kỳ thông tin xác thực nào, làm vô hiệu hóa các hoạt động đánh cắp, gian lận.

Bên cạnh đó, Visa cũng phát triển tính năng bảo mật khác giúp gia tăng sự tiện lợi cho người dùng là Bảo mật Visa (Visa Secure), sử dụng giao thức tin nhắn EMV® 3-D Secure để xác thực các giao dịch thương mại điện tử không dùng thẻ. 

Nhìn chung, Giám đốc Quản lý Rủi ro khu vực Đông Nam Á của Visa cho rằng, đầu tư vào việc thúc đẩy nền tảng an ninh và thiết lập một khuôn khổ quản trị vững chắc với chức năng chính là bảo mật và tránh khỏi việc bị xâm phạm dữ liệu là ưu tiên cần thiết và hàng đầu của các doanh nghiệp cung cấp công nghệ thanh toán, có chức năng trung gian thanh toán.

Chia sẻ của ông Paven được trình bày tại Hội nghị thượng đỉnh thường niên về an ninh thanh toán tại Châu Á - Thái Bình Dương do Visa tổ chức mới đây. Các chuyên gia tại hội nghị trực tuyến đã thảo luận một loạt những gián đoạn do đại dịch gây ra bao gồm sự thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng, tương lai của sự dịch chuyển dòng tiền.

Đồng thời, một lần nữa, các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng bảo mật chính là yếu tố cơ bản đối với tất cả các cách thức thanh toán hiện đại mới, đặt trong bối cảnh thương mại nói chung đang ở thời điểm then chốt khi thương mại điện tử đang gia tăng vượt bậc, người tiêu dùng ưu tiên sử dụng các hình thức thanh toán số khi mua sắm tại các cửa hàng và hoạt động mua sắm trực tuyến ngày càng được ưa chuộng.

Tại Việt Nam, theo đánh giá chung của giới chuyên môn, thương mại điện tử đã bùng nổ trong thời gian qua và đặc biệt trong đại dịch. Tuy nhiên, ý thức về bảo mậ và an ninh thanh toán, tránh bị xâm phạm dữ liệu trong thanh toán không tiếp xúc phần nào vẫn chưa được chú trọng đầu tư đầy đủ, bao gồm cả sự chú trọng tương xứng năng lực tiên phong chuyển đổi số và là nơi tiếp xúc dữ liệu khổng lồ của người dân trong nền kinh tế - các ngân hàng.

Dù có tới 88% tổ chức là ngân hàng đồng ý trong một khảo sát của PwC về vai trò quan trọng bậc nhất của dữ liệu, song mới chỉ có một số ngân hàng đã thành lập các bộ phận quản lý dữ liệu chuyên biệt hoặc đã có giải pháp công nghệ để thực hiện quản lý dữ liệu hiệu quả.

Tổ chức Gartner - đơn vị chuyên nghiên cứu và tư vấn công nghệ thông tin toàn cầu, dự kiến từ năm 2021, các tổ chức lớn sẽ đưa dữ liệu vào danh mục Bảng cân đối kế toán và quản lý dữ liệu được coi như những tài sản quan trọng. Việc ý thức rằng dữ liệu là tài sản chiến lược, có tính chất quyết định đến hoạt động kinh doanh, cần được quản lý, áp dụng và trong lĩnh vực ngân hàng cũng không phải là ngoại lệ.

Khi các tổ chức lớn, đặc biệt các tổ chức là ngân hàng có tầm ảnh hưởng và đang đóng vai trò trong thúc đẩy thanh toán không tiền mặt, không tiếp xúc, có ý thức mạnh mẽ hơn nữa về câu chuyện dữ liệu, họ sẽ gia tăng mọi giải pháp từ đầu tư đến tăng cường an ninh, bảo mật cho an ninh giao dịch của người dùng. Sự yên tâm, dù không có gì có thể bảo đảm tuyệt đối, sẽ thúc đẩy người dùng sử dụng thanh toán không tiếp xúc ngày càng rộng rãi hơn nữa.